Chia sẻ với VnEconomy, ông Phùng Văn Thành, Tham tán Thương mại, Thương vụ Việt Nam tại Philippines, cho rằng năm 2024 là năm có tính chất đột phá khi lần đầu tiên kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Philippines lần đầu tiên vượt mốc 8 tỷ USD. Trong đó, xuất khẩu đạt 6,19 tỷ USD, tăng 20,2% so với năm 2023, xuất siêu 3,72 tỷ USD, cao hơn mức kỳ vọng 3,5 tỷ USD.

Thưa ông, năm 2025 thị trường thế giới có nhiều biến động khó lường, đâu là cơ hội, thách thức cho xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường Philippines?

Có thể nói, với dân số đạt gần 120 triệu người, GDP hàng năm đạt trên 400 tỷ USD, nhu cầu tiêu dùng sản phẩm, hàng hóa đa dạng, sản xuất trong nước còn hạn chế, phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu, cộng thêm các điều kiện thuận lợi về khoảng cách địa lý, logistics thì Philippines luôn là thị trường có nhiều tiềm năng và cơ hội cho hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam. Đặc biệt, sản xuất trong nước còn hạn chế và hàng năm nhập siêu lớn chính là cơ hội cho hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường Philippines.

Mặc dù vậy, đây cũng là thị trường có nhiều thách thức và rủi ro đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam.

Đầu tiên chính là “tiềm thức” mang tính ý thức hệ của người tiêu dùng Philippines đối với các sản phẩm, hàng hóa của Việt Nam, còn nhiều “băn khoăn” chưa thật sự tin tưởng. Họ vẫn đánh giá cao và ưa chuộng các sản phẩm hàng hóa được nhập khẩu từ Hàn Quốc, Nhật Bản, Mỹ, châu Âu…

Thậm chí người tiêu dùng Philippines vẫn còn có những nhìn nhận, đánh giá chưa đúng, không cao về ngành sản xuất: mẫu mã, chất lượng của các sản phẩm, hàng hóa của Việt Nam, cũng như tiềm năng, uy tín của doanh nghiệp Việt Nam.

Thách thức tiếp theo là hàng hoá Việt Nam phải cạnh tranh khốc liệt với các sản phẩm của Trung Quốc và các nước trong khu vực Asean, đặc biệt là Indonesia và Thái Lan. Thông qua cộng đồng thương nhân người Hoa lớn mạnh tại Philippines, nguồn sản phẩm hàng hóa giá rẻ được kiểm soát đảm bảo chất lượng của Trung Quốc đã xâm nhập khá sâu vào thị trường này và là nguy cơ cho các loại sản phẩm, hàng hóa nhập khẩu từ các quốc gia khác trong đó có các sản phẩm, hàng hóa của Việt Nam.

Ngoài ra, tại thị trường Philippines, các sản phẩm hàng hóa của Việt Nam còn phải cạnh tranh với các sản phẩm, hàng hóa từ các quốc gia khác trong khối Asean cùng được hưởng những ưu đãi và có điều kiện thuận lợi như Việt Nam, đặc biệt là Indonesia và Thái Lan, hai nước cũng đã xây dựng được mối quan hệ thương mại bền chặt và có nhiều mặt hàng xuất khẩu sang Philippines.

Thách thức lớn nữa là sự “bất ổn” trong các chính sách xuất nhập khẩu và xu hướng mở cửa thị trường của Philippines. Những quy định về trình tự, thủ tục còn rườm rà mang tính “kiểm soát” liên quan tới xuất nhập khẩu hàng hóa là bước cản không hề nhỏ có thể làm nản lòng các doanh nghiệp xuất nhập khẩu hai phía.

Ngoài ra, việc Philippines chưa sẵn sàng “mở cửa” thị trường cho một số sản phẩm, hàng hóa của Việt Nam, nhất là hoa tươi, rau, củ, quả tươi, thịt tươi sống… cũng như các quy trình, thủ tục xuất nhập khẩu phức tạp liên quan tới nhóm mặt hàng này.

Cuối cùng, một số mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam vào thị trường Philippines cũng đang vấp phải các rào cản mang tính kỹ thuật như việc Philippines điều tra áp dụng thuế phòng vệ thương mại.

Vậy đâu là những mặt hàng Việt Nam có thể tiếp tục thâm nhập, mở rộng thị trường Philippines trong năm 2025, thưa ông?

Philippines là thị trường tiềm năng cho nhiều mặt hàng, ngành hàng xuất khẩu của Việt Nam nhưng còn chưa được khai thác hiệu quả. Đóng góp vào sự tăng trưởng ấn tượng của kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam vào Philippine năm 2024, đầu tiên phải kể đến là mặt hàng gạo với kim ngạch xuất khẩu đạt trên 2,6 tỷ USD. Một số mặt hàng khác có kim ngạch xuất khẩu lớn bao gồm máy móc, thiết bị, dụng cụ phụ; clanke và xi măng; cà phê; điện thoại các loại và linh kiện; phương tiện vận tải và phụ tùng; máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện; hàng dệt may; thủy sản; giầy dép các loại.

