Tái diễn tình trạng lừa đảo xuất khẩu nông sản cho doanh nghiệp UAE, Bộ Công Thương khuyến cáo doanh nghiệp

Theo báo cáo của Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam (VPA), thời gian gần đây, các doanh nghiệp là thành viên của VPA đã kinh doanh, xuất khẩu các mặt hàng nông sản sang UAE gồm tiêu, quế, hồi, hạt điều.

Tuy nhiên, các công ty này cho biết các giao dịch có dấu hiệu gian lận thương mại từ cùng một người mua và cùng một ngân hàng có trụ sở tại Dubai, UAE.

Trước đó, đã có 4 container, trị giá 400.000 USD bị mất trắng tại cảng Jebel Ali, UAE. Hiện tại, có 1 container hoa hồi có khả năng bị mất (hàng dự kiến cập cảng ngày 26/07/2023) cũng với thủ đoạn lừa đảo tương tự.

Dẫn chứng như vụ việc của Công ty Tín Mai - Hội viên VINACAS nghi bị lừa đảo trong xuất khẩu điều nhân. Công ty Tín Mai ký hợp đồng bán nhân điều cho BAB AL REHAB FOODSTUFF TRADING LLC OFFICE NO 1006. MAI TOWER, AL NAHDA, DUBAI, UAE.

Phía đối tác đã ứng 15% giá trị hợp đồng. Công ty Tín Mai đã giao hàng và ngày 24/6/2023 đã đến cảng Jebel Ali, UAE. Hàng đã được lấy và trả container rỗng ngày 27/6/2023, trong khi Công ty Tín Mai vẫn chưa được thanh toán 85% trị giá lô hàng.

Mặc dù, ngân hàng Sacombank đã gửi 2 điện (Swift) đến ngân hàng bên mua AJMAN BANK PJSC - Sheikh Zayed Road Dubai Branch yêu cầu thanh toán và hoàn trả chứng từ nhưng không được thực hiện.

Qua kiểm tra, được biết chứng từ của lô hàng đã được DHL giao cho 1 nhân viên an ninh của ngân hàng AJMAN BANK PJSC - Sheikh Zayed Road Dubai Branch nhưng chưa biết sau đó chứng từ đến đâu. Bên hãng tàu cho biết, họ giao hàng khi có đầy đủ chứng từ theo quy định.

Bộ Công Thương phân tích, theo các điều khoản thanh toán được quy định trong hợp đồng, tất cả các lô hàng được thanh toán theo điều khoản thanh toán nhờ thu (D/P). Có nghĩa là bộ chứng từ gốc sẽ được ngân hàng của bên bán chuyển đến ngân hàng của bên mua, sau đó bên mua sẽ thanh toán cho ngân hàng của bên mua.

Sau khi ngân hàng bên mua nhận đủ số tiền sẽ đồng thời chuyển tiền sang ngân hàng bên bán. Khi đó, ngân hàng của bên mua mới được phép giao bộ chứng từ gốc cho bên mua để nhận hàng.

Tuy nhiên, nếu ngân hàng của người mua chưa chuyển tiền cho ngân hàng của người bán thì gười mua sẽ không thể lấy bộ chứng từ gốc để lấy hàng tại cảng. “Như vậy, các giao dịch nêu trên có dấu hiệu gian lận xảy ra tại ngân hàng nơi công ty Việt Nam gửi bộ chứng từ D/P. Các quan chức ngân hàng này có thể tham gia vào vụ việc này”, Bộ Công Thương nhận định.

Ngay sau khi nhận được thông báo của các đơn vị trên, Bộ Công Thương (Vụ Thị trường châu Á – châu Phi) đã có Công hàm gửi Đại sứ quán UAE tại Hà Nội và đề nghị Đại sứ quán thông báo với các cơ quan có thẩm quyền liên quan xem xét và xử lý vụ việc.

Ngày 25/7/2023, Bộ Công Thương đã có một cuộc họp khẩn gồm có Đại sứ UAE tại Việt Nam, đại diện của các đơn vị: Ngân hàng Trung ương Việt Nam, Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam, Cục Xuất nhập khẩu và các doanh nghiệp là chủ các lô hàng xuất khẩu sang Dubai.

Bộ Công Thương đã chỉ đạo Thương vụ Việt Nam tại UAE sớm xử lý vụ việc nêu trên. Thương vụ đã có Công hàm gửi Bộ Ngoại giao UAE, cảnh sát Dubai, Ngân hàng Trung ương UAE và một số ngân hàng và hãng tàu có liên quan; làm việc với chi nhánh ngân hàng có liên quan tại Dubai; làm việc với cảnh sát Dubai và nộp hồ sơ trình báo về vụ việc; làm việc với hãng tàu và cơ quan chức năng của cảng Jebel Ali.

Để tránh những thiệt hại đáng tiếc, Bộ Công Thương đã khuyến cáo các doanh nghiệp về các giao dịch chứng từ hóa đơn thanh toán...tại các thị trường có rủi ro cao.

Bộ Công Thương cho rằng, hiện nay, tình trạng lừa đảo tại thị trường khu vực Trung Đông đã xuất hiện nhiều hơn trước, chủ yếu tập trung ở các công ty thương mại có quy mô nhỏ.

Hình thức lừa đảo phổ biến nhất hiện nay là các doanh nghiệp nước ngoài khi ký hợp đồng mua bán với các công ty Việt Nam thường yêu cầu điều khoản thanh toán TT (trả sau) hoặc phát hành séc cho bên bán cầm cố. Đây là hai hình thức có nhiều rủi ro nhất.

Thanh toán TT đồng nghĩa là bên mua sẽ nhận hàng rồi mới thanh toán tiền cho bên bán. Còn phát hành séc có giá trị trong một khoảng thời gian nhất định rồi giao cho bên bán cầm cố. Phương thức này có nhiều rủi ro như bên mua phát hành séc mà không có tiền trong tài khoản; bên bán không thể đến ngân hàng bên mua để nhận tiền vì không có thẻ căn cước.

Bên bán cũng không thể kiểm tra thông tin tài khoản của bên mua vì ngân hàng tại một số nước Trung Đông không cung cấp thông tin khách hàng cho bên thứ 3.

Do đó, Bộ Công Thương kiến nghị các doanh nghiệp Việt Nam khi giao dịch với các doanh nghiệp nước ngoài cần phải thận trọng và đàm phán kỹ điều khoản thanh toán để đảm bảo an toàn nhất. Các phương thức thanh toán an toàn như mở LC, hoặc đại diện doanh nghiệp sang tận nơi giao chứng từ và nhận tiền.

Phương thức thanh toán D/P cũng có mức độ an toàn hơn so với thanh toán TT và séc, nhưng Bộ này lưu ý các ngân hàng bên bán khi chuyển giao chứng từ cho ngân hàng bên mua phải đảm bảo an toàn, tránh trường hợp xảy ra như các vụ việc nêu trên do khâu giao chứng từ và nhận chứng từ (nhân viên an ninh ngân hàng) không ký nhận, dẫn đến sự việc nhân viên an ninh ngân hàng giao chứng từ cho bên mua để đi nhận hàng mà bên mua không thanh toán tiền cho ngân hàng bên mua để trả cho ngân hàng bên bán.