Chiều 30/5, Ngân hàng Nhà nước thông báo kết luận thanh tra về việc chấp hành chính sách, pháp luật trong kinh doanh vàng tại các doanh nghiệp: SJC, PNJ, Bảo Tín Minh Châu, DOJI. Cả 4 doanh nghiệp này đều có dấu hiệu vi phạm hình sự.

Theo đó, Thanh tra Ngân hàng Nhà nước đã chuyển thông tin vi phạm về chế độ hóa đơn, chứng từ kế toán, thuế có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự tại 4 Công ty SJC, PNJ, Bảo Tín Minh Châu và DOJI sang Bộ Công an để xác minh, điều tra, xử lý theo thẩm quyền.

CẠNH TRANH KHÔNG LÀNH MẠNH, TIỀM ẨN NGUY CƠ THAO TÚNG GIÁ

Qua kết quả thanh tra tại bốn doanh nghiệp lớn hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh vàng gồm: Công ty SJC, Công ty PNJ, Công ty Bảo Tín Minh Châu và Công ty DOJI, cơ quan chức năng phát hiện nhiều vi phạm nghiêm trọng liên quan đến chế độ báo cáo và quản lý hoạt động kinh doanh vàng.

Cả bốn doanh nghiệp đều vi phạm chế độ báo cáo hoạt động mua bán vàng miếng theo quy định của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, với các hành vi như không báo cáo, báo cáo không đầy đủ hoặc không đúng thời hạn.

Công ty PNJ và Bảo Tín Minh Châu đều bị phát hiện có hành vi cung cấp thông tin gây nhầm lẫn về sản phẩm nhằm thu hút khách hàng, có dấu hiệu cạnh tranh không lành mạnh.

Công ty DOJI thực hiện nhiều hoạt động kinh doanh vàng qua nền tảng công nghệ như website https://egold.doji.vn; https://trangsuc.doji.vn và ứng dụng App Egold mà chưa được cấp phép theo quy định của pháp luật. Các nền tảng này được sử dụng để quảng bá, bán vàng, cho vay và giữ hộ vàng miếng, vi phạm nghiêm trọng các quy định về quản lý nhà nước trong lĩnh vực kinh doanh vàng và thương mại điện tử.

Ngoài ra, cả DOJI và Bảo Tín Minh Châu đều chưa công khai thông tin liên quan đến quy trình vận chuyển, giải quyết khiếu nại, bảo mật dữ liệu cá nhân trên các kênh thương mại điện tử. Một số doanh nghiệp còn có hành vi bán vàng với giá cao hơn mức niêm yết, vi phạm quy định về minh bạch giá cả.

VI PHẠM NGHIÊM TRỌNG QUY ĐỊNH VỀ PHÒNG CHỐNG RỬA TIỀN

Theo kết luận thanh tra, cả 4 Công ty SJC,  PNJ, Công ty Bảo Tín Minh Châu và DOJI... đều có những vi phạm nghiêm trọng trong việc chấp hành quy định pháp luật về phòng, chống rửa tiền.

Các vi phạm chủ yếu bao gồm: không ban hành đầy đủ quy định nội bộ về phòng, chống rửa tiền; không phân loại khách hàng theo mức độ rủi ro; không đánh giá rủi ro định kỳ; không có hệ thống xác định khách hàng là cá nhân có ảnh hưởng chính trị; không báo cáo giao dịch có giá trị lớn theo quy định; không thực hiện đào tạo hoặc kiểm toán nội bộ liên quan đến phòng, chống rửa tiền.

Ngoài ra, các doanh nghiệp cũng chưa lưu trữ đầy đủ hồ sơ nhận biết khách hàng, thiếu cơ chế kiểm soát nội bộ rõ ràng và không phân công cụ thể cán bộ phụ trách công tác phòng, chống rửa tiền.

Mức xử phạt hành chính đối với các vi phạm về phòng, chống rửa tiền dành cho từng đơn vị như sau: Công ty SJC bị xử phạt tổng cộng 2,14 tỷ đồng; Công ty PNJ bị xử phạt 1,34 tỷ đồng, Công ty Bảo Tín Minh Châu bị phạt nặng nhất với mức 2,64 tỷ đồng; Công ty DOJI bị phạt 1,365 tỷ đồng.

