Ở Việt Nam, từ sau đại dịch Covid-19, việc an dưỡng tâm hồn bắt đầu được chú trọng. Ngày càng nhiều gia chủ lựa chọn xây vườn thiền, góc thiền trong nhà phố với mong muốn có một nơi trong nhà để phục hồi năng lượng, an dưỡng tinh thần. Theo các kiến trúc sư, một không gian thiền tại gia có đặc trưng cơ bản là "trong động có tĩnh, trong tĩnh có động", với các chi tiết đều chứa đựng triết lý cảnh quan lớn đủ ngũ hành: kim, mộc, thủy, hỏa và thổ.

Bên cạnh đó, những không gian thiền ở Việt Nam đang hướng tới sự thay đổi trong kết cấu và vật liệu để phù hợp với kiến trúc và khí hậu địa phương. Nhà ở theo xu hướng kiến trúc xanh không chỉ thân thiện với thiên nhiên, bảo vệ được hệ sinh thái, bảo vệ môi trường sống của con người, giảm tiêu thụ năng lượng, mà còn hướng đến bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, đặc biệt là nguồn nước và vật liệu xây dựng; tạo môi trường sống vệ sinh, bảo đảm sức khỏe con người. Đây cũng chính là những giá trị mà những người thực hành thiền hướng tới.

BẮP’S HOUSE

Thời điểm khởi công xây dựng công trình Bắp's House tại Đà Nẵng là khi gia chủ nghỉ việc để tập trung vào hành trình thiền định của mình. Cô muốn sống trong một không gian mà cô luôn mơ ước, nơi trái tim của ngôi nhà là một cái cây và mọi không gian chức năng đều hướng về nó. Yêu cầu của gia chủ là không gian cá nhân được thu nhỏ đến mức tối đa, dành sự thông thoáng và ánh sáng cho các khu vực chung, nơi cô và bạn bè có thể kết nối với thiên nhiên.

Ngôi nhà vì thế có một không gian hướng vào bên trong, giống như cách gia chủ đang hướng về chính mình. Theo các kiến trúc sư từ 90+2 architects, diện tích 365m² được sáng tạo để phát triển các không gian kết nối nhiều tầng trong căn nhà. Ngôi nhà được thiết kế với triết lý “Ôm cây” làm trung tâm, tạo nên một không gian sống kết nối giữa con người và thiên nhiên. Không gian lấy sáng được bố trí tinh tế, giúp cây xanh trong nhà phát triển, đồng thời trở thành điểm nhấn liên kết các không gian sinh hoạt.

Mọi hoạt động đều diễn ra xung quanh cây xanh để làm cho không gian ngôi nhà ấm áp và tạo sự thoải mái. Kết cấu và nhịp điệu trong các thiết kế kết nối tạo ra sự linh hoạt và ánh sáng cho không gian ngủ và khách. Đặc biệt, trước nhà cũng có một cây xoài nên từ trong ra ngoài nhà có nhiều khoảng không gian được pha trộn giữa hai gam màu xanh là và trắng, trong khi ngôn ngữ thiết kế đơn giản liền khối làm nổi bật sự kết nối giữa không gian và cây xanh trong nhà.

Không gian nhà không chỉ là nơi ở mà còn là nơi kết nối tâm thức. Chủ nhân mong muốn biến căn nhà thành chốn tổ chức các buổi lễ Phật giáo, nơi thiền định và tĩnh tâm. Do đó những không gian riêng tư như phòng ngủ được thu nhỏ lại và nằm gọn trong một không gian lớn. Trong khi đó, thiết kế không gian với sân khấu, khán đài, cây xanh và ánh sáng tạo nên một tổng thể hài hòa, như dòng chảy nhẹ nhàng hướng về phòng thờ.

Các kiến trúc sư cũng thiết kế những bậc thang cùng cầu bắc tạo thành một hành lang trải dài từ trệt cho đến không gian thờ, từ đó tạo thành một “cung đường” với điểm bắt đầu là một tảng đá tự nhiên, khiến không gian thờ tự càng trở nên ý niệm. Căn nhà là minh chứng cho sự giao thoa giữa không gian, thiên nhiên và tâm hồn, phản ánh sự an lạc và tĩnh tại trong từng hơi thở của cuộc sống.

HOUSE IN BINH DUONG

Dự án là một ngôi nhà dân dụng nhỏ nằm trong một khu phố gần khu công nghiệp tại Bình Dương, được thiết kế để đáp ứng nhu cầu sinh hoạt và làm việc từ xa của chủ nhà, với yêu cầu tập trung vào sự đơn giản, đủ đầy, mộc mạc và hòa hợp với thiên nhiên. Là người có lối sống tập trung vào chế độ ăn chay và các hoạt động tâm linh như thiền định, không gian sống được gia chủ yêu cầu sắp xếp để mang lại sự yên tĩnh và thanh thản, phù hợp với các hoạt động hàng ngày của gia đình.

Khi thiết kế ngôi nhà có diện tích 90m² này, mục tiêu của các kiến trúc sư đến từ Tad.atelier là tạo ra một mô hình nhà ở khiêm tốn, thân thiện với môi trường, tận dụng các nguồn tài nguyên địa phương. Đầu tiên, ngôi nhà được cấu trúc để thích ứng với vi khí hậu địa phương đồng thời hỗ trợ tự cung tự cấp một phần lương thực thông qua việc tích hợp vườn rau và cây ăn quả làm yếu tố cảnh quan chính. Ngoài việc đáp ứng các nhu cầu thiết yếu của chủ nhà, dự án còn hướng đến mục tiêu thúc đẩy lối sống sinh thái, chậm rãi cho gia đình.

Ngôi nhà kết hợp nhiều không gian đệm, chẳng hạn như hiên nhà, sân trong và hành lang, để tạo ra sự chuyển tiếp liền mạch giữa kiến ​​trúc và thiên nhiên, không gian bên trong và bên ngoài. Thiết kế này cải thiện lưu thông không khí và làm dịu ánh sáng tự nhiên đồng thời đóng vai trò là khu vực đa chức năng kết nối cư dân với môi trường, đảm bảo sự riêng tư và an ninh.

Ngôi nhà cũng được xây dựng với thiết kế đơn giản, tối ưu hóa chi phí và giảm thiểu việc sử dụng vật liệu. Bố cục theo cách tiếp cận "vừa đủ", đảm bảo tính linh hoạt và thân thiện với môi trường trong khi đáp ứng các nhu cầu sống thiết thực. Các vật liệu có sẵn tại địa phương được sử dụng để phù hợp với các kỹ thuật xây dựng của thợ thủ công bản địa. Điều này giúp giảm chi phí xây dựng, rút ​​ngắn thời gian xây dựng và giảm thiểu tác động đến môi trường.

Ngoài việc phục vụ như một không gian sống và làm việc từ xa, ngôi nhà còn cung cấp nơi tĩnh tâm để thiền định, kết nối gia chủ với thiên nhiên. Do đó, thiết kế kiến ​​trúc cũng nhấn mạnh đến sự chuyển đổi giữa không gian trong nhà và ngoài trời, thúc đẩy mối liên hệ tự nhiên giữa con người và môi trường xung quanh. Cách tiếp cận "vừa đủ", đơn giản hóa sự phức tạp về mặt cấu trúc, loại bỏ các yếu tố không cần thiết đã tạo ra một không gian sống linh hoạt có thể dễ dàng thích ứng với nhu cầu thay đổi của gia đình trong tương lai.