Nhiều hợp tác xã, doanh nghiệp và cơ quan chức năng đã nhiều khuyến nghị tại Diễn đàn kết nối nông sản phiên thứ 13, vào ngày 27/11/2021. Diễn đàn này dành cho khối hợp tác xã nông nghiệp nhằm giới thiệu những công cụ, giải pháp, bài học và kinh nghiệm kết nối cung - cầu trong điều kiện bình thường mới. 

MANG TƯ DUY DOANH NGHIỆP VÀO HỢP TÁC XÃ

Ông Nguyễn Văn Cường, Giám đốc hợp tác xã Mật ong Cường Nga (Hà Tĩnh), cho biết với lợi thế từ đàn ong bản địa lớn cho mật chất lượng cao, sản phẩm Mật ong Cường Nga đã được chứng nhận sản phẩm OCOP 3 sao.

Mặc dù tình hình dịch bệnh phức tạp nhưng bằng việc ứng dụng nông nghiệp thông minh, đặc biệt là tham gia Kết nối thương mại điện tử nông sản trên Cổng Blockchain chuyển đổi số hợp tác xã nông nghiệp, việc kết nối giao thương của hợp tác xã vẫn diễn ra thuận lợi thông qua hình thức bán hàng trực tuyến. Qua đó, từ đầu năm đến nay đã tiêu thụ được hơn 7.000 lít mật ong, thu về khoảng 3 tỷ đồng.

Ông Nguyễn Tri Sáu, Giám đốc hợp tác xã cà phê Sáu Nhung, tỉnh Kon Tum, cho hay hợp tác xã hiện có 113 thành viên, sản xuất cà phê theo hướng hữu cơ. Sản lượng của hợp tác xã vào khoảng hơn 100.000 tấn hạt khô mỗi năm, công suất chế biến hơn 2.000 tấn/ngày. Nhiều công nghệ hiện đại như tưới tự động, thu nhiệt bằng năng lượng mặt trời… được áp dụng.

Ngoài phương án bán hàng thông thường, hợp tác xã còn triển khai bán qua sàn thương mại điện tử. Tiến tới, hợp tác xã sẽ tích cực số hóa từ khâu sản xuất, thu hoạch, tới chế biến sau thu hoạch. Tuy nhiên, Kon Tum gặp trở ngại về hạ tầng giao thông, và vận chuyển. Do đó, Hợp tác xã Sáu Nhung chủ trương chế biến ra những sản phẩm tinh gọn, dễ vận chuyển, giảm chi phí logistics.

Giám đốc Hợp tác xã Rau quả sạch Chúc Sơn (Chương Mỹ, Hà Nội), chia sẻ hợp tác xã đã ứng dụng Công nghệ 4.0 eGap & eGap.vn, iMetos của Liên hiệp hợp tác xã Kinh tế số Việt Nam nhằm phục vụ chuyển đổi số trong hệ thống hợp tác xã với các giải pháp đồng bộ như nhật kí điện tử, hệ thống quản lý sản xuất bằng điện thoại thông minh, hệ thống camera giám sát đồng ruộng, tem truy xuất nguồn gốc QR code gắn với bộ nhận diện nhãn hiệu.

“Nhờ vậy, mặc dù thời gian qua tình hình dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp đã làm đứt gãy một số chuỗi cung ứng thực phẩm nhưng chuỗi sản xuất tiêu thụ của hợp tác xã vẫn duy trì, phát triển ổn định, doanh thu của hợp tác xã năm 2021 ước đạt khoảng 14 tỷ đồng, tăng 10% so với năm 2020”, Giám đốc Hợp tác xã Rau quả sạch Chúc Sơn thông tin.

ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ SỐ VÀO TIÊU THỤ NÔNG SẢN

Ông Mai Quang Vinh, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Giám đốc Liên hiệp Hợp tác xã Kinh tế số Việt Nam (VDECA), cho rằng thông qua các giải pháp công nghệ, sổ ghi chép thủ công sẽ được thay thế bằng nhật kí điện tử, sau đó trích xuất ra tem truy xuất thông minh, chúng ta có thể theo dõi lô sản phẩm ngay từ ban đầu.

