Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 5/3 tuyên bố miễn trừ 1 tháng cho các hãng sản xuất ô tô khỏi thuế quan 25% mà ông áp lên hàng hóa Canada và Mexico, với điều kiện các công ty này phải tuân thủ các quy định tự do mậu dịch hiện có. Ngoài ra, chính quyền Mỹ cũng phát đi tín hiệu cho thấy ông Trump sẵn sàng có thêm nhượng bộ về thuế quan đối với những sản phẩm khác.

Tuy nhiên, ông chủ Nhà Trắng cũng nói rõ rằng ông sẽ không huỷ bỏ cuộc chiến thương mại với Mexico và Canada, và thay vào đó sẽ tiếp tục gây áp lực để buộc hai nước láng giềng phải nỗ lực để chấm dứt hoạt động buôn lậu chất cấm fentany vào Mỹ. Sau một cuộc điện đàm với Thủ tướng Canada Justin Trudeau, ông Trump nói ông chưa cảm thấy thuyết phục rằng tình hình liên quan tới fentanyl đã được cải thiện.

ÔNG TRUMP CHƯA HÀI LÒNG VỀ TÌNH HÌNH FENTANYL

“Ông ấy nói tình hình đã tốt lên, nhưng tôi nói: ‘Như thế chưa đủ’”, ông Trump viết trong một bài đăng trên mạng xã hội Truth Social. “Cuộc gọi đã kết thúc một cách khá thân thiện”, ông cho biết thêm.

Thuế quan của ông Trump đặt ra những khó khăn rất lớn cho các hãng xe ở Mỹ bởi các hãng này sản xuất xe tại cả ba nước trong khu vực Bắc Mỹ và không ngừng vận chuyển linh kiện giữa các nước này. Một linh kiện có thể đi qua biên giới vài lần trước khi trở thành một phần trong một chiếc xe thành phẩm.

Việc ông Trump hoãn thuế quan 1 tháng cho các mẫu xe hơi và xe tải tuân thủ các quy định về hàm lượng khu vực của thỏa thuận tự do mậu dịch Mỹ - Mexico - Canada (USMCA) là một tin vui lớn đối với Ford, GM và Stellantis. Cổ phiếu của cả ba hãng này đồng loạt tăng mạnh trong phiên giao dịch ngày 5/3.

Nguồn thạo tin tiết lộ với hãng tin Reuters rằng ông Trump còn có thể xóa thuế quan 10% đã áp lên các mặt hàng năng lượng nhập khẩu từ Canada, như dầu thô và xăng, nếu những sản phẩm đó đáp ứng tiêu chuẩn nguồn gốc xuất xứ trong USMCA.

Trong một cuộc trao đổi với hãng tin Bloomberg, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp Mỹ Brook Rollins cho biết Mỹ có thể cân nhắc dỡ bỏ thuế quan đối với các sản phẩm nông nghiệp nhất định và “mọi khả năng đều mở”. “Những mặt hàng nông nghiệp có thể được miễn thuế quan là bồ tạt, phân bón…” bà Rollins nói.

Phát ngôn viên Nhà Trắng Karoline Leavitt nói ông Trump “để ngỏ” khả năng có thêm các trường hợp miễn thuế quan. “Tổng thống sẵn sàng lắng nghe về những trường hợp muốn được miễn trừ. Ông ấy luôn để ngỏ đối thoại và luôn làm những gì mà ông tin là tốt cho người dân Mỹ”, bà Leavitt nói. Tuy nhiên, bà cũng cho biết sẽ không có trường hợp miễn trừ nào về thuế quan có đi có lại mà ông Trump dự kiến thực thi vào ngày 2/4.

Thuế quan của ông Trump đã gây tổn hại lớn cho mối quan hệ giữa ba đối tác thương mại lớn ở Bắc Mỹ. Canada đã đáp trả bằng cách áp thuế quan lên một số hàng hóa Mỹ, còn Mexico tuyên bố sẽ sớm đưa ra biện pháp trả đũa.

Sau cuộc điện đàm giữa ông Trump với ông Trudeau ngày 5/3, Văn phòng Thủ tướng Canada cho biết cuộc thảo luận giữa Canada với Mỹ về thuế quan sẽ tiếp tục. Dữ liệu thống kê cho thấy chỉ một tỷ lệ nhỏ chất fentanyl ở Mỹ lọt vào nước này qua biên giới Mỹ - Canada.

Fentanyl - chất gây nghiện đứng sau cuộc chiến thuế quan 2.0 của ông Trump - là nguồn gốc lớn nhất gây ra những cái chết do sử dụng chất cấm quá liều ở Mỹ. Theo số liệu mà Reuters đưa ra, trong những năm gần đây, mỗi năm có trên 100.000 người chết ở Mỹ vì dùng fentanyl quá liều.

Giới chức Mỹ cáo buộc Canada và Mexico là mạch dẫn cho fentanyl và các tiền chất của fentanyl tuồn vào Mỹ trong những gói hàng nhỏ mà lực lượng hải quan không kiểm soát được. Số liệu chính thức cho thấy chỉ 0,2% số fentanyl bị bắt giữ ở Mỹ đến từ Canada, trong khi phần lớn đi qua biên giới giữa Mỹ với Mexico. Trong tháng 1 vừa qua, giới chức Mỹ chỉ thu giữ được 1/3 ounce chất fentanyl ở khu vực biên giới với Canada, từ mức 5,5 pound trong tháng 11.

CÁC BÊN ĐỀU THIỆT HẠI

Thuế quan của ông Trump đe dọa sự phục hồi kinh tế mong manh của Canada và có thể đẩy nước này rơi vào suy thoái - giới phân tích nhận định. Mỹ là thị trường của 75% hàng hóa mà Canada xuất khẩu và 1/3 số hàng hóa mà nước này nhập khẩu, nhưng giới chức Canada đã thề sẽ trả đũa Mỹ một cách mạnh mẽ nếu cần thiết.

Ngoại trưởng Canada Melanie Joly ngày 5/3 nói rằng nước này có thể sử dụng xuất khẩu dầu thô và khí đốt như một đòn bẩy để đàm phán với Mỹ nếu Washington leo thang thuế quan đối với hàng hóa Canada. “Có quá nhiều điều khó lường đến từ Nhà Trắng bây giờ”, bà Joly nói với báo giới.

Căng thẳng thương mại cũng có thể đã bắt đầu tác động tiêu cực tới kinh tế Mỹ. Báo cáo hàng tháng từ công ty dịch vụ tuyển dụng ADP ngày 5/3 cho thấy khu vực kinh tế tư nhân của Mỹ có thêm 77.000 công việc mới trong tháng 2, mức tăng thấp nhất kể từ tháng 7/2024, giảm mạnh so với con số 186.000 công việc mới trong tháng 1 và thấp hơn nhiều so với dự báo 140.000 công việc mới mà các chuyên gia kinh tế đưa ra trước đó.

Báo cáo “Beige Book” của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) cho thấy doanh nghiệp Mỹ đang cảm thấy bấp bênh vì các chính sách của ông Trump và nhiều công ty đã tăng giá hàng hóa từ trước khi thuế quan có hiệu lực.

Tỷ giá đồng USD giảm xuống mức thấp nhất 3 tháng trong phiên giao dịch ngày 5/3, một dấu hiệu cho thấy giới đầu tư đang trở nên bi quan về triển vọng kinh tế Mỹ.