Ông Trump dừng mọi khoản trợ cấp liên bang để tránh lãng phí

Nằm trong kế hoạch cải tổ ngân sách của tân Tổng thống Donald Trump, Nhà Trắng vừa yêu cầu tạm dừng tất cả các khoản trợ cấp và khoản vay liên bang từ ngày 28/1 – động thái có thể gây gián đoạn các chương trình giáo dục và y tế, hỗ trợ nhà ở, khác phục thảm họa và nhiều sáng kiến hoạt động nhờ ngân sách liên bang.

Theo hãng tin Reuters, trong một biên bản ghi nhớ ngày 28/1, ông Matthew Vaeth, quyền giám đốc Văn phòng Quản lý và Ngân sách (OMB) – cơ quan giám sát ngân sách liên bang Mỹ – cho biết các khoản trợ cấp và khoản vay liên bang sẽ bị tạm dừng để Chính phủ xem xét lại và đảm bảo những khoản này phù hợp với các ưu tiên của Tổng thống Trump.

Theo ông Vaeth, việc sử dụng các nguồn lực liên bang đi ngược với chương trình nghị sự của Tổng thống là “một sự lãng phí tiền thuế mà không giúp cải thiện được cuộc sống hàng ngày của những người mà chúng tôi phục vụ”.

Biên bản ghi nhớ cũng nêu rõ yêu cầu “đóng băng” trên cũng áp dụng với các khoản trợ cấp nước ngoài và khoản tiền dành cho các tổ chức phi chính phủ. Việc tạm dừng không ảnh hưởng tới các khoản chi trả cho chương trình An sinh Xã hội, Medicare hay “các khoản trợ cấp trực tiếp cho các cá nhân”. Tuy nhiên, hiện chưa rõ trợ cấp cho các chương trình y tế dành cho cựu chiến binh và người thu nhập thấp có bị ảnh hưởng hay không.

Biên bản ghi nhớ của OMB cho biết trong năm tài khóa 2024, chính phủ Mỹ đã chi gần 10 nghìn tỷ USD, trong đó hơn 3 nghìn tỷ USD là hỗ trợ tài chính như các khoản trợ cấp và khoản vay. Tuy nhiên, hiện chưa rõ nguồn chính xác của các con số này bởi theo ước tính của Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ (CBO), chi tiêu của chính phủ Mỹ năm ngoái là khoảng 6,75 nghìn tỷ USD.

Bản ghi nhớ này là hành động mới nhất của chính quyền Trump nhằm cải tổ mạnh mẽ các hoạt động của chính phủ Mỹ - nhà tuyển dụng sử dụng nhiều lao động nhất nước này. Trước đó, ngay sau khi nhậm chức vào ngày 20/1, ông Trump đã ra sắc lệnh dừng tất cả các chương trình đa dạng giới, dừng tuyển dụng công chức liên bang, yêu cầu nhân viên an ninh quốc gia ở nước ngoài về nước, tạm dừng viện trợ nước ngoài và tìm cách loại bỏ quyền được bảo vệ việc làm của hàng nghìn công chức.

Quyết định ngừng các khoản trợ cấp và khoản vay liên bang của OMB có hiệu lực từ 17h00 ngày 28/1 (giờ Mỹ). Các cơ quan liên bang có thời hạn tới ngày 10/2 để nộp các thông tin chi tiết về các chương trình nằm trong diện bị dừng trợ cấp.

Sau khi biên bản ghi nhớ của OMB được công bố, nhiều tổ chức phi lợi nhuận bày tỏ sự thất vọng.

"Sắc lệnh này có thể gây ảnh hưởng ngang với hỏa hoạn cấp 5 đối với các tổ chức phi lợi nhuận và người dân cũng như các cộng đồng mà họ phục vụ", bà Diane Yentel, chủ tịch kiêm CEO của National Council of Nonprofits – mạng lưới tổ chức phi lợi nhuận lớn nhất tại Mỹ - nhận xét. "Từ việc tạm dừng nghiên cứu phương pháp chữa trị ung thư ở trẻ em đến dừng hỗ trợ thực phẩm, chương trình bảo vệ khỏi bạo lực gia đình và đường dây nóng về tự tử, việc dừng trợ cấp dù chỉ trong thời gian ngắn cũng có thể gây ra hậu quả tàn khốc và cướp đi nhiều sinh mạng”.

Một số nghị sĩ đảng Dân chủ đã lập tức phản đối hành động của ông Trump, cho rằng đây là quyết định “trái pháp luật và nguy hiểm”.

Trong thư gửi ông Vaeth vào ngày 27/1, thượng nghị sĩ Patty Murray và hạ nghị sĩ Rose DeLauro - hai nghị sĩ Dân chủ trong ủy ban phân bổ ngân sách của Quốc hội - nhận xét sắc lệnh trên là "khó tin, chưa từng có và sẽ gây hậu quả tàn khốc trên khắp nước Mỹ”.

“Hôm nay chúng tôi viết thư này để kêu gọi chính phủ hãy bảo vệ luật pháp và Hiến pháp, đảm bảo mọi nguồn lực của liên bang được phân bổ theo đúng luật pháp", hai nghị sĩ Dân chủ viết trong thư.

Trong khi đó, ông Chuck Schumer, lãnh đạo đảng Dân chủ tại Thượng viện, nói rằng chính phủ không có thẩm quyền dừng các khoản chi tiêu đã được Quốc hội phê duyệt và nếu sắc lệnh trên được thực hiện thì sẽ gây ảnh hưởng tới hàng triệu người Mỹ.

“Sắc lệnh này đồng nghĩa nhiều người sẽ mất tiền lương, tiền thuê nhà và mọi thứ. Sự hỗn loạn sẽ xảy ra khắp nơi, từ các trường đại học, các tổ chức từ thiện phi lợi nhuận, các chương trình hỗ trợ khắc phục thảm họa của bang, chương trình thực thi pháp luật địa phương, chương trình hỗ trợ người già và hỗ trợ thực phẩm cho người khó khăn", ông Schumer nói.

Tuy nhiên, phe Cộng hòa cho rằng ông Trump chỉ đơn giản đang thực hiện lời hứa khi tranh cử của mình.

“Chúng ta cần hiểu rằng ông ấy được bầu làm tổng thống để thay đổi thực trạng. Đó là những gì ông ấy sẽ làm”, nghị sĩ Cộng hòa Tom Emmer, phát biểu tại một sự kiện về chính sách ở Miami, bang Florida, ngày 28/1.