Ngân hàng Nhà nước đã yêu cầu các doanh nghiệp nghiêm túc chấn chỉnh, khắc phục toàn diện các thiếu sót nêu trên, bao gồm: ban hành đầy đủ và đúng thẩm quyền các quy định nội bộ; thực hiện đào tạo, kiểm toán nội bộ định kỳ; áp dụng hệ thống phân loại và nhận biết khách hàng theo rủi ro; thiết lập hệ thống giám sát giao dịch và báo cáo đúng quy định.

Việc khắc phục cần đảm bảo đầy đủ, kịp thời và có trách nhiệm, nhằm bảo vệ hệ thống tài chính, phòng ngừa nguy cơ rửa tiền và tài trợ cho các hoạt động phi pháp trong lĩnh vực kinh doanh vàng.

SAI PHẠM VỀ CHẾ ĐỘ HOÁ ĐƠN, CHỨNG TỪ, KẾ TOÁN, THUẾ CHUYỂN SANG BỘ CÔNG AN 

Cụ thể, Công ty SJC bị phát hiện phát hành hóa đơn không có mã của cơ quan thuế, không xử lý sai sót hóa đơn theo đúng quy định, đồng thời có hành vi hạch toán chi phí dự phòng giảm giá hàng tồn kho không đúng, dẫn đến làm giảm thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp.

Công ty PNJ có nhiều hóa đơn được lập không đúng thời điểm, thiếu hoặc ghi sai thông tin định danh khách hàng, đặc biệt là các giao dịch có giá trị lớn, vi phạm quy định tại bảng kê 01/TNDN. Những sai phạm này không chỉ ảnh hưởng đến nghĩa vụ thuế mà còn gây rủi ro pháp lý trong việc truy xuất giao dịch và kiểm tra nội bộ.

Đối với Công ty Bảo Tín Minh Châu, cơ quan thanh tra chỉ rõ hành vi hạch toán chi phí quà tặng vào giá vốn hàng bán là không đúng quy định, dẫn đến làm giảm thuế giá trị gia tăng phải nộp, ảnh hưởng trực tiếp đến ngân sách nhà nước.

Trước những sai phạm nêu trên, Ngân hàng Nhà nước đã  chuyển hồ sơ có dấu hiệu hình sự sang Bộ Công an để xác minh, điều tra, xử lý. Đồng thời, các doanh nghiệp bị yêu cầu rà soát toàn bộ hệ thống kế toán, hóa đơn, thực hiện đầy đủ nghĩa vụ kê khai và nộp thuế theo quy định pháp luật, khắc phục hậu quả và cam kết không tái diễn vi phạm trong các kỳ kinh doanh tiếp theo.

Công ty DOJI bị phát hiện có hành vi nghiêm trọng hơn, bao gồm không lập hóa đơn khi hoàn trả vàng vay cho khách hàng, hạch toán sai chi phí lãi vay làm sai lệch kết quả kinh doanh, và đặc biệt là có dấu hiệu sử dụng các cá nhân trung gian để bán vàng nguyên liệu với khối lượng lớn nhưng không xuất hóa đơn, không kê khai thuế. 

Về vấn đề này, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu - Bộ công an đã có Công văn số 7316/CV-CSKT-P4 ngày 10/12/2024 trả lời Văn bản số 438/NHNN-TTGSNH của NHNN, theo đó, giao Tổng cục thuế chủ trì kiểm tra, làm rõ, đánh giá và xử lý theo quy định của pháp luật. Tổng cục thuế đã ra Quyết định số 2141/QĐ-TCT ngày 30/12/2024 về việc thanh tra thuế tại Tập đoàn DOJI. Tới thời điểm hiện tại, Cơ quan Thuế đang thực hiện thanh tra.

Tập đoàn DOJI cũng đã tích cực phối hợp với Cơ quan Thanh tra trong việc xác minh các trường hợp cá nhân bán vàng cho Tập đoàn DOJI với khối lượng lớn bất thường so với nghề nghiệp hay nhân thân và trường hợp các Công ty (không phải Công ty DOJI) thông qua cá nhân để bán vàng nguyên liệu cho doanh nghiệp kinh doanh vàng có thể nhằm mục đích không xuất hóa đơn và kê khai nộp thuế, che giấu nguồn gốc với vàng nguyên liệu.