Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị sẽ thăm Nhật Bản vào cuối tuần này, trong bối cảnh quan hệ giữa hai nước có nhiều dấu hiệu ấm lên trong thời gian gần đây. Chuyến thăm này của ông Vương sẽ mở đường cho chuyến thăm Tokyo vào tháng tới của Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường - tờ Bưu điện Hoa Nam buổi sáng (SCMP) cho hay.

Ngoài ra, chuyến thăm Nhật Bản kéo dài 3 ngày của ông Vương Nghị, người mới được bổ nhiệm vào cương vị Ủy viên Quốc vụ viện vào tháng trước, sẽ khôi phục đối thoại kinh tế song phương bị rơi vào ngưng trệ bấy lâu giữa hai nước.

Trong chuyến thăm Nhật lần đầu tiên dự kiến diễn ra vào tháng 5, ông Lý Khắc Cường sẽ tham dự cuộc gặp thượng đỉnh Trung-Nhật-Hàn vốn bị tạm dừng từ năm 2015. Theo một số nhận định, tiếp sau cuộc gặp này có thể sẽ là những cuộc trao đổi diễn ra trong thời gian tới giữa Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.

Quan hệ Trung-Nhật mấy năm qua suy giảm vì tranh chấp lãnh thổ kéo dài đối với quần đảo Điếu Ngư/Senkaku trên biển Hoa Đông. Mâu thuẫn gia tăng sau khi Chính phủ Nhật Bản giành quyền kiểm soát quần đảo này vào tháng 9/2012.

Tuy nhiên, căng thẳng dịu đi vào năm ngoái khi ông Abe phát tín hiệu muốn cải thiện quan hệ và bày tỏ ý muốn thăm Trung Quốc. Ông Abe cũng mời ông Tập Cận Bình thăm Nhật Bản.

Tháng 1 năm nay, Ngoại trưởng Nhật Bản Taro Kono đã có chuyến thăm Bắc Kinh. Sau đó, ông Lý Khắc Cường tuyên bố tại kỳ họp Quốc hội Trung Quốc vào tháng 3 vừa qua rằng ông có thể sẽ dự thượng đỉnh 3 bên Trung-Nhật-Hàn.

Cuộc gặp thượng đỉnh này tổ chức lần đầu tiên vào năm 2008 , nhưng căng thẳng giữa ba nước láng giềng Đông Bắc Á, nhất là việc Bắc Kinh phản đối Seoul triển khai hệ thống lá chắn tên lửa Thaad của Mỹ, đã khiến cuộc gặp bị tạm dừng.

Nhà phân tích Lu Yaodong ở Bắc Kinh tin rằng ưu tiên chính trong chuyến thăm Tokyo của ông Vương Nghị chính là hoàn tất những công việc chuẩn bị cuối cùng cho cuộc gặp thượng đỉnh 3 bên.

"Trung Quốc và Nhật Bản là nền kinh tế lớn thứ nhì và thứ ba thế giới, còn Hàn Quốc cũng là một cường quốc kinh tế khu vực. Bởi vậy, việc có một cuộc gặp 3 bên diễn ra thuận lợi và hiệu quả sẽ là một điều vô cùng quan trọng cho khu vực", ông Lu nói.

Ngoài thắt chặt mối quan hệ thương mại và kinh tế, ông Vương Nghị dự kiến cũng sẽ gặp ông Abe và hội đàm với cố vấn an ninh quốc gia Nhật Shotaro Yachi - nguồn tin Chính phủ Nhật Bản tiết lộ với hãng thông tấn Kyodo.

Giới phân tích nhận định ông Vương Nghị sẽ nhân cơ hội này để đề nghị Nhật Bản giảm bớt sự cứng rắn với Triều Tiên và thuyết phục Mỹ hành động tương tự.

Thủ tướng Abe sẽ có chuyến thăm Mỹ từ ngày 17-20/4 để gặp Tổng thống Donald Trump, trước khi ông Trump có cuộc gặp lịch sử với nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un. Cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ-Triều có thể sẽ dẫn tới việc Triều Tiên nhất trí phi hạt nhân hóa, mở ra cơ hội giảm căng thẳng ở khu vực Đông Bắc Á vốn đã bị đã bị đẩy tới bờ vực của thế bế tắc hạt nhân đầy nguy hiểm.

"Nhật Bản cần phải thấy rằng họ đang ở trong một tình huống ngoại giao khó khăn bởi họ đã quá gần gũi với Mỹ", giáo sư Zhou Yongsheng thuộc Đại học Ngoại giao Trung Quốc nhận xét. "Nếu Nhật Bản muốn giữ một vị trí quan trọng trong những vấn đề như Triều Tiên, thì cuộc gặp sắp tới với Trung Quốc sẽ là cơ hội để họ đạt được điều đó. Đây cũng là cơ hội để họ cân bằng giữa quan hệ với Trung Quốc và quan hệ với Mỹ, thay vì đứng về phía Mỹ trong mọi vấn đề".