Theo Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan, mạng lưới chăm sóc sức khỏe ban đầu có vai trò rất quan trọng, được xem là nền tảng của Hệ thống y tế của mọi quốc gia. Hệ thống y tế Việt Nam, nhờ sự sẵn có cùng sự vận hành tương đối hiệu quả của Mạng lưới y tế cơ sở phát triển rộng khắp, có được lợi thế mang tính nền tảng so với Hệ thống y tế của nhiều quốc gia có thu nhập trung bình.

Chính vì vậy, đầu tư phát triển Mạng lưới y tế cơ sở luôn được Đảng, Chính phủ và Ngành y tế Việt Nam coi là một trong những vấn đề ưu tiên hàng đầu.

HƠN 126 TRIỆU USD ĐƯỢC ĐẦU TƯ CHO Y TẾ CƠ SỞ, NGƯỜI DÂN ĐƯỢC HƯỞNG DỊCH VỤ

Nhiều chính sách chiến lược ra đời trong thời gian gần đây như Nghị quyết 20-NQ/TW năm 2017, Quyết định 2348/QĐ-TTg năm 2016 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án xây dựng phát triển mạng lưới y tế cơ sở trong tình hình mới, Chỉ thị 25-CT/TW năm 2023 của Ban Bí thư về tiếp tục củng cố, hoàn thiện, nâng cao chất lượng hoạt động của y tế cơ sở trong tình hình mới cho thấy Việt Nam dành cam kết và quyết tâm chính trị rất cao cho việc phát triển Mạng lưới y tế cơ sở.

Cùng với đó, Việt Nam đang hết sức nỗ lực mở rộng không gian hợp tác, huy động các nguồn lực đầu tư cho mạng lưới y tế cơ sở, đặc biệt tại những khu vực khó khăn về kinh tế xã hội.

Theo Bộ trưởng Đào Hồng Lan, dự án "Đầu tư xây dựng và phát triển hệ thống cung ứng dịch vụ y tế tuyến cơ sở" sử dụng vốn vay của Ngân hàng Thế giới cùng vốn viện trợ không hoàn lại của một số tổ chức quốc tế là minh chứng cho nỗ lực hợp tác quốc tế cùng hướng tới tầm nhìn và mục tiêu chung, đó là nâng cao năng lực và hiệu quả hoạt động của mạng lưới y tế cơ sở, vốn được xem là lựa chọn tối ưu giúp Việt Nam hiện thực hóa Mục tiêu bao phủ sức khỏe toàn dân và các Mục tiêu Phát triển bền vững về sức khỏe trong bối cảnh nguồn lực còn hạn chế.

Dự án “Đầu tư xây dựng và phát triển hệ thống cung ứng dịch vụ y tế tuyến cơ sở” được triển khai tại 13 tỉnh: Hà Giang, Bắc Kạn, Yên Bái, Sơn La, Hòa Bình, Quảng Bình, Quảng Trị, Quảng Ngãi, Ninh Thuận, Long An, Trà Vinh, Hậu Giang và Bạc Liêu. Dự án được ký kết và có hiệu lực từ tháng 5/2020, có thời gian thực hiện không dài, dự kiến kết thúc vào 31/12/24.

Tổng mức đầu tư của cả dự án là 126,25 triệu USD, trong đó vốn vay là 80 triệu USD, vốn viện trợ không hoàn lại là 25 triệu USD, vốn đối ứng 21,25 USD do Bộ Y tế và các địa phương bố trí trong ngân sách chi đầu tư phát triển và chi thường xuyên.

Tổng số công trình xây dựng của dự án đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt theo thực tế là 478 công trình, trong đó có 464 trạm y tế (141 xây mới, 323 sửa chữa) và 14 trung tâm y tế. Ngoài ra, có 1.703 trạm y tế được cung cấp trang thiết bị.

Cùng với đó, dự án hỗ trợ giải quyết sự thiếu hụt về năng lực cán bộ y tế tuyến cơ sở, tập trung vào các vấn đề sức khỏe ưu tiên: tăng huyết áp, đái tháo đường, ung thư cổ tử cung, chăm sóc bà mẹ trẻ em, lao và bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, châm cứu phục hồi chức năng… Tổng cộng, hơn 11.000 nhân viên, cán bộ y tế được đào tạo, tập huấn.