Trong năm 2025 và những năm tiếp theo, gạo vẫn sẽ là mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam vào Philippines. Bên cạnh đó, nhiều mặt hàng nông sản khác cũng có nhiều tiềm năng như cà phê, hạt điều.

Ngoài ra, các mặt hàng, ngành hàng khác như thủy sản; điện thoại và linh kiện điện tử; dệt may; máy móc, thiết bị, phụ tùng; giầy dép; phương tiện vận tải; xi măng; hóa chất và sản phẩm từ hóa chất vẫn sẽ có nhiều triển vọng tại thị trường Philippines. Đặc biệt, việc Tập đoàn Vingroup chọn Philippines là một trong những thị trường trọng điểm để khai thác các sản phẩm, dịch vụ của mình và đã có những bước tiến nhất định trong việc khai phá thị trường Philippines hy vọng sẽ mở ra triển vọng mới trong quan hệ giao thương Việt Nam và Philippines.

Mặt khác, từ sự kết nối của Thương vụ Việt Nam tại Philippines, một số sản phẩm mang tính đặc thù mà trước đây rất khó khăn tiếp cận thị trường Philippines thì nay cũng đã bắt đầu cho thấy các dấu hiệu tích cực như các sản phẩm liên quan tới bảo hộ lao động, y tế, dược phẩm, thuốc thú y và vaccine.

Để vượt qua được những thách thức như ông nói ở trên và để người tiêu dùng Philippines tin dùng sản phẩm Việt Nam, giải pháp của chúng ta là gì?

Theo tôi, giải pháp cần sự chung tay của các cơ quan, hiệp hội và doanh nghiệp. Mục tiêu trọng tâm đối với thị trường Philippines là giữ vững “vị trí số một” và đà tăng trưởng xuất khẩu gạo của Việt Nam vào thị trường Philippines vì đây là mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam tại thị trường này.

Đồng thời, tiếp tục tìm kiếm cơ hội mở rộng ngành hàng, mặt hàng, gia tăng khối lượng và kim ngạch xuất khẩu. Gia tăng xuất khẩu các mặt hàng chế biến, sản xuất, công nghiệp chế tạo, các sản phẩm công nghệ cao, tiến tới hài hòa cơ cấu và tỉ trọng xuất khẩu giữa nhóm mặt hàng nông sản với nhóm mặt hàng máy móc, chế tạo, công nghệ cao.

Để đạt được những mục tiêu trên, về phía Chính phủ và các cơ quan bộ, ngành của Việt Nam cần tiếp tục xây dựng các chính sách, định hướng, tăng cường và đẩy mạnh quan hệ giao thương, mở cửa thị trường cho các sản phẩm xuất khẩu của hai nước, đặc biệt là các sản phẩm nông sản, thủy sản trong đó có hoa tươi, rau, củ, quả tươi và các loại thịt tươi sống.

Với các doanh nghiệp và hiệp hội doanh nghiệp, cần tiếp tục khảo sát, tìm hiểu thông tin, nhu cầu thị trường và thị hiếu, văn hóa tiêu dùng. Đặc biệt là việc đa dạng hóa mẫu mã, nâng cao chất lượng sản phẩm, tạo dựng lòng tin, uy tín với đối tác, bạn hàng và chủ động, tích cực trong việc quảng bá, giới thiệu sản phẩm bằng nhiều hình thức. Trong đó bao gồm trưng bày, giới thiệu và quảng bá sản phẩm, hàng hóa thông quan các hội chợ, triển lãm trong nước và tại Philippines.

Nâng cao trình độ ngoại ngữ cho đội ngũ nhân viên marketing, nhân viên bán hàng; tăng cường giới thiệu nhận diện sản phẩm, thương hiệu thông qua các trang web hoặc tài liệu giới thiệu, quảng cáo bằng tiếng Anh.

Thương vụ Việt Nam tại Philippines sẽ luôn đồng hành, hỗ trợ các doanh nghiệp trong việc tìm hiểu thông tin, tổ chức các đoàn khảo sát nhu cầu thị trường, thị hiếu và văn hóa tiêu dùng, tổ chức các sự kiện giao thương, các đoàn giao thương xúc tiến thương mại của các doanh nghiệp hai nước.

Chúng tôi luôn bám sát địa bàn, theo dõi sát sao tình hình, diễn biến thị trường, các quy định và những thay đổi, động thái chính sách mới của nước sở tại, kịp thời thông tin cho cộng đồng doanh nghiệp, cơ quan chức năng trong nước để có những thay đổi, điều chỉnh hoặc đối sách mới phù hợp.