Phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi là mệnh lệnh từ trái tim

Ngày 13/8, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị toàn quốc tổng kết Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2025 và định hướng nội dung giai đoạn 2026 - 2030.

Phát biểu khai mạc, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi không chỉ là trách nhiệm, nghĩa vụ, mà còn là tình cảm sâu sắc, mệnh lệnh từ trái tim, mang tính nhân văn cao cả đối với đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi - nơi còn nhiều khó khăn về hạ tầng cả về giao thông, giáo dục, y tế, vệ sinh môi trường…

CẦN XÂY DỰNG CÁCH TIẾP CẬN TOÀN DÂN, TOÀN DIỆN

Bày tỏ trăn trở về cách tổ chức thực hiện thời gian qua, Thủ tướng Chính phủ cho rằng việc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi còn manh mún, chia cắt, thiếu đồng bộ, gắn kết, trọng tâm, trọng điểm.

Do đó, Thủ tướng yêu cầu hội nghị tập trung thảo luận đánh giá khách quan những kết quả đạt được, những hạn chế, khó khăn; đặc biệt nêu ra bài học kinh nghiệm, đề xuất giải pháp để việc thực hiện Chương trình thời gian tới hiệu quả hơn.

Nhấn mạnh phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi phải có cách tiếp cận toàn dân, toàn diện, cả hệ thống chính trị phải vào cuộc, Thủ tướng gợi mở cần đổi mới tư duy, cách nghĩ, cách làm; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền đi đôi với phân bổ nguồn lực, nâng cao năng lực thực thi, tăng cường giám sát, kiểm tra; hoàn thiện thể chế để phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Ưu tiên nguồn lực, tài chính có trọng tâm, trọng điểm; ứng dụng khoa học công nghệ; liên kết giữa Nhà nước, người dân, doanh nghiệp, ngân hàng để phát triển sản xuất, các sản phẩm đặc trưng… nhằm mang lại lợi ích cho cộng đồng, nâng mức hưởng thụ cho người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi…

Theo Ban Chỉ đạo Trung ương các chương trình mục tiêu quốc gia, sau sắp xếp bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp, cả nước có khoảng 1.516 xã thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. 

Năm 2019 và 2020, Quốc hội đã phê duyệt Đề án tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030. Ngay sau đó Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I từ năm 2021 đến năm 2025.

Theo các Nghị quyết của Quốc hội và Chính phủ, tổng mức vốn để thực hiện Chương trình giai đoạn 2021-2025 là trên 137 ngàn tỷ đồng.

Sau 5 năm thực hiện chương trình, các nhóm nhiệm vụ cơ bản đạt hoặc vượt kế hoạch đề ra. Theo đó, mục tiêu về tỷ lệ giảm nghèo vùng đồng bào dân tộc thiểu số đạt bình quân 3,4%, vượt dự kiến chương trình là 3,2%; thu nhập bình quân của người đạt bình quân 43,4 triệu đồng, tăng 3,1 lần so với năm 2020;

Nhóm mục tiêu về giáo dục, lao động trong độ tuổi được đào tạo nghề phù hợp với nhu cầu, điều kiện đạt bình quân 54,8, vượt mục tiêu chương trình là 50%; bảo tồn và phát triển các giá trị, bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc; tăng cường công tác y tế để đồng bào được tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe hiện đại, tiếp tục khống chế, tiến tới loại bỏ dịch bệnh…

TẬP TRUNG 3 NHÓM MỤC TIÊU PHÁT TRIỂN VÙNG ĐỒNG BÀO DÂN TỘC THIỂU SỐ VÀ MIỀN NÚI

Tuy nhiên có 3 nhóm mục tiêu chưa đạt, gồm: cải thiện cơ sở hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội ở các xã, thôn đặc biệt khó khăn. Trong đó tỷ lệ trường, lớp học được xây dựng kiên cố mới đạt 94,6%, đồng bào được xem truyền hình đạt 97%, đồng bào được nghe đài phát thanh đạt 98,3%; nhóm mục tiêu số xã, thôn ra khỏi địa bàn đặc biệt khó khăn; nhóm mục tiêu về công tác định canh, định cư, giải quyết cơ bản tình trạng thiếu đất ở, đất sản xuất cho đồng bào…

Tại hội nghị, đại biểu cho rằng trong giai đoạn II (2026-2030), cần tập trung thực hiện 3 nhóm mục tiêu chưa đạt, tiếp tục duy trì, giữ vững và phát triển vượt kế hoạch đối với các mục tiêu, nhóm mục tiêu đã hoàn thành ở giai đoạn I.

Phấn đấu hoàn thành toàn bộ mục tiêu của Chương trình cho cả giai đoạn 2021-2030 đã được xác định tại Nghị quyết số 120/2020/QH14 ngày 19/6/2020 của Quốc hội, góp phần quan trọng vào thực hiện mục tiêu chung “Đến năm 2030, Việt Nam trở thành nước đang phát triển, có thu nhập trung bình cao”. 

Trong đó, tập trung xây dựng, hoàn thiện cơ sở hạ tầng thiết yếu; phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập, thu hẹp dần khoảng cách về mức sống so với bình quân chung của cả nước;

Tăng cường chất lượng và số lượng nguồn nhân lực phát triển kinh tế - xã hội và tham gia hệ thống chính trị; giải quyết hiệu quả, kịp thời những vấn đề cấp thiết; hỗ trợ hiệu quả đối với nhóm đồng bào dân tộc còn gặp nhiều khó khăn, có khó khăn đặc thù; thực hiện tốt công tác truyền thông, tuyên truyền, ứng dụng công nghệ thông tin;

Tăng cường kiểm tra, giám sát, tháo gỡ khó khăn; phát huy vai trò giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc, góp phần quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc…