Ngày 4/4 hằng năm được chọn là Ngày quốc tế nhận thức và hỗ trợ hành động bom mìn, với nhiều sự kiện, hoạt động được tổ chức khắp nơi trên thế giới, như một lời cam kết của Liên Hợp Quốc trong các nỗ lực vì một thế giới không bom mìn, và tàn dư của chất nổ sau chiến tranh.

Tại Việt Nam, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội ngày 4/4 cho biết ước tính hiện nay, số bom đạn còn sót lại sau chiến tranh ở Việt Nam khoảng 800.000 tấn, tính đến năm 2023.

Số diện tích còn ô nhiễm rất lớn, khoảng 5.590.094 ha, tương đương với gần 17,7% diện tích của cả nước.

Số bom mìn, vật liệu chưa nổ hiện còn nằm rải rác tại 63 tỉnh, thành phố, trong đó tập trung nhiều tại các tỉnh miền Trung, Tây Nguyên và miền Đông Nam Bộ.

Là một trong những quốc gia chịu hậu quả nặng nề của bom mìn, vật nổ còn sót lại sau chiến tranh, trong nhiều năm qua Việt Nam luôn nỗ lực thực hiện các chiến dịch thu gom, rà phá bom mìn nhằm giải phóng đất đai, phục vụ an sinh cho nhân dân và phát triển kinh tế - xã hội. Đồng thời đẩy mạnh các hoạt động hỗ trợ, trợ giúp các nạn nhân bom mìn.

Hiện cả nước có trên 7,06 triệu người khuyết tật, trong đó có hàng vạn người là nạn nhân bom mìn, và bị phơi nhiễm chất độc hoá học da cam/dioxine.

Từ năm 1975 đến nay, bom mìn còn sót lại phát nổ đã làm hơn 40.000 người chết, 60.000 người bị thương, trong đó phần lớn nạn nhân là lao động chính trong gia đình, đồng bào dân tộc thiểu số và trẻ em.

Trong suốt gần 50 năm qua kể từ khi chiến tranh kết thúc, Đảng, Nhà nước luôn quan tâm đến công tác khắc phục hậu quả bom mìn, đặc biệt là việc ban hành các chính sách hỗ trợ tạo sinh kế cho nạn nhân bom mìn.

Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đã hỗ trợ triển khai mô hình chăm sóc, hỗ trợ sinh kế, tạo việc làm vay vốn tín dụng để sản xuất kinh doanh cho nạn nhân bom mìn, người khuyết tật trên địa bàn 10 tỉnh/thành phố: Khánh Hòa, Thanh Hóa, Hà Tĩnh, Quảng Ninh, Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Bình, Bình Định, Vĩnh Long.

Cục Bảo trợ xã hội đã xây dựng triển khai phần mềm đăng ký và xác định mức độ khuyết tật cho người khuyết tật, nạn nhân bom mìn tại một số địa phương.

Cơ sở dữ liệu từ hệ thống phần mềm đã được ứng dụng trong cấp giấy xác định mức độ khuyết tật, quản lý trường hợp và hỗ trợ khám sức khỏe, phục hồi chức năng, sinh kế, và đào tạo dạy nghề cho nạn nhân bom mìn tại các địa phương. Chỉ tính riêng tại 2 tỉnh Quảng Bình, Bình Định, nạn nhân bom mìn được quản lý trên hệ thống phần mềm là hơn 90.000 người.

Trong năm 2023, bộ đội Công binh đã xây dựng kế hoạch rà phá bom mìn 1.500 ha đất đai bị ô nhiễm bom mìn nặng trên địa bàn 2 huyện Vị Xuyên và Quản Bạ của tỉnh Hà Giang.

Đến nay, đã triển khai làm sạch được 1.232 ha (đạt 80% kế hoạch) bàn giao cho nhân dân lao động sản xuất, và quy tập được 6 hài cốt liệt sỹ.

Năm 2024, kế hoạch thực hiện khắc phục hậu quả bom mìn tập trung vào các nhiệm vụ như: Thu thập dữ liệu chuẩn bị báo cáo tổng kết thực hiện Chương trình hành động quốc gia khắc phục hậu quả bom mìn sau chiến tranh giai đoạn 2010 – 2025, đề xuất Chương trình giai đoạn 2025 - 2045 định hướng đến 2050.

Cùng với đó, sẽ triển khai kế hoạch xây dựng Pháp lệnh khắc phục hậu quả bom mìn sau chiến tranh, dự kiến hoàn chỉnh trình Chính phủ xem xét thông qua Hồ sơ lập đề nghị xây dựng Pháp lệnh tháng 12/2024, và trình Quốc hội thông qua hồ sơ đề nghị xây dựng Pháp lệnh tháng 4/2025.

Trong năm nay, cũng sẽ triển khai xây dựng Chiến lược quốc gia về giáo dục phòng tránh tai nạn bom mìn; hoàn chỉnh Bộ Tiêu chuẩn quốc gia khắc phục bom mìn sau chiến tranh trình Bộ Khoa học và Công nghệ thẩm định và ban hành, dự kiến trước tháng 12/2024.

Nhiệm vụ quan trọng nữa là mở rộng quan hệ với các đối tác tiềm năng; đẩy mạnh vận động tài trợ quốc tế, củng cố và thực hiện hợp tác có hiệu quả, thiết thực.

Trong đó, sẽ thúc đẩy các bên triển khai bản ghi nhớ đã ký kết trong lĩnh vực khắc phục hậu quả bom mìn, với các đối tác Hoa Kỳ, Hàn Quốc, Nhật Bản, Anh, Thụy Sỹ, Nga..., và các tổ chức quốc tế như: KOICA, UNDP, JICA, GICHD, NPA, PT, ODC, MAG, HALO TRUST, NPA, CRS...