Những bệnh về mắt do môi trường Theo các bác sĩ nhãn khoa, nguyên nhân chủ yếu khiến các căn bệnh về mắt xuất hiện nhiều trong thời gian gần đây là do sự ô nhiễm của môi trường sống. Những con đường “bụi bặm” xuất hiện ngày một nhiều khiến mắt phải “hứng” bụi nhiều hơn. Hay những môi trường làm việc chạy máy điều hòa xuất hiện ngày một dày đặ khiến mắt bị khô, ảnh hưởng tới thị giác. Trong khi đó, ý thức bảo vệ mắt của nhiều người hầu như không có. Chẳng thế mà, các căn bệnh về mắt theo mùa cũng xuất hiện thường xuyên hơn, trải rộng hơn và kéo dài hơn. Bệnh đau mắt đỏ hay còn gọi là viêm kết mạc là bệnh đầu tiên chịu ảnh hưởng lớn từ môi trường sống. Tuy căn bệnh này là bệnh lành tính, người bệnh sẽ tự khỏi trong 7 – 10 ngày, tuy nhiên, tỷ lệ biến chứng vẫn chiếm khoảng 20% số bệnh nhân, chủ yếu là viêm giác mạc. Nếu không chữa kịp thời có thể để lại sẹo giác mạc, gây giảm thị lực. Một căn bệnh khác mà các bác sĩ nhãn khoa rất chú ý là chứng khô mắt, một hội chứng của những nhân viên văn phòng. Trước đây, hội chứng này chỉ gặp ở người từ 50 – 75 nhưng càng ngày, số lượng người trẻ mắc phải hội chứng này ngày càng nhiều. Khô mắt (Eye Dry Syndrome - DES) là một hội chứng mà trong đó nước mắt - công cụ để bôi trơn và bảo vệ mắt - do một số tuyến tại mi và kết mạc tiết ra đã bị giảm thiểu về chất lượng hoặc số lượng, hay cả hai. Hầu hết bệnh nhân than phiền rằng có cảm giác kích thích, bất ổn tại mắt như có dị vật trong mắt hoặc nóng rát như phải bỏng. Nhiều người rơi vào tình trạng nhìn mờ nhất thời hoặc ra gỉ mắt trong và nhầy. Một số người có cảm giác ngứa mắt, mỏi và nặng mi mắt, ở thể nặng, bệnh nhân thấy đau rát thực sự mỗi khi chớp mắt. Cũng có những bệnh nhân than phiền rằng sau một ngày làm việc, họ cảm thấy mắt mỏi mệt đến nỗi mở không nổi. Bên cạnh chứng khô mắt, những nhân viên văn phòng, trí thức, sinh viên, học sinh… hay người làm việc nhiều với máy tính còn mắc phải hội chứng rối loạn thị giác do sử dụng máy tính - Computer Vision Syndrome – CVS. Người bị hội chứng này có thể nhận biết bằng các triệu chứng: mắt bị căng thẳng, mệt mỏi; khô mắt; nóng, rát, ngứa hoặc chảy nước mắt; mắt bị mờ hoặc nhức đầu và đau hốc mắt. Ngoài ra, có thể gặp các triệu chứng của tình trạng kích ứng mắt như cương tụ kết mạc, gai máu, chất tiết khi mắt khó chịu…

Bảo vệ mắt dưới ánh nắng mặt trời Đôi mắt cũng cần được bảo vệ trước ánh sáng mặt trời. Mọi người đều biết những tia nắng mặt trời có hại cho vẻ đẹp, không chỉ là làn da như nhiều người thường nghĩ mà còn ảnh hưởng đến đôi mắt. Dành nhiều thời gian ngoài trời, mắt sẽ phải tiếp xúc nhiều với tia cực tím (UV) và tia sáng màu xanh (các bước sóng ngắn của phổ ánh sáng) và chúng có thể làm mắt tổn thương. Tiếp xúc với tia UV mà không có sự bảo vệ trong một thời gian dài có thể làm tăng nguy cơ cho các vấn đề