Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 29/6 tuyên bố chưa có kế hoạch rút Mỹ khỏi Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), nhưng nói rằng Mỹ cần phải được đối xử bình đẳng hơn trong tổ chức này.

Mỹ sẽ không rút khỏi WTO - tổ chức có trụ sở ở Geneva, Thụy Sỹ - "vào thời điểm hiện nay", ông Trump nói.

Trước đó cùng ngày, hãng tin Axios dẫn nguồn thạo tin cho hay ông Trump nói với các quan chức cấp cao Nhà Trắng rằng ông muốn ra khỏi WTO. Ngay lập tức, Nhà Trắng đã tìm cách trấn an nỗi lo về thông tin này, trong đó Bộ trưởng Bộ Tài chính Mỹ Steven Mnuchin gọi thông tin mà Axios đưa ra là một "sự thổi phồng".

Tuyên bố của ông Trump về WTO được đưa ra vào thời điểm khép lại tháng 6, một tháng đầy sóng gió của thị trường tài chính toàn cầu, khi Mỹ và các đối tác thương mại lớn "ăn miếng trả miếng" bằng cách áp thuế quan lên hàng hóa của nhau.

Trong diễn biến mới nhất, Canada ngày thứ Sáu tuyên bố áp thuế lên gần 13 tỷ USD hàng hóa Mỹ để trả đũa việc Mỹ áp thuế lên thép và nhôm nhập khẩu.

Theo dự kiến, Mỹ sẽ tiến hành áp thuế đối với 34 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc từ ngày 6/7, và có thể triển khai áp thuế thêm 16 tỷ USD hàng Trung Quốc sau đó. Bắc Kinh cũng đã lên kế hoạch sẵn sàng để đáp trả tương xứng đối với Mỹ.

Phát biểu trên chuyên cơ Không lực số 1 khi đang bay tới New Jersey, ông Trump nói các kế hoạch thuế quan của ông là nhằm bảo vệ các ngành sản xuất trong nước chịu thiệt hại do hệ thống thương mại toàn cầu bất bình đẳng.

Từ lâu ông Trump đã chỉ trích WTO, cho rằng tổ chức này để cho các quốc gia như Trung Quốc đánh thuế cao nhiều mặt hàng Mỹ như xe hơi, cho dù nền kinh tế các nước đó đã đạt tới trình độ phát triển nhất định.

"Họ phải đối xử bình đẳng với chúng tôi", ông Trump nói về WTO, nhưng không nói sẽ rút khỏi tổ chức này.

Trả lời phỏng vấn Fox News cùng ngày, ông Mnuchin nói ông Trump "có những mối lo về WTO. Ông ấy cho rằng có một số khía cạnh không bình đẳng ở WTO".

Tiếp đó, phát biểu trước báo giới, ông Mnuchin nói "Tổng thống đã bày tỏ sự bất bình với các tổ chức quốc tế, từ góc độ chủ quyền. Nhưng tôi cho rằng Tổng thống cũng tin rằng có quá nhiều thuế quan áp lên hàng hóa Mỹ ở nước ngoài. Đó không phải là đánh thuế bình đẳng".

Theo ông Rufus Yerxa, một cựu Phó tổng giám đốc WTO, việc rút ra khỏi tổ chức này sẽ khiến Mỹ bị cô lập khỏi nền kinh tế thế giới. "Nếu bạn muốn thay đổi, bạn phải đưa ra đề xuất nghiêm túc, chứ không phải bằng cách bỏ đi", ông Yerxa nói.

Mỹ có thể rút khỏi WTO nếu muốn, nhưng không chắc ông Trump có thể làm điều đó mà không cần sự thông qua của Quốc hội Mỹ - nơi nhiều nghị sỹ, bao gồm cả các nghị sỹ cùng Đảng Cộng hòa của ông Trump, ủng hộ tự do thương mại.

Một động thái như vậy cũng có thể đặt các nhà xuất khẩu của Mỹ vào thế rủi ro, bởi các quốc gia thành viên WTO khác có thể tăng thuế nhập khẩu đối với hàng Mỹ. Ngoài ra, Mỹ cũng sẽ không còn khả năng xử lý các hành vi thương mại bất bình đẳng dựa trên hệ thống giải quyết tranh chấp của WTO.

"Quốc hội Mỹ sẽ không chấp nhận điều đó", ông Bill Reinsch, nhà tư vấn cấp cao thuộc Trung tâm Nghiên cứu quốc tế và chiến lược (CSIS) ở Washington, phát biểu. "Họ nhận thức rất rõ WTO đã mang lại lợi ích gì cho nước Mỹ. Hầu như lần nào đâm đơn kiện ở WTO, Mỹ cũng thắng".