Khách du lịch ngày càng ưu tiên trải nghiệm chân thực, tương tác sâu sắc với cộng đồng địa phương, thay vì các tour đại trà. Cùng với đó, du khách cũng lên kế hoạch chuyến đi linh hoạt, đa dạng, phù hợp với sở thích cá nhân thay vì theo tour tuyến cố định...

Tại Việt Nam, các chương trình khuyến khích giảm thiểu rác thải du lịch được triển khai rộng rãi. Điển hình như Ninh Bình với dự án Giảm thiểu rác thải nhựa do UNDP tài trợ; Vịnh Hạ Long không sử dụng đồ nhựa một lần; Hội An có dự án Thành phố không rác thải nhựa; Đà Lạt với mô hình Du lịch xanh và bền vững,...

Các doanh nghiệp du lịch cũng tích hợp các yếu tố bền vững vào sản phẩm và dịch vụ với các tour du lịch sinh thái, du lịch “Net Zero,” nghỉ dưỡng gần gũi với thiên nhiên, trải nghiệm văn hóa bản địa, nông nghiệp hữu cơ... ngày càng phổ biến. 

Tại Hội nghị Chính quyền địa phương và khu vực Đông Á lần thứ 14 vừa qua tại Huế, bà Lê Thị Hồng Vân, Cục trưởng Cục Ngoại vụ và Ngoại giao Văn hóa (Bộ Ngoại giao), đã dẫn báo cáo của Liên hợp quốc cho biết tiến độ thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững (SDG) đang rất đáng báo động. Cụ thể, chỉ 17% các mục tiêu đang đi đúng hướng trên toàn cầu.

DU LỊCH XANH CẦN ĐỘNG LỰC TĂNG TRƯỞNG MỚI

Riêng khu vực châu Á - Thái Bình Dương, nếu giữ nguyên tốc độ hiện tại, phải đến năm 2062 mới có thể đạt được các cam kết đặt ra cho năm 2030, tức là trễ hơn ba thập kỷ. Thực trạng này, kết hợp với những biến đổi sâu sắc về địa chính trị, kinh tế, công nghệ và các thách thức an ninh phi truyền thống như biến đổi khí hậu, đặt ra yêu cầu cấp thiết phải tìm ra động lực tăng trưởng mới.

Với chủ đề "Phát triển du lịch xanh và bền vững", bà Phan Linh Chi, Phó Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam, cho rằng trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng gia tăng và du lịch đại chúng gây áp lực lớn lên môi trường tự nhiên xã hội, du lịch xanh là hướng đi tất yếu để phát triển bền vững.

Những sản phẩm du lịch thân thiện với môi trường, tôn trọng văn hóa bản địa và có trách nhiệm với cộng đồng địa phương đang ngày càng nhận được sự quan tâm sâu sắc từ chính quyền, doanh nghiệp và du khách.

Bà Chi cho biết chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2030 xác định những nội dung cụ thể về phát triển du lịch xanh, trong đó phát triển du lịch thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, tạo động lực thúc đẩy sự phát triển các ngành và lĩnh vực khác, góp phần quan trọng hình thành cơ cấu kinh tế hiện đại.

Trước đó, tại Hội nghị Liên kết phát triển du lịch khu vực Duyên hải miền Trung - Tây Nguyên, ông Hà Văn Siêu, Phó Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam, cho rằng để liên kết du lịch, các địa phương cần đa dạng hóa sản phẩm du lịch, tập trung vào các xu hướng mới: du lịch xanh, du lịch bền vững và ứng dụng công nghệ.

Thực tế, du lịch toàn cầu đang chuyển mình mạnh mẽ, tái định hình theo nhiều xu hướng mới trong bối cảnh kinh tế toàn cầu biến động, biến đổi khí hậu và sự phát triển của công nghệ. Bảy xu hướng nổi bật được chỉ ra bao gồm: du lịch xanh, cá nhân hóa, chăm sóc sức khỏe, du lịch làm việc, gắn kết cộng đồng và bảo tồn văn hóa, chuyển đổi số, giáo dục và phát triển kỹ năng. Trong đó, du lịch thông minh và du lịch xanh đang trở thành hai xu hướng song hành chủ đạo.