về mắt, dẫn đến giảm thị lực mắt như đục thủy tinh, thoái hóa võng mạc, mộng thịt trên mắt, ung thư da xung quanh mí mắt… Ánh sáng xanh cũng gây thiệt hại cho đôi mắt như viêm giác mạc do ánh sáng. Viêm giác mạc mắt có thể rất đau đớn, khó chịu thường bắt đầu một vài giờ sau khi mắt bạn tiếp xúc với ánh sáng. Tuy nhiên, nếu bị nhẹ chúng thường biến mất trong 1 - 2 ngày mà không cần điều trị; sưng kết mạc (các mô bao gồm  phần trắng của mắt); mù tạm thời (hiếm khi xảy ra)… Do đó, khi ra nắng, tốt nhất là đeo kính bảo vệ, mang mũ rộng vành và áo chố hạn chế tia UV tiếp cận đến mắt từ các vùng da xung quanh mắt kính. Khi bơi lội, đeo kính bơi là cách bảo vệ đôi mắt bạn khỏi ánh nắng mặt trời hay chất clo có trong bể bơi vì nó có thể làm cho đôi mắt đỏ và sưng húp. Nếu bạn bơi trong một hồ, ao có nước nhiễm vi khuẩn mà đeo kính sát tròng có thể gây ra viêm giác mạc. Ngay cả trong mùa đông ít ánh nắng đôi mắt cũng cần được bảo vệ cẩn thận. Trước hết là tia UV và ánh sáng xanh vẫn còn, vẫn có thể gây hại cho mắt. Hơn nữa, thời tiết mùa đông khá khắc nghiệt như gió lạnh, không khí khô, bụi… càng khiến cho các vấn đề về mắt trở nên trầm trọng hơn, đặc biệt là chứng bệnh khô võng mạc... Các chuyên gia nhãn khoa khuyến cáo rằng, để chăm sóc mắt trong mùa đông, hãy tập thói quen bắt đầu ngày mới bằng việc rửa mắt với nước lạnh. Điều này rất tốt cho mắt và giúp tạo tinh thần sảng khoái cho công việc; Tránh dùng quá nhiều thuốc nhỏ mắt. Tốt hơn hết hãy thay thuốc nhỏ mắt bằng một giọt nước ép dưa leo, bởi nó sẽ giúp làm sạch và mát mắt; Không dụi mắt hoặc vùng da xung quanh mắt. Điều này rất dễ làm xước giác mạc và gây tổn thương cho mắt; Cần tránh tuyệt đối việc để kem dưỡng da hoặc các loại hóa chất rơi vào mắt; Cần chắc chắn rằng chế độ ăn uống của bạn có chứa đầy đủ các thành phần dinh dưỡng cần thiết cho mắt, nhất là vitamin A. Các thành phần dinh dưỡng tốt nhất cho mắt bao gồm: cần tây, dầu cá, lòng đỏ trứng gà, gan động vật...; Uống khoảng 6 - 8 ly nước/ngày để giữ độ ẩm cần thiết cho mắt; Ngủ đủ thời gian, ít nhất là 7 tiếng/ngày, bởi đó là cách tốt nhất giữ cho đôi mắt của bạn luôn trẻ trung, khỏe mạnh và sẵn sàng cho một ngày mới…

Bổ sung chất dinh dưỡng cho thị lực Có 3 loại vitamin cần thiết cho đôi mắt. Đó là vitamin A ngăn cản sự quáng gà vào ban tối. Nó có nhiều trong cà rốt, quả mơ, củ cải và rau màu xanh đậm. Vitamin E giúp giảm nguy cơ đục thuỷ tinh thể. Vitamin E có nhiều trong quả hạnh, hạt hướng dương, ngũ cốc và khoai lang. Vitamin C giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tăng nhãn áp và thoái hoá điểm vàng. Các loại cam quýt và cà chua chứa rất nhiều vitamin C. Vậy nên sẽ rất tốt nếu bạn cung cấp cho cơ thể một cốc nước chanh vào buổi sáng. Ăn cá 2 - 3 lần/tuần hoặc ăn nhiều dầu cá sẽ giúp cải thiện sức khỏe đôi mắt bạn. Nhiều