UBND tỉnh Thái Nguyên đã ban hành Quyết định số 126 về việc thu hồi đất do Công ty TNHH Khai thác chế biến khoáng sản Núi Pháo thuê, theo Kết luận thanh tra của Bộ Tài nguyên và Môi trường giao cho UBND huyện Đại Từ quản lý theo quy hoạch.

Theo đó, thu hồi diện tích 582.321m2 (hơn 58,2ha) đất do Công ty TNHH Khai thác chế biến khoáng sản Núi Pháo (Núi Pháo) đang quản lý nằm ngoài ranh giới quy hoạch của dự án Núi Pháo (được UBND tỉnh Thái Nguyên cho thuê tại Quyết định số 355 ngày 24/02/2009) tại xã Hà Thượng, huyện Đại Từ.

Lý do thu hồi, theo Kết luận thanh tra số 2065 (ngày 27/4/2017) của Bộ Tài nguyên và Môi trường.

UBND tỉnh Thái Nguyên cũng giao hơn 58,2ha đất trên cho UBND huyện Đại Từ quản lý theo quy hoạch.

Vị trí ranh giới khu đất đã được xác định theo bản đồ địa chính phục vụ công tác thu hồi đất theo kết luận thanh tra của Bộ Tài nguyên và Môi trường, do Văn phòng đăng ký đất đai lập ngày 06/01/2022, được Sở Tài nguyên và Môi trường xác nhận.

UBND tỉnh Thái Nguyên giao Sở Tài nguyên và Môi trường, Cục Thuế tỉnh, UBND huyện Đại Từ, UBND xã Hà Thượng, công ty Núi Pháo xác định cụ thể mốc giới thu hồi và giao đất trên thực địa; xác định lại tiền thuê đất đối với diện tích đất thu hồi để hoàn trả cho công ty Núi Pháo; ký lại hợp đồng thuê đất đối với công ty này; chỉnh lý hồ sơ địa chính theo quy định.

Liên quan đến việc quản lý, sử dụng đất đai, đầu tư xây dựng và khai thác tài nguyên, khoáng sản của tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2010 – 2018, Thanh tra Chính phủ đã có Kết luận thanh tra số 1046 (ngày 01/7/2021).

Trong đó, dự án khai thác, chế biến khoáng sản Núi Pháo do công ty Núi Pháo làm chủ đầu tư, Thanh tra Chính phủ kiểm tra việc thực hiện kết luận thanh tra của Bộ Tài nguyên và Môi trường nhận thấy nhiều diện tích đất nằm ngoài quy hoạch của dự án nhưng chưa hoàn thiện hồ sơ để trả lại đất.

Cụ thể, diện tích 66ha được UBND tỉnh Thái Nguyên thu hồi và giao cho công ty từ năm 2009 nhưng không có trong quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, nằm ngoài quy hoạch của dự án nhưng chưa hoàn thiện hồ sơ để trả lại đất.

Diện tích 2,96ha đất nông nghiệp của 50 hộ gia đình, cá nhân được thuê để sử dụng làm kho hàng và bãi để xe phục vụ cho hoạt động của công ty không có trong quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và chưa làm thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng đất theo quy định….

Đặc biệt, năm 2015, nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Khoáng sản Việt Nam Nguyễn Văn Thuấn đã ký Quyết định số 500 về việc tạm tính tiền cấp quyền khai thác khoáng sản cho công ty Núi Pháo mới chỉ tính phần khai thác lộ thiên 55,192 triệu tấn, không tính phần trữ lượng khai thác theo phương pháp hầm lò hơn 28 triệu tấn trong khu vực khai thác 90ha là chưa phù hợp, có nguy cơ thất thu ngân sách nhà nước.

Riêng sản phẩm tinh quặng Vàng do công ty chưa lắp đặt dây chuyền chế biến, đang kê khai tạm nộp phí bảo vệ môi trường của sản phẩm khoáng sản kim loại khác là vi phạm Luật Khoáng sản 2010.

Ngoài ra, để xử lý các sai phạm trong đầu tư khai thác mỏ Vonfram đa kim Núi Pháo, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND tỉnh Thái Nguyên khẩn trương khắc phục nội dung vi phạm về đất đai và môi trường đã được nêu trong kết luận thanh tra số 2065 của Bộ Tài nguyên và Môi trường vào năm 2017.

Kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo làm rõ trách nhiệm và có hình thức xử lý nghiêm tập thể, cá nhân có liên quan trong việc tính tiền cấp quyền khai thác khoáng sản mỏ Vonfram đa kim Núi Pháo.

Được biết, Mỏ Núi Pháo là một mỏ khoáng sản lộ thiên thuộc địa phận tỉnh Thái Nguyên, có các vỉa khoáng sản đa kim bao gồm thành phần Vonfram, fluorit, bismut và đồng.

Mỏ Núi Pháo cũng là mỏ đa kim có trữ lượng Vonfram lớn nhất thế giới đang hoạt động bên ngoài Trung Quốc, với trữ lượng quặng tiềm năng đã được chứng minh là 66 triệu tấn.