Mới đây, Bộ Giao thông Vận tải có văn bản gửi Chính phủ báo cáo Quốc hội tiến độ thực hiện dự án sân bay Long Thành.

Dự án sân bay Long Thành có bốn dự án thành phần, báo cáo tiến độ của từng dự án, cụ thể như sau:

Dự án thành phần 1 gồm các công trình trụ sở cơ quan quản lý nhà nước. Hiện tại, trụ sở trạm kiểm dịch động, thực vật chưa được bố trí vốn và phê duyệt chủ trương đầu tư để triển khai. Còn các công trình cơ quan quản lý nhà nước khác đã được triển khai.

Theo Bộ Giao thông Vận tải, đây là các công trình dân dụng thông thường, không phức tạp, thời gian chuẩn bị dự án mất khoảng 6-12 tháng, thời gian thi công khoảng 12-18 tháng, nên mặc dù chậm nhưng các chủ đầu tư dự kiến vẫn bảo đảm hoàn thành các công trình để khai thác đồng bộ cùng dự án.

Dự án thành phần 2 gồm các công trình phục vụ quản lý bay do Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam (VATM) làm chủ đầu tư cơ bản đáp ứng tiến độ. Riêng các gói thầu thiết bị chuyên ngành, VATM đang quyết tâm triển khai để đảm bảo hoàn thành theo tiến độ chung của dự án.

Dự án thành phần 3 gồm các công trình như xây dựng nhà ga, đường băng,…do Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) làm chủ đầu tư. Đây là những công trình có tính chất quyết định tiến độ chung của dự án. Cụ thể với gói thầu xây dựng nhà ga, Bộ Giao thông Vận tải đánh giá có tính chất kỹ thuật phức tạp đan xen bởi nhiều yếu tố kiến trúc, kỹ thuật, kết cấu cơ điện, quy mô gói thầu rất lớn hơn 35 nghìn tỉ đồng. Theo kế hoạch trong 33 tháng dự án phải hoàn thành nhưng theo nhận định của Bộ Giao thông Vận tải đây là một thách thức rất lớn khi tổ chức công tác đấu thầu.

Ngoài ra, theo Bộ Giao thông Vận tải, công tác đấu thầu theo quy định của pháp luật là một quá trình cạnh tranh rất khó dự báo, khi vừa phải đảm bảo tính công khai, minh bạch lại vừa đảm bảo mục tiêu lựa chọn được nhà thầu đủ năng lực. Mặc dù Chính phủ rất quyết liệt chỉ đạo ACV để có thể lựa chọn được nhà thầu thi công, tuy nhiên kết quả đấu thầu lần một không thành công.

Trước tình hình đó, Chính phủ chỉ đạo rà soát toàn bộ công tác triển khai đấu thầu lần một, đánh giá các nguyên nhân chủ quan, khách quan dẫn đến thất bại trong lần đấu thầu thứ nhất. Đồng thời, chỉ đạo ACV “không đánh đổi chất lượng lấy tiến độ”.

Chủ đầu tư ACV đã phối hợp với 6 bộ và Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp hoàn thiện hồ sơ mời thầu lần hai. Ngày 23/8/2023, ACV có văn bản báo cáo Thủ tướng hoàn thành công tác lựa chọn nhà thầu gói thầu xây dựng nhà ga hành khách sân bay Long Thành.

8 ngày sau, ACV tổ chức lễ khởi công “thi công xây dựng và lắp đặt thiết bị nhà ga hành khách”. Theo tiến độ hợp đồng gói thầu Nhà ga hành khách sẽ hoàn thành vào tháng 11/2026. Hiện nhà ga hành khách đã hoàn thành toàn bộ phần bê tông cốt thép, đang tiến hành công tác hoàn thiện và lắp dựng kết cấu thép mái theo đúng kế hoạch và tiến độ trong hợp đồng.

Dự án thành phần 4 gồm các công trình khác do Bộ Giao thông Vận tải chủ trì tổ chức lựa chọn nhà đầu tư. Trong đó, tiến độ dự án nhà ga hàng hoá, kho giao nhận hàng hoá, khu xử lý vệ sinh máy bay, khu bảo dưỡng trang thiết bị mặt đất, khu cung cấp suất ăn trên máy bay… chưa đáp ứng kế hoạch.

Nguyên nhân được Bộ Giao thông Vận tải nhận định do đây là lần đầu tiên thực hiện lựa chọn nhà đầu tư các công trình dịch vụ chuyên ngành hàng không thông qua đấu thầu, quá trình triển khai thực hiện phát sinh nhiều yếu tố chưa lường trước. Vì vậy cơ quan chức năng cần hoàn thiện hành lang pháp lý, đặc biệt trong bối cảnh lĩnh vực này có nhiều yếu tố đặc thù.

Ngoài ra, để lựa chọn được nhà đầu tư có năng lực, có kinh nghiệm hàng đầu thế giới và ưu tiên nhà đầu tư Việt Nam, Chính phủ chỉ đạo Bộ Giao thông Vận tải xây dựng hồ sơ mời thầu với các yêu cầu chặt chẽ về tiêu chí kỹ thuật, năng lực, vệ sinh môi trường, hiệu quả kinh tế...

Chính phủ cũng đồng thời chỉ đạo các bộ cùng Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp và ACV cử chuyên gia hỗ trợ Cục Hàng không để sớm lựa chọn được nhà đầu tư, sớm triển khai đáp ứng tiến độ.

Đến nay, hồ sơ mời thầu các công trình ưu tiên lựa chọn nhà đầu tư như suất ăn hàng không, công trình xử lý vệ sinh máy bay và bảo trì phương tiện phục vụ mặt đất… đã hoàn thành. Sau khi Chính phủ ban hành Nghị định quy định về đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư có sử dụng đất, Bộ Giao thông Vận tải sẽ phát hành ngay hồ sơ mời thầu, đáp ứng tiến độ đồng bộ chung của dự án.

Với tiến độ nêu trên, Bộ Giao thông Vận tải đánh giá dự án chưa đáp ứng tiến độ theo yêu cầu của Quốc hội là chậm nhất năm 2025 đưa dự án vào khai thác. Vì vậy, dự kiến Chính phủ sẽ phải trình Quốc hội điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án sân bay Long Thành vào kỳ họp thứ 8, diễn ra vào cuối năm.