“Tem truy xuất thông minh có thể truy xuất đến từng công đoạn sản xuất thay cho tem bình thường chỉ truy xuất được nguồn gốc xuất xứ. Các cấp quản lý nhà nước sẽ có trách nhiệm giám sát khi tem truy xuất thông minh được xuất ra”, Giám đốc Liên hiệp Hợp tác xã Kinh tế số Việt Nam chia sẻ thực tế và khuyến nghị.

Thuyết trình về kết nối thương mại điện tử nông sản trên sàn phục vụ kinh tế số hợp tác xã nông nghiệp, ông Vũ Hồ Vũ, Giám đốc điều hành Công ty Cổ phần Đầu tư Digital Kingdom (DGK), nhận định công nghệ Blockchain mà công ty đang sử dụng có thể chứng minh được quy mô, năng lực sản xuất cũng như truy xuất được nguồn gốc trong khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã.

Trong xu hướng đi theo công nghệ 4.0, công nghệ Blockchain mang lại đa lợi ích, cho cả cơ quan quản lý nhà nước, hợp tác xã, cũng như doanh nghiệp kết nối tiêu thụ. Hiện 59 Chi cục Phát triển nông thôn, hơn 600 hợp tác xã đã sử dụng công nghệ này.

“Công nghệ Blockchain có gắn kèm tem chống hàng giả, giúp nông sản minh bạch, thông tin rõ ràng khi xuất khẩu, giúp tạo dựng niềm tin ban đầu giữa người bán và người mua. Những công nghệ như Blockchain, IoT phù hợp với môi trường kinh doanh bán sỉ và xuất nhập khẩu, giúp bảo mật thông tin và an toàn dữ liệu”, ông Vũ nói.

Ông Lê Đức Thịnh, Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn, nhận định hợp tác xã là thể chế đầu tiên trong chuỗi giá trị nông nghiệp, song cần thay đổi về tư duy để tồn tại, phát triển trong tình hình mới. Hợp tác xã không nên đi vào công đoạn lớn, nhiều rủi ro như thương mại hay chế biến sâu. Điều cần làm là tập trung sơ chế, hoàn thiện nguyên liệu cho doanh nghiệp thu mua đầu vào.

Ông Thịnh nêu lên nghịch lý về giá là khi hợp tác xã bắt buộc phải tăng chất lượng nông sản, tuân thủ quy trình an toàn, nhưng sản phẩm đầu ra phải bán với giá của mặt hàng trôi nổi trên thị trường. “Tôi nghe nhiều doanh nghiệp nói mua cao hơn 10-15%, đáng quý, song chưa chắc đủ lợi nhuận hay thậm chí là chi phí đầu vào. Nhiều hợp tác xã nói họ đành chấp nhận để lấy uy tín, hình ảnh. Như thế này khó duy trì chuỗi giá trị. Điều này cho thấy hợp tác xã và doanh nghiệp phải ngồi lại với nhau để tính đường lâu dài”, ông Thịnh nói.

Ông Thịnh cho biết hiện có 18.000 hợp tác xã trên cả nước, song hợp tác xã nhiều lắm đến 200 thành viên, một nửa số này có số thành viên dưới 30. Để giải quyết vấn đề, các hợp tác xã nhỏ cần tự liên kết với nhau. Đây là mô hình phù hợp thực tế, hợp tác xã lớn kết nạp nhiều hợp tác xã nhỏ, hoặc các hợp tác xã nhỏ bắt tay nhau cùng làm.

“Trong quá trình chuyển đổi, phát triển, các hợp tác xã cũng cần thay đổi tư duy trong liên kết với các doanh nghiệp đầu ra, cần phải tăng tính cam kết, chia sẻ giữa hợp tác xã và các doanh nghiệp đầu vào, đầu ra. Đặc biệt, rất cần những hợp tác cụ thể, không chỉ là câu chuyện bán hàng mà còn là sự hỗ trợ, tương tác của hai bên trong việc xử lý vốn, xử lý công nghệ…”, ông Thịnh nhấn mạnh.