Cử tri huyện Tân Phú (tỉnh Đồng Nai) phản ánh một số tuyến đường cao tốc được thiết kế về số làn xe chạy, tốc độ xe chạy chưa phù hợp với nhu cầu giao thông hiện tại, chất lượng công trình kém, công tác cứu hộ, cứu nạn giao thông chưa được quan tâm đúng mức.

Do đó, cử tri kiến nghị Bộ Giao thông vận tải có giải pháp hữu hiệu và tầm nhìn chiến lược khi xây dựng các tuyến đường cao tốc, trong đó, các tuyến trọng điểm phải có từ 03 làn xe trở lên và một làn dừng khẩn cấp mỗi bên; đồng thời, đảm bảo các công trình phụ trợ phục vụ giao thông tương xứng với sự phát triển kinh tế - xã hội.

Trong Công văn số 612/BGTVT-KHĐT gửi đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Nai trả lời kiến nghị cử tri, Bộ Giao thông vận tải cho biết theo Quy hoạch mạng lưới đường bộ thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, các tuyến cao tốc đều được quy hoạch giai đoạn hoàn chỉnh với quy mô 4-10 làn xe để đáp ứng nhu cầu vận tải trong tương lai, bảo đảm tầm nhìn dài hạn.

"Thời gian qua, do nguồn lực còn hạn chế trong khi nhu cầu đầu tư đường cao tốc là rất lớn, việc phân kỳ đầu tư là giải pháp phù hợp với quy hoạch, tiêu chuẩn thiết kế đường cao tốc, nhu cầu vận tải giai đoạn trước mắt, khả năng cân đối vốn và sớm triển khai xây dựng được nhiều tuyến cao tốc, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương", Bộ Giao thông vận tải đánh giá,

Theo đó, Bộ Giao thông vận tải đã tham khảo kinh nghiệm của một số nước trên thế giới để xem xét phân kỳ đầu tư, về bề rộng mặt cắt ngang đường đối với một số tuyến có nhu cầu vận tải trong thời gian đầu khai thác chưa cao. Còn đối với các tuyến có nhu cầu vận tải cao đã được đầu tư ngay theo quy mô hoàn chỉnh như tuyến Hà Nội - Hải Phòng, Dầu Giây - Phan Thiết, cầu Mỹ Thuận 2...

Các tuyến cao tốc được đưa vào khai thác trong thời gian qua đều đảm bảo chất lượng, phát huy hiệu quả rõ rệt trong phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh, giải quyết ùn tắc tại các đô thị lớn và góp phần kéo giảm tai nạn giao thông.

Bên cạnh các kết quả đạt được, Bộ Giao thông vận tải thừa nhận đầu tư phân kỳ quy mô đường bộ cao tốc còn có một số tồn tại, hạn chế khi phân kỳ đầu tư cao tốc.

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Giao thông vận tải đã rà soát, báo cáo Thủ tướng Chính phủ các nội dung liên quan và đề xuất các giải pháp để sớm đầu tư mở rộng, hoàn thiện các tuyến cao tốc đang khai thác theo quy mô phân kỳ.

Cụ thể, thứ nhất, trình Quốc hội dự thảo Luật Đường bộ, trong đó có cơ chế cho phép mở rộng, cải tạo, nâng cấp, hiện đại hóa đường bộ cao tốc theo phương thức PPP, loại hợp đồng BOT.

Thứ hai, xây dựng quy chuẩn thiết kế đường bộ cao tốc để ban hành trong quý 1/2024.

Dự thảo hiện đang được Bộ Giao thông vận tải lấy ý kiến công khai. Theo dự thảo này, mặt đường (phần xe chạy) mỗi chiều trên đường cao tốc hoàn chỉnh tối thiểu là 02 làn xe/mỗi chiều và phải đảm bảo đủ năng lực thông hành cho lưu lượng xe. Về tốc độ thiết kế, theo dự thảo, đường cao tốc được phân làm các cấp như sau: cấp 80 có tốc độ thiết kế là 80 km/h; cấp 100 có tốc độ thiết kế là 100 km/h; cấp 120 có tốc độ thiết kế là 120 km/h; cấp thiết kế đặc biệt, tốc độ thiết kế trên 120 km/h, được nghiên cứu, thiết kế riêng.

Cấp thiết kế tối thiểu (cấp 80) chỉ nên áp dụng đối với các vùng có địa hình khó khăn (như vùng núi, đồi cao) hoặc trường hợp phân kỳ đầu tư...

Thứ ba, đẩy nhanh hoàn thiện thủ tục đầu tư mở rộng một số tuyến từ 2 làn xe lên 4 làn xe và từ 4 làn xe lên 6 làn xe.

Hiện cả nước có 5 tuyến cao tốc 2 làn xe với chiều dài 371km gồm: Cam Lộ - La Sơn, La Sơn - Hòa Liên, Yên Bái - Lào Cai, Hòa Lạc - Hòa Bình, Thái Nguyên - Chợ Mới.

Thứ tư, rà soát, lập danh mục, sắp xếp thứ tự ưu tiên đầu tư để đề xuất, báo cáo cấp có thẩm quyền cho phép triển khai mở rộng các tuyến còn lại khi đủ điều kiện về nguồn lực.

Thứ năm, đối với các dự án đầu tư mới, ưu tiên việc đầu tư theo quy mô 4 làn cao tốc hoàn chỉnh. Trường hợp phân kỳ đầu tư, cần phải nghiên cứu, so sánh kỹ lưỡng các phương án đầu tư, kết hợp phương án tổ chức giao thông hợp lý bảo đảm thuận lợi, an toàn, nâng cao tốc độ trong quá trình vận hành, khai thác.

Thứ sáu, rà soát, nâng tốc độ khai thác một số tuyến cao tốc đầu tư phân kỳ lên 90 km/h.

Đối với các công trình phục vụ khai thác như trạm dừng nghỉ, trạm xăng..., Bộ Giao thông vận tải cho biết đã xây dựng và ban hành Thông tư số 01/2023/TT-BGTVT ngày 07/3/2023 hướng dẫn việc chọn nhà đầu tư trạm dừng nghỉ; đồng thời đã phê duyệt mạng trạm dừng nghỉ trên cao tốc Bắc - Nam phía Đông với tổng số khoảng 37 trạm/2.063 km chiều dài toàn tuyến.

Hiện nay, Bộ Giao thông vận tải đang khẩn trương hoàn thiện các thủ tục lựa chọn nhà đầu tư trạm dừng nghỉ, trước mắt sẽ ưu tiên 8 trạm dừng nghỉ để phục vụ các dự án thành phần trên cao tốc Bắc - Nam phía Đông đã và đang chuẩn bị đưa vào khai thác.