Hội thảo trực tuyến "Chuỗi cung ứng nguyên liệu gỗ cho chiến lược phục hồi ngành công nghiệp gỗ sau Covid-19” diễn ra đêm 24/9/2021 được Hiệp hội gỗ và Lâm sản Việt Nam (Viforest) phối hợp tổ chức với nhiều đối tác ở phía bên kia địa cầu như: Hiệp hội Gỗ cứng Hoa Kỳ, Tổng Lãnh sự quán New Zealand, Đại sứ quán Chile và các cơ quan thương mại, tổ chức đại diện các thị trường châu Mỹ.

DỰ BÁO XUẤT KHẨU ĐỒ GỖ NĂM 2021 ĐẠT 13-14 TỶ USD

Ông Đỗ Xuân Lập, Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (Viforest) cho biết, trong hơn hai thập kỷ qua, giá trị xuất khẩu của ngành gỗ Việt Nam tăng 60 lần, từ 219 triệu USD vào năm 2000 lên trên 12,3 tỷ USD vào năm 2020.

Đến nay, thị trường xuất khẩu lên tới 140 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Dự kiến xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ cả năm 2021 sẽ đạt khoảng 13-14 tỷ USD.

Gỗ nguyên liệu đầu vào là một trong những động lực quan trọng để ngành phát triển. Mặc dù nguồn cung gỗ nguyên liệu nội địa lớn, nhưng vẫn không đủ để đáp ứng các yêu cầu đa dạng về chủng loại và chất lượng.

Gỗ nguyên liệu nhập khẩu, bao gồm gỗ tròn, xẻ và các loại ván đã trở thành nguồn cung đầu vào quan trọng cho các doanh nghiệp trong ngành.

“Chuẩn bị cho tái sản xuất và phục hồi, đáp ứng các đơn hàng cho mùa hàng cuối năm đã và đang được các doanh nghiệp chú trọng và lên các phương án. Cũng như các ngành khác, ngành gỗ đang đối mặt với giá cước vận tải tăng, giá nguyên vật liệu tăng, do đó các doanh nghiệp ngành gỗ cũng cần xây dựng các giải pháp để có nguồn nguyên liệu ổn định cho kế hoạch phục hồi này”, ông Lập chia sẻ.

Thời gian gần đây, giá gỗ nguyên liệu nhập khẩu tăng rất mạnh. Vì vậy ông Lập khuyến cáo, để đảm bảo nguồn nguyên liệu ổn định, các doanh nghiệp cần đàm phán để đạt được giá mua phù hợp, chủ động nắm bắt được thực trạng, những thay đổi tại các thị trường cung nguyên liệu cho ngành gỗ, từ đó có thể chủ động về nguồn cung gỗ nguyên liệu đầu vào cho các ngành gỗ.

 LƯỢNG GỖ NGUYÊN LIỆU NHẬP KHẨU TĂNG 14

TS. Tô Xuân Phúc, chuyên gia của Tổ chức Forest Trends, cho hay bình quân mỗi năm Việt Nam nhập khẩu khoảng 5,5-6 triệu m3 quy tròn gỗ nguyên liệu. Khoảng trên 40-45% lượng nhập khẩu gỗ là từ các nước nhiệt đới, chủ yếu là gỗ tự nhiên; 55-60% còn lại là gỗ ôn đới.

Trong 8 tháng năm 2021, lượng gỗ nguyên liệu nhập khẩu vào Việt Nam đạt khoảng 4 triệu m3 quy tròn, tăng 14% so với cùng kỳ năm 2020. Kim ngạch nhập khẩu gỗ và sản phẩm gỗ trong 8 tháng qua đạt 2,063 tỷ USD, tăng 34% so với cùng kỳ năm trước.

Tuy nhiên, trong 15 ngày đầu tháng 9/2021, đã có dấu hiệu giảm khi giá trị nhập khẩu gỗ và sản phẩm gỗ chỉ còn 105 triệu USD, giảm 13% so 15 ngày đầu tháng 8/2021.