bằng chứng cho thấy omega-3 được tìm thấy trong cá và các loại thực phẩm giàu acid béo có thể làm giảm nguy cơ khô và mờ mắt. Bên cạnh đó, bạn nên tăng số lượng dầu thực vật trong chế độ ăn uống của bạn vì có nếu hạn chế ăn dầu thực vật có thể làm tăng những nguy cơ cho các bệnh về mắt phát triển. Ăn nhiều trái cây, ít nhất là 3 loại trái cây khác nhau mỗi ngày sẽ rất tốt cho mắt bạn. Một nghiên cứu cho thấy phụ nữ tích cực ăn nhiều trái cây giảm 36% những nguy cơ mắc bệnh về mắt so với những người không ăn hoặc ăn ít trái cây. Ngoài ra, nên bổ sung thêm các nguồn khác bao gồm bất kỳ loại rau lá xanh như rau cải, súp lơ cũng như trứng và trái cây có màu sặc sỡ trong bữa ăn hàng ngày. Trọng lượng có liên quan gì đến đôi mắt? Câu trả lời là có liên quan, nhiều là đằng khác. Ví như thừa cân là một yếu tố gây nguy cơ lớn cho việc phát triển bệnh đái tháo đường type 2. Và võng mạc đái đường là nguyên nhân hàng đầu của những người mù. Không chỉ vậy, những nghiên cứu từ trường đại học Harvard còn kết luận rằng: những phụ nữ béo phì với nồng độ đường trong máu cao có 36% khả năng bị phát triển thành bệnh đục thủy tinh thể. Mỗi người cũng nên tham gia các hoạt động ngoài trời để bảo vệ thị giác được tốt hơn. Bởi, các hoạt động này thường đòi hỏi thị giác xa hơn là thị giác gần. Có một số bằng chứng cho thấy tập thể dục thường xuyên có thể làm giảm áp lực trong mắt ở những người bị bệnh tăng nhãn áp. Trong một nghiên cứu, bệnh nhân tăng nhãn áp nếu đi bộ 4 lần/tuần và mỗi lần đi bộ khoảng 40 sẽ giúp giảm áp suất đáng kể trong mắt đủ để họ có thể ngừng dùng thuốc trị bệnh tăng nhãn áp. Khi đi dạo ngoài trời, nên giữ đầu thẳng, mắt mở to và nhìn thẳng về phía trước, nhìn lướt qua sự vật xung quanh chứ không nhìn chăm chú. Ít nhất 30 phút đi bộ trong mỗi ngày sẽ giúp cho bạn nhìn tốt hơn. Hãy để mắt nghỉ ngơi - Cứ 20 phút nhìn gần lại nhìn xa khoảng 6m để giảm căng thẳng do nhìn gần quá lâu. Nếu hình ảnh xung quanh bị mờ thì phải cho mắt nghỉ lâu hơn. Không để mắt làm việc 45 phút. - Ánh sáng dùng làm việc gần phải có cường độ lớn gấp 3 lần cường độ ánh sáng trong phòng. Việc chiếu sáng được xem là tốt nhất cho việc đọc sách là chiếu sáng từ sau và trên xuống. - Khoảng cách lý tưởng để đọc sách gần là khoảng cách Harmon (Harmon-Distance) là khoảng cách đo từ chỗ đầu ngón cái và ngó trỏ cong lại đến cùi chỏ. Khoảng cách trung bình để đọc sách đối với người lớn là 35 - 40 cm (đối trẻ em khoảng cách này sẽ gần hơn). - Tư thế ngồi trên bàn làm việc là ngực và lưng thẳng, khi đó mắt sẽ cách sách hoặc màn hình máy tính 1 khoảng cách giống nhau. Ta không nên đọc sách khi nằm ngửa, nằm sấp hoặc nằm nghiêng. Khi xem TV, ta không nên xem ở tư thế nằm mà mà nên ngồi ngay ngắn. Không đọc sách hay làm việc trên vi tính khi đang di chuyển trên tàu hỏa, máy bay, ôtô…

Phương Anh