CẦN SỰ TRỢ GIÚP CỦA CÔNG NGHỆ

Mặc dù hỗ trợ rất tốt cho du lịch xanh, song theo TS. Lê Hồng Vương, Phó Trưởng Khoa Khoa Du lịch, Trường Đại học Văn Hiến, du lịch thông minh cũng gặp những thách thức khó tránh khỏi. Đó là hạ tầng kỹ thuật số cần hoàn thiện, bảo đảm tính sẵn sàng và kết nối ổn định của mạng lưới viễn thông tại các điểm đến du lịch. Bên cạnh đó, cần bảo mật và bảo vệ dữ liệu khách hàng…

Để phát triển du lịch thông minh thời gian tới, theo TS. Phạm Hương Trang, giảng viên Đại học RMIT Việt Nam, phải có sự tham gia đồng bộ của các bên. Trong đó, Chính phủ thiết lập khung pháp lý và chính sách hỗ trợ để thúc đẩy ứng dụng công nghệ trong ngành du lịch; đồng thời phát triển cơ sở hạ tầng số và dữ liệu mở. Các doanh nghiệp du lịch phát triển các sản phẩm và dịch vụ thông minh, sử dụng dữ liệu để hiểu sâu hơn nhu cầu của du khách và hợp tác cùng nhau.

Lấy ví dụ thực tế từ khu vực duyên hải miền Trung - Tây Nguyên, chuyên gia chuyển đổi số du lịch Nguyễn Quyết Tâm, Ủy viên Ủy ban phát triển Chính phủ số - VINASA, đồng Trưởng Làng công nghệ du lịch ẩm thực - Techfest Vietnam, cho biết khu vực đang thiếu sự liên kết vùng trong quảng bá và quản lý du lịch; ứng dụng công nghệ số còn rời rạc, chưa đồng bộ giữa các địa phương.

Do vậy, để nâng cao năng lực cạnh tranh, thu hút du khách từ các thị trường trọng điểm như Hàn Quốc, Nhật Bản vốn yêu thích văn hóa, ẩm thực, ưu tiên trải nghiệm độc đáo, các doanh nghiệp và địa phương nên sử dụng các ứng dụng thông minh để tác động đến du lịch bền vững.

Ông Nguyễn Quyết Tâm gợi ý: “Hệ thống AI có thể đề xuất hành trình liên vùng 'Khám phá di sản và thiên nhiên', kết nối Quy Nhơn (biển Kỳ Co, võ Tây Sơn), Huế (Kinh thành), và Đà Lạt (cao nguyên sinh thái), dựa trên sở thích của du khách Nhật Bản. Hệ thống này có thể phân tích dữ liệu từ instagram hoặc tiktok để xác định du khách Nhật Bản quan tâm đến các trải nghiệm văn hóa như lễ hội bài chòi hoặc võ thuật truyền thống.

Chatbot AI đa ngôn ngữ có thể cung cấp thông tin tức thời về các điểm đến, như giới thiệu lịch sử tháp Chăm ở Bình Định, gợi ý nhà hàng phục vụ món ăn địa phương ở Huế, hoặc hướng dẫn di chuyển đến Đà Lạt.

Internet vạn vật (IoT) trong quản lý điểm đến thông minh, giúp cân bằng giữa phát triển du lịch và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, như tại Eo Gió, cảm biến IoT có thể giám sát số lượng du khách, gửi cảnh báo khi khu vực gần đạt công suất tối đa, giúp cơ quan quản lý du lịch điều chỉnh luồng khách và bảo vệ cảnh quan. Dữ liệu từ IoT cũng có thể được sử dụng để tối ưu hóa lịch trình bảo trì, bảo đảm các điểm đến luôn ở trạng thái tốt nhất"...

Ông Nguyễn Quyết Tâm cho rằng, AI, IoT, nền tảng số và hệ sinh thái số sẽ hỗ trợ cá nhân hóa trải nghiệm, quản lý bền vững và xây dựng thương hiệu du lịch của khu vực nói riêng và cả nước nói chung.

Vì vậy, Nhà nước cần đầu tư hạ tầng số, dẫn dắt liên kết vùng, tổ chức đào tạo nhân lực. Doanh nghiệp áp dụng công nghệ vào vận hành, quảng bá. Còn cộng đồng tham gia xây dựng nội dung số, bảo tồn di sản… Với sự đồng lòng của các bên, du lịch xanh sẽ tăng trưởng mạnh mẽ và rộng khắp, góp phần thúc đấy du lịch bền vững “cán đích” trong thời gian tới.