Theo TS. Phúc, gỗ nhiệt đới được nhập chủ yếu từ các nước châu Phi, Papua New Guinea (PNG), Campuchia, Lào và khu vực Nam Mỹ. Nguồn gỗ này được sử dụng sản xuất đồ gỗ chủ yếu  phục vụ tiêu dùng nội địa tại nước ta.

Trong 8 tháng năm 2021, lượng gỗ nhiệt đới nhập khẩu đạt 0,64 triệu m3. Các loài nhập khẩu chính bao gồm lim, gõ, xoan, bạch đàn, thông, hương…

Nguồn gỗ ôn đới được nhập chủ yếu từ Mỹ, các nước châu Âu, Canada, New Zealand và Australia. Phần lớn nguồn gỗ ôn đới được đưa vào chế biến thành các sản phẩm đồ gỗ phục vụ xuất khẩu.

Một phần còn lại được sử dụng cho tiêu dùng nội địa. Trong các nguồn cung gỗ ôn đới, 5 thị trường bao gồm: Mỹ, EU, New Zealand, Canada và Australia là các nguồn cung quan trọng nhất. Lượng cung từ các quốc gia này chiếm khoảng 40% trong tổng lượng cung gỗ nguyên liệu vào Việt Nam mỗi năm.

Với các loại ván nhân tạo, mỗi năm Việt Nam nhập khẩu khoảng 1,5 triệu m3, chủ yếu là ván dăm, ván sợi và gỗ dán. Lượng nhập 8 tháng năm 2021 đạt 1,4 triệu m3, tăng 47% so với cùng kỳ năm 2020. Tuy nhiên, bắt đầu từ tháng 4/2021 đến nay lượng ván nhân tạo nhập khẩu giảm mạnh.

TS. Phúc nhận định, trong thời gian khoảng 1 năm tới, luồng cung gỗ ôn đới từ châu Âu và Mỹ có thể tiếp tục giảm, không chỉ do đại dịch Covid-19 mà còn do lượng cung từ các nguồn này được sử dụng phục vụ tiêu dùng nội địa tại chính các thị trường này. Điều này làm cho giá gỗ nhập khẩu từ những nguồn này vào Việt Nam tăng.

Tuy nhiên, một phần giảm sút các nguồn cung này có thể được thay thế từ New Zealand, Mỹ La Tinh và đặc biệt là từ Australia. 

Tại hội thảo, Hiệp hội Gỗ cứng Hoa Kỳ, Tổng Lãnh sự quán New Zealand, Đại sứ quán Chile đã thông tin về nguồn cung gỗ nguyên liệu, thực trạng, khả năng cung cấp gỗ nguyên liệu từ Châu Mỹ và dự báo những thay đổi trong thời gian tới.

Về phía thị trường Việt Nam, đại diện Công ty sử dụng gỗ keo tràm, Hiệp hội Cao su Việt Nam, Hội gỗ dán đã chia sẻ thông tin về nguồn cung gỗ nguyên liệu trong nước.

Theo đánh giá của các doanh nghiệp, hiệp hội ngành gỗ, mặc dù giá nhập khẩu gỗ tăng nhưng lượng gỗ nguyên liệu nhập khẩu vẫn tăng, chứng tỏ nhu cầu nhập khẩu rất lớn.

Hiện vấn đề container, chi phí vận tải và dịch Covid-19 đã đang tác động mạnh đến chuỗi nguồn cung gỗ nhập khẩu. Thời tiết, biến đổi khí hậu, sâu bệnh tại nhiều quốc gia cũng tác động đến nguồn cung gỗ.

Các chuyên gia có chung nhận định, nguồn cung gỗ nguyên liệu trên thế giới không tăng, trong khi sản xuất và nhu cầu đồ gỗ ngày càng tăng, khiến chênh lệch cung cầu gỗ nguyên liệu sẽ ngày lớn hơn. Vì vậy, một trong những khuyến cáo là cần đầu tư vào công nghệ chế biến gỗ nhằm gia tăng hiệu quả sử dụng gỗ nguyên liệu.