Tiếp tục chương trình Phiên họp chuyên đề pháp luật tháng 9, sáng 23/9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự thảo Kế hoạch giám sát chi tiết và đề cương các báo cáo của Đoàn giám sát của Quốc hội về “Việc huy động, quản lý và sử dụng các nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch Covid-19; việc thực hiện chính sách, pháp luật về y tế cơ sở, y tế dự phòng”.

GIÁM SÁT NHỮNG ĐIỂM NÓNG, CÓ VẤN ĐỀ NỔI CỘM

Trình bày về những nội dung chính của Kế hoạch giám sát chi tiết, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Phú Cường, Phó Trưởng Đoàn thường trực Đoàn giám sát cho biết, mục đích giám sát nhằm đánh giá đầy đủ, toàn diện, khách quan tình hình và kết quả thực hiện việc huy động, quản lý và sử dụng các nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch Covid-19; việc thực hiện chính sách, pháp luật về y tế cơ sở, y tế dự phòng.

Đối tượng giám sát là Chính phủ, các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Ủy ban nhân dân, các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và các cơ quan, tổ chức có liên quan.

Phạm vi giám sát tập trung vào việc huy động, quản lý và sử dụng các nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch Covid-19; việc giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về y tế cơ sở, y tế dự phòng trên phạm vi cả nước, thời gian giám sát từ ngày 1/1/2020 đến hết ngày 31/12/2022.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội, sau khi trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến chỉ đạo về dự thảo Kế hoạch chi tiết, các Đề cương báo cáo giám sát, Đoàn giám sát vào tháng 9/2022, Đoàn giám sát sẽ Ban hành Kế hoạch chi tiết, các Đề cương báo cáo; gửi văn bản yêu cầu các cơ quan thuộc đối tượng giám sát và cơ quan, tổ chức có liên quan báo cáo.

Trong tháng 2 và tháng 3/2023, trên cơ sở tổng hợp báo cáo kết quả của các đối tượng giám sát và báo cáo kết quả giám sát của Đoàn Đại biểu Quốc hội tại địa phương, báo cáo của Ủy ban Trung ương Mặt trận tổ quốc Việt Nam, các tổ chức đoàn thể, Kiểm toán Nhà nước, Thanh tra Chính phủ, Đoàn giám sát sẽ giám sát trực tiếp tại một số Bộ, ngành, địa phương. Trong đó, chú trọng những nơi có tình hình nổi bật, có tính đại diện về vùng, miền, kinh tế - xã hội, là điểm nóng về dịch Covid-19, có vấn đề nổi cộm về y tế cơ sở, y tế dự phòng trong thời gian vừa qua.

Đoàn giám sát cũng tổ chức 1 hội thảo lấy ý kiến chuyên gia, nhà khoa học về việc hoàn thiện chính sách, pháp luật về y tế cơ sở, y tế dự phòng và phòng, chống dịch; làm việc với Chính phủ, báo cáo kết quả giám sát với Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại phiên họp tháng 4/2023 trước khi trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 5.

GIÁM SÁT CÓ TRỌNG TÂM, TRÁNH LÃNG PHÍ NGUỒN LỰC

Phát biểu tại Phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh mục tiêu cuối cùng giám sát của Quốc hội là trách nhiệm giải trình của cơ quan hành pháp, của Chính phủ. Trách nhiệm giải trình của Chính phủ và các cơ quan liên quan đã thực hiện đúng chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước hay chưa, kết quả đạt được, vấn đề còn hạn chế, yếu kém, trách nhiệm của các cơ quan như thế nào, nếu sai phạm đề xuất các cơ quan khác vào cuộc.

Chủ tịch Quốc hội lưu ý, giám sát cần gắn trách nhiệm giải trình, Quốc hội sẽ kết luận bằng nghị quyết giám sát - đây mục tiêu chung của các cuộc giám sát của Quốc hội.

Đối với việc huy động, quản lý và sử dụng nguồn lực phòng chống dịch Covid-19 có nguồn lực nước ngoài, Chủ tịch Quốc hội lưu ý, cần chú trọng giám sát việc tiếp nhận, mua vaccine, trang thiết bị y tế, việc phân phối, sử dụng. Bên cạnh đó, cũng cần tập trung giám sát việc nghiên cứu, sản xuất, chế biến, chế tạo vật tư, vaccine, thiết bị sản xuất trong nước, vấn đề tự lực, tự cường trong phòng chống dịch. Việc giám sát cần có trọng tâm, trọng điểm, tránh lãng phí nguồn lực, trong đó chú trọng quan tâm đến việc sử dụng nguồn lực của nhà nước.

Về việc thực hiện chính sách, pháp luật về y tế cơ sở, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Đoàn giám sát tập trung vào mô hình tổ chức, trong đó làm rõ mô hình Trung tâm y tế huyện trực thuộc đơn vị nào, cấp chính quyền địa phương hay Sở Y tế; xem xét nhân lực đối với hệ thống y tế xã có phù hợp với điều kiện xảy ra dịch bệnh và hoạt động bình thường hay không; hiệu quả của mô hình y tế phường, xã gắn với mô hình bác sỹ gia đình.

Đối với việc thực hiện chính sách, pháp luật về y tế dự phòng, việc giám sát cần làm rõ thực trạng địa phương bố trí vốn cho y tế dự phòng như thế nào (có đảm bảo bố trí ít nhất 30% ngân sách y tế dành cho y tế dự phòng). Đoàn giám sát lý giải nguyên nhân vì sao gói hỗ trợ trong Nghị quyết 43/2022/QH15 tăng cường đầu tư cho y tế dự phòng lại không sử dụng hết, do không có nhu cầu, không quan tâm bố trí hay do không chuẩn bị đầu tư kịp; đồng thời kiến nghị đầu tư cho y tế cơ sở và y tế dự phòng trong thời gian tới…

Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị Đoàn giám sát đánh giá rõ rủi rõ trong từng lĩnh vực để làm trọng tâm giám sát kể cả trong ban hành chính sách và tổ chức thực hiện. Đoàn giám sát xác rõ mục tiêu của hoạt động giám sát, phạm vi, vấn đề trọng tâm trọng điểm, không dàn đều, gắn với trách nhiệm giải trình.