Chiều ngày 26/6, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Nghị quyết về việc kéo dài thời hạn miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp. Nghị quyết này có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2026.

KHÔNG MỞ RỘNG ĐỐI TƯỢNG ĐƯỢC MIỄN THUẾ

Trước khi Quốc hội bấm nút biểu quyết thông qua, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi cho biết về phạm vi đối tượng được miễn thuế, một số ý kiến đề nghị không miễn thuế đối với trường hợp để đất bỏ hoang, không sản xuất, sử dụng không đúng mục đích. Một số ý kiến đề nghị quy định nguyên tắc và điều kiện, tiêu chí cụ thể để được miễn thuế đồng thời có chế tài xử lý các trường hợp lợi dụng chính sách để sử dụng đất sai mục đích hoặc tích tụ đất đai và để đất hoang hóa.

Về nội dung này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng trên thực tế, tình trạng sử dụng đất sai mục đích, đất hoang hóa, gây lãng phí nguồn lực vẫn diễn ra khá phổ biến. Trong thời gian qua, một số Nghị quyết, Kết luận của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị đã đề ra các chủ trương, yêu cầu hoàn thiện chính sách thuế sử dụng đất, trong đó có chính sách thuế đối với đất nông nghiệp để khắc phục tình trạng đất bỏ hoang hóa, sử dụng sai mục đích.

Bên cạnh mục tiêu hỗ trợ nông nghiệp, nông dân, nông thôn, chính sách miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp cũng cần đáp ứng mục tiêu khuyến khích các tổ chức, cá nhân sử dụng đất tiết kiệm, có hiệu quả; cần có các tiêu chí để phân loại và xác định đối tượng được miễn thuế phù hợp nhằm bảo đảm hỗ trợ đúng đối tượng, phát huy được hiệu quả sử dụng đất.

Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, việc quy định cụ thể các tiêu chí để xác định đúng đối tượng được miễn thuế, không miễn thuế đối với đất bỏ hoang, sử dụng không đúng mục đích cần có thời gian nghiên cứu, chuẩn bị một cách phù hợp. Dự án Nghị quyết về việc tiếp tục miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp của Chính phủ trình Quốc hội vào thời điểm này chưa giải quyết được các vấn đề nêu trên.

Bên cạnh đó, Luật Đất đai năm 2024 đã có một số quy định nhằm góp phần khắc phục tình trạng bỏ hoang đất nông nghiệp đồng thời, pháp luật về đất đai đã quy định thẩm quyền của các cơ quan liên quan trong việc thực hiện nhiệm vụ quản lý Nhà nước về đất đai, áp dụng các chế tài xử lý vi phạm về sử dụng đất.

Do đó, để dự thảo Nghị quyết có thể được ban hành kịp thời, tránh ngắt quãng trong thực hiện chính sách, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội xin Quốc hội cho giữ như dự thảo Nghị quyết về đối tượng được áp dụng việc miễn thuế.

Tuy nhiên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ triển khai đánh giá một cách đầy đủ, toàn diện về thực trạng và hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp thời gian qua, hiệu quả của chính sách miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp đối với phát triển kinh tế nông nghiệp, đời sống nông dân, để xây dựng các giải pháp chính sách phù hợp. Trước mắt, đề nghị Chính phủ lưu ý hướng dẫn đầy đủ các quy định của Luật Đất đai và có các giải pháp thiết thực để bảo đảm không xảy ra tình trạng hoang hoá, lãng phí nguồn lực đất đai, phòng tránh và xử lý các trường hợp lợi dụng chính sách, nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng đất nói chung, đất nông nghiệp nói riêng.

Bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị xem xét, mở rộng đối tượng được miễn thuế. Về nội dung này, theo quy định hiện hành, phạm vi áp dụng chính sách miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp là các hộ gia đình, cá nhân và các tổ chức trực tiếp sử dụng đất để sản xuất nông nghiệp, trừ phần diện tích đất nông nghiệp Nhà nước giao cho tổ chức quản lý nhưng không trực tiếp sử dụng đất để sản xuất nông nghiệp mà giao cho tổ chức, cá nhân khác nhận thầu theo hợp đồng để sản xuất nông nghiệp thì phải nộp 100% thuế sử dụng đất nông nghiệp trong thời gian Nhà nước chưa thu hồi đất.

Vì vậy, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội xin Quốc hội cho giữ như dự thảo Nghị quyết, không mở rộng đối tượng được hưởng chính sách miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp.

TỔNG KẾT, ĐÁNH GIÁ CHÍNH SÁCH MIỄN THUẾ SỬ DỤNG ĐẤT NÔNG NGHIỆP QUA THỜI GIAN THỰC HIỆN

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính cũng cho biết có một số ý kiến đề nghị sửa đổi toàn diện Luật Thuế sử dụng đất nông nghiệp.

Về nội dung này, theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, bên cạnh những kết quả đạt được, một số quy định của Luật Thuế sử dụng đất nông nghiệp (được ban hành từ năm 1993) đã không còn phù hợp với thực tế quản lý, sử dụng đất đai hiện nay. Tuy nhiên, việc sửa đổi toàn diện Luật Thuế sử dụng đất nông nghiệp cần được đặt trong tổng thể công tác tổng kết, đánh giá toàn bộ các chính sách thuế và phí liên quan đến sử dụng đất.

Hiện nay Chính phủ chưa triển khai đánh giá tổng thể các vấn đề nêu trên để có thể báo cáo các cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định. Trong khi đó, theo quy định tại Nghị quyết số 107/2020/QH14, chính sách miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp hiện hành chỉ được áp dụng đến hết ngày 31/12/2025.

Vì vậy, để tiếp tục thể chế hóa chủ trương ưu tiên hỗ trợ phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn, tạo căn cứ pháp lý để tiếp tục áp dụng chính sách miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp, ủy ban Thường vụ Quốc hội xin Quốc hội trước mắt cho phép tiếp tục ban hành Nghị quyết về việc kéo dài thời hạn miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp như đề nghị của Chính phủ.

Đồng thời, tiếp thu ý kiến của đại biểu, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ trong thời gian tới triển khai tổng kết, đánh giá chính sách miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp qua thời gian dài thực hiện vừa qua đồng thời với việc đánh giá một cách tổng thể các chính sách về thuế, phí đối với đất đai nói chung để đề xuất các chính sách về thuế và phí áp dụng với việc sử dụng đất, trong đó có đất nông nghiệp một cách phù hợp, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn đang đặt ra hiện nay.

Trong trường hợp cần thiết, nghiên cứu đề xuất sửa đổi Luật Thuế sử dụng đất nông nghiệp cho phù hợp với thực tiễn và yêu cầu quản lý trong giai đoạn mới, đáp ứng các yêu cầu đã được nêu trong các kết luận, nghị quyết của Đảng.

Một số ý kiến đề nghị kéo dài thời hạn miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp hơn so với dự thảo Nghị quyết (có thể kéo dài thời hạn miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp đến hết năm 2035).

Về nội dung này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng trong bối cảnh nền kinh tế trong nước và thế giới đang có nhiều thay đổi nhanh chóng, chưa có định hướng cụ thể về chiến lược phát triển kinh tế- xã hội cho giai đoạn sau năm 2030, Chính phủ chưa đánh giá, phân tích các nội dung liên quan đến việc sử dụng đất đai nói chung và đất nông nghiệp nói riêng để có căn cứ cần thiết cho việc đề xuất ban hành chính sách dài hạn (dài hơn so với quy định tại dự thảo Nghị quyết).