Mới đây trong hội nghị tổng kết dự án Đầu tư xây dựng và phát triển hệ thống cung ứng dịch vụ y tế tuyến cơ sở do Bộ Y tế, Ngân hàng Thế giới và các đối tác cùng phối hợp tổ chức, Bộ trưởng Đào Hồng Lan nhận định trải qua nhiều khó khăn, có thể nói dự án đã được triển khai thành công trên tất cả các mục tiêu, mang về nhiều giá trị, lợi ích cho cộng đồng dân cư và hệ thống y tế tại 13 tỉnh. Cạnh đó, một số can thiệp mang tính chất sáng tạo của dự án có vai trò thử nghiệm thực địa, mở đường gợi ý cho việc hoàn thiện khung chính sách cho y tế cơ sở trong thời gian tới.

CẢI THIỆN THỰC TRẠNG SỨC KHOẺ CỦA NGƯỜI DÂN

Kết quả đánh giá dự án cho thấy dự án đã đạt được toàn bộ các mục tiêu phát triển trong khung thời gian đã cam kết, nhiều kết quả đạt được vượt mức kỳ vọng. Dự án cũng linh hoạt phát triển thêm một số hoạt động can thiệp mới, có tính sáng tạo phù hợp với nhu cầu thực tiễn trong tình hình mới.

"Những kết quả đạt được này càng ấn tượng hơn, xét trong bối cảnh có nhiều thách thức tưởng như không vượt qua nổi trong quá trình triển khai thực hiện dự án, đặc biệt là tác động rất nghiêm trọng, vượt ngoài mọi dự báo của đại dịch Covid-19", Bộ trưởng Đào Hồng Lan nhấn mạnh.

Theo Bộ trưởng Đào Hồng Lan, các can thiệp dự án đã và sẽ mang lại những lợi ích rất quan trọng cho cộng đồng dân cư cũng như hệ thống y tế tại 13 tỉnh dự án như: cải thiện sự tiếp cận của người dân, đặc biệt các nhóm dân cư dễ bị tổn thương tới các dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu toàn diện, có chất lượng với chi phí thấp qua đó góp phần cải thiện thực trạng sức khỏe người dân;

Nâng cao năng lực cung ứng dịch vụ cũng như chất lượng dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu của Mạng lưới y tế cơ sở tại 13 tỉnh dự án;

Nâng cao năng lực quản trị hệ thống y tế của các địa phương tham gia dự án, đặc biệt là tính tự chủ, khả năng điều phối và thực hiện đồng bộ các can thiệp cốt lõi;

Một số can thiệp mang tính sáng tạo của dự án còn có vai trò thử nghiệm thực địa, mở đường, gợi ý cho việc hoàn thiện khung chính sách đối với y tế cơ sở trong thời gian tới.

Đồng hành với dự án này, PGS.TS Phan Lê Thu Hằng, Phó Vụ trưởng Vụ Kế hoạch Tài chính, Giám đốc Ban quản lý dự án, cho hay dự án “Đầu tư xây dựng và phát triển hệ thống cung ứng dịch vụ y tế tuyến cơ sở” là một trong những dự án có ý nghĩa quan trọng đối với ngành y tế nói chung và với mạng lưới y tế cơ sở của 13 tỉnh nói riêng. Hiện có hơn 900.000 bệnh nhân mắc các bệnh không lây nhiễm được điều trị, theo dõi sức khoẻ tại các trạm y tế, trung tâm y tế đã được đầu tư trong dự án, tăng hơn 2 lần so với năm 2019.

Bà Caryn Bredenkamp, giám đốc chương trình y tế khu vực Đông Á, Thái Bình Dương đã nhận xét trong quá triển khai dự án này đã mang lại sự khác biệt đặc biệt ấn tượng cho người dân vùng sâu, vùng xa trong công tác chăm sóc sức khoẻ.

"Với sự hỗ trợ của dự án đã có 76% trạm y tế xã đạt chuẩn, vượt chỉ tiêu ban đầu là 67% đạt chuẩn. Thông qua việc xây dựng mới 129 trạm y tế, cai tạo hơn 300 trạm, gần như 1.600 trạm y tế được cấp trang thiết bị mới, gần 800 nghìn người dân được sàng lọc, khám, theo dõi bệnh không lây nhiễm tại cơ sở; hơn 11.000 nhân viên y tế được đào tạo chuyên môn...", bà Caryn Bredenkamp nói.

Bà Caryn Bredenkamp cũng đồng thời ghi nhận nỗ lực của các tỉnh tham gia dự án và bày tỏ niềm vui khi biết thông tin cả 13 tỉnh tham gia dự án được tập huấn về bộ công cụ bảng điểm chất lượng cho trạm y tế… với tỷ lệ 59%, vượt xa nhiều chỉ tiêu ban đầu là 25%.