Phát biểu ngày 4/3, Bộ trưởng Bộ Thương mại Mỹ Howard Lutnick nói ông Trump “có khả năng” sẽ sớm công bố thỏa thuận nhượng bộ thuế quan với hai nước láng giềng ở Bắc Mỹ.

Trong một cuộc trả lời phỏng vấn chương trình Fox Business, ông Lutnick nói nhượng bộ với Canada và Mexico có thể sẽ được công bố ngay trong ngày thứ Tư (5/3), chỉ một ngày sau khi thuế quan 25% mà ông Trump áp lên hàng hóa từ hai nước này có hiệu lực.

Cơ sở của việc áp thuế này là ông Trump cho rằng Canada và Mexico chưa hành động đủ để ngăn dòng chất cấm fentany xâm nhập vào Mỹ.

Dù không nói cụ thể ông Trump sẽ có những nhượng bộ như thế nào, ông Lutnick có ý nói rằng ông Trump sẵn sàng đáp ứng đề nghị của phía Canada và Mexico “ở khoảng giữa”. Ông cũng “bóng gió” về khả năng ông Trump dỡ toàn bộ thuế quan đã áp đối với hai nước này.

“Cả phía Mexico và phía Canada đều nói chuyện điện thoại với tôi cả ngày hôm nay, cố gắng cho thấy rằng họ sẽ làm tốt hơn”, ông Lutnick nói. “Tổng thống Trump đang lắng nghe, vì như các bạn biết, ông ấy rất công tâm và thấu tình đạt lý. Bởi vậy, tôi nghĩ rằng ông ấy sẽ cùng với họ đi đến một kết quả nào đó”, ông Lutnick phát biểu.

Vị Bộ trưởng Mỹ nói về một thỏa thuận mà ở đó Canada và Mexico nhất trí “làm nhiều hơn” để ông Trump “đáp ứng đề nghị của họ ở khoảng giữa”. “Có thể chúng tôi sẽ công bố thỏa thuận vào ngày mai”, ông nói, và cho biết thêm thỏa thuận có thể sẽ là một giai đoạn hoãn thuế quan mới.

Nguồn thạo tin ngày 5/3 tiết lộ với hãng tin Reuters rằng chính quyền ông Trump và Ukraine dự kiến sẽ ký thỏa thuận khai thác khoáng sản chung, sau khi thỏa thuận này bất thành vì cuộc tranh cãi nảy lửa giữa ông Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy vào hôm thứ Sáu tuần trước. Nguồn tin nói ông Trump nói với các cố vấn của ông rằng ông muốn công bố thỏa thuận ngay trong bài phát biểu của ông trước Quốc hội Mỹ vào tối ngày 5/3 theo giờ địa phương, nhưng thỏa thuận còn chưa được ký và mọi chuyện vẫn có thể thay đổi.

Trên thực tế, trong bài phát biểu này, ông Trump nói ông đánh giá cao việc ông Zelenskiy sẵn sàng ký thỏa thuận khoáng sản với Mỹ và ngồi vào bàn đàm phán dưới sự chủ trì của Mỹ để mang lại một nền hòa bình lâu dài giữa Ukraine và Nga. Ông cho biết ông Zelenskiy đã nói với ông điều này trong một lá thư trước đó cùng ngày.

Ông Zelenskiy cũng đã viết trên mạng xã hội X rằng Ukraine sẵn sàng ký thỏa thuận với Mỹ và đàm phán hòa bình. Ông gọi cuộc nói chuyện căng thẳng ở Phòng Bầu dục vào tuần trước là “điều đáng tiếc”.

“Hôm nay, tôi đã nhận được một lá thư quan trọng từ Tổng thống Zelenskiy của Ukraine. Lá thư nói ‘Ukraine đã sẵn sàng tới bàn đàm phán sớm nhất có thể để đưa hòa bình đến gần hơn’”, ông Trump nói.

“Về thỏa thuận khoáng sản và an ninh, Ukraine đã sẵn sàng ký kết vào bất kỳ thỏa thuận nào thuận lợi với phía Mỹ”, ông Trump dẫn lời ông Zelenskiy trong thư.

“Tôi đánh giá cao lá thư của ông ấy. Đồng thời, chúng tôi đã có các cuộc thỏa luận nghiêm túc với phía Nga và đã nhận được tín hiệu mạnh mẽ rằng họ đã sẵn sàng cho hòa bình”, Tổng thống Mỹ phát biểu.

Ông Trump đã nói rằng thỏa thuận khoáng sản Mỹ - Ukraine sẽ giúp đảm bảo một thỏa thuận hòa bình thông qua việc trao cho Mỹ một lợi ích tài chính trong tương lai của Ukraine. Ông xem đây là cách Mỹ có thể hồi lại phần nào trong hàng chục tỷ USD mà nước này đã viện trợ tài chính và quân sự cho Kiev kể từ khi xung đột quân sự Nga - Ukraine nổ ra cách đây 3 năm.

Hôm thứ Hai, ông Trump phát tín hiệu chính quyền ông vẫn để ngỏ khả năng ký thỏa thuận với Ukraine, nói rằng Ukraine “nên biết điều hơn”. “Mỹ đã gắn bó với họ qua thăng trầm. Chúng tôi cho họ nhiều hơn châu Âu cho họ, và lẽ ra châu Âu phải cho họ nhiều hơn chúng tôi”, ông Trump nói về Ukraine.

Pháp, Anh và có thể các quốc gia châu Âu khác đã đề xuất cử lực lượng gìn giữ hòa bình tới Ukraine trong trường hợp có một thỏa thuận ngừng bắn, nhưng muốn có sự ủng hộ hoặc đảm bảo của Mỹ cho nỗ lực này. Trong khi đó, Moscow bác bỏ đề xuất về lực lượng gìn giữ hòa bình.

Ông Daniel Fried, cựu quan chức cấp cao Nhà Trắng và từng giữ chức đại sứ Mỹ ở Ba Lan, nói rằng con đường đi tới thỏa thuận khoáng sản có nhiều khó khăn, nhưng sẽ mang lại hai thắng lợi cho ông Trump: một là ông Zelenskiy đưa ra tuyên bố bày tỏ sự hối tiếc về cuộc tranh luận ở Nhà Trắng, và hai là Anh và Pháp nhất trí hỗ trợ an ninh cho Ukraine.

“Ông Trump có thể tuyên bố rằng ông đã khiến châu Âu phải đối diện với vấn đề an ninh của chính châu Âu, điều mà châu Âu chưa bao giờ làm trước đây”, ông Fried - hiện là một chuyên gia của tổ chức Atlantic Council - phát biểu.