Dự án Công trình kiểm soát nguồn nước bờ nam sông Hậu được khởi công  ngày 05/01/2023, có vốn đầu tư 501,76 tỷ đồng, thuộc dự án công trình kiểm soát nguồn nước bờ nam sông Hậu trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng, do Ban quản lý Đầu tư và xây dựng Thủy lợi 10, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn làm chủ đầu tư.

Công trình nằm trên sông Rạch Mọp, tại vị trí giáp ranh của xã Nhơn Mỹ, huyện Kế Sách và xã Song Phụng, huyện Long Phú (tỉnh Sóc Trăng).

Cống có chiều rộng thông nước 85 m (gồm 2 khoang cống, mỗi khoang rộng 35 m và 1 âu thuyền rộng 15 m), cổng van cống bằng thép được đóng mở bằng xi lanh thủy lực, cống có hệ thống quan trắc, giám sát tự động... Đây là dự án cống thủy lợi lớn nhất của Sóc Trăng từ trước đến nay.

Chủ đầu tư và nhà thầu tích cực, nỗ lực triển khai thi công đồng thời các hạng mục, tăng ca và làm thêm giờ để hoàn thành lắp đặt cơ khí cửa van cống, xy lanh thủy lực và đủ điều kiện vận hành công trình thực hiện công tác phòng, chống hạn, mặn phục vụ sản xuất, dân sinh mùa khô năm 2024 - 2025. Hiện công trình đã hoàn thành hơn 90%, có thể vận hành, kiểm soát mặn theo đúng tiến độ kế hoạch trong tháng 3/2025.

Ông Trần Văn Lâu, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Sóc Trăng, cho biết kết hợp cùng các công trình khác, cống âu Rạch Mọp khi vận hành nhằm tạo nguồn ngọt, kiểm soát nguồn nước, triều cường, bảo vệ các vùng sản xuất và cơ sở hạ tầng, giảm ngập do hiện tượng sụt lún đất, nước biển dâng, triều cường gây ra cho một phần khu vực phía nam sông Hậu của tỉnh Sóc Trăng và tỉnh Hậu Giang.

Ngoài ra, công trình còn kiểm soát mặn, giữ ngọt tạo điều kiện sản xuất ổn định, bền vững cho vùng diện tích tự nhiên 19.220 ha trên địa bàn các huyện Kế Sách, Châu Thành, Long Phú và thành phố Sóc Trăng của tỉnh Sóc Trăng.

Phát biểu tại buổi kiểm tra công trình đưa vào vận hành tạm vừa qua, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Hoàng Hiệp nhận định rằng công trình cống âu Rạch Mọp không chỉ giúp giảm thiểu tác động của hạn mặn, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nguồn nước ngọt hỗ trợ cấp nước trong những đợt mặn cao trên sông Hậu. Đồng thời, công trình này còn giúp cải thiện khả năng luân chuyển dòng chảy, nâng cao hiệu quả tháo chua, rửa phèn, tiêu thoát nước và góp phần cải thiện môi trường trong khu vực dự án.

Cùng với cống âu Rạch Mọp, hiện trên địa bàn Sóc Trăng còn có cống Mương Khai 2, cống Trà Ếch, cống Cái Trưng, cống Cau Trường, cống Trà Quýt giúp bảo đảm nguồn nước sản xuất, sinh hoạt, sinh kế, sức khỏe của người dân.

Tỉnh Sóc Trăng đề xuất Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn hỗ trợ vốn để làm bờ kè cống âu Rạch Mọp và kè rạch Phụng An nhằm ngăn chặn sạt lở; cũng như sớm triển khai âu thuyền Bãi Xào và âu thuyền Đại Ngãi để thực hiện việc trữ nước ngọt cho địa phương.

Về diện mạo giao thông thủy, bộ, trước đây, người dân hai bên bờ sông chỉ có thể qua lại bằng cầu Rạch Mọp trên tuyến quốc lộ 91, tức quốc lộ Nam sông Hậu. Với cống âu Rạch Mọp kết hợp cầu giao thông nông thôn song hành rộng 3,5 m có tải trọng 8 tấn này sẽ giúp người dân cùng các phương tiện xe cộ dưới trọng lượng quy định qua lại dễ dàng, có thêm hướng lựa chọn, giảm áp lực qua cầu Rạch Mọp hiện hữu.

Công trình cống âu Rạch Mọp khi vận hành chính thức sẽ đồng bộ với các công trình thủy lợi lớn khác của vùng đồng bằng song Cửu Long, giúp bảo vệ hàng chục ngàn hecta đất sản xuất nông nghiệp của người dân, trong đó có gần 20.000 ha của tỉnh Sóc Trăng.