Thị trường gạo Thái Lan chao đảo vì lệnh hạn chế xuất khẩu của Ấn Độ

Giao dịch gạo ở Thái Lan, nước xuất khẩu gạo lớn thứ nhì thế giới sau Ấn Độ, rơi vào tình trạng hỗn loạn khi lệnh hạn chế xuất khẩu gạo gần đây của Ấn Độ khiến các nhà giao dịch gạo ở Thái Lan ồ ạt gom mua. Hoạt động đầu cơ tích trữ khiến nguồn cung gạo cho xuất khẩu của Thái Lan cạn kiệt - tờ báo Nikkei Asia cho biết ngày 17/8.

Tuần trước, giá gạo trắng ở Thái Lan tăng gần 20%, đạt mức 21.000 Baht, tương đương 597 USD, mỗi tấn, từ mức 17.000 Baht/tấn trong mấy tuần trước đó.

Giá gạo trong nước tăng dẫn tới giá xuất khẩu của gạo Thái Lan loại tiêu chuẩn 5% tấm đạt mức 610 USD/tấn. Điều này cũng phản ánh xu hướng tăng nóng của giá gạo trên thị trường toàn cầu gần đây lên mức cao nhất 11 năm.

Hiện tại, Chính phủ Thái Lan chưa có kế hoạch hạn chế xuất khẩu gạo, nhưng các công ty xuất khẩu gạo của nước này vẫn không muốn bán vì lo ngại sự bấp bênh của nguồn cung.

Thái Lan thường đạt sản lượng khoảng 20 triệu tấn gạo trắng mỗi năm, trong đó một nửa được tiêu thụ trong nước và một nửa được xuất khẩu.

“Cho tới nay, Thái Lan chưa bao giờ chứng kiến sự thắt chặt nguồn cung gạo vì chúng tôi đều dư nhiều gạo hàng năm. Nhưng năm nay, thị trường gạo Thái Lan trở nên hỗn loạn vì các nhà xuất khẩu không thể đưa ra bất kỳ báo giá nào. Họ lo ngại về biến động giá gạo và không thể chắc chắn về nguồn cung”, ông Chookiat Ophaswongse, Chủ tịch danh dự Hiệp hội Các nhà xuất khẩu gạo Thái Lan, nói với Nikkei.

Ấn Độ công bố hạn chế xuất khẩu gạo vào hôm 20/7. Lệnh cấm này đặt ra lo ngại về sự suy giảm lượng gạo tồn kho trên thị trường thế giới, thúc đẩy các nước nhập khẩu gạo tìm kiếm nguồn hàng từ các nước xuất khẩu gạo chủ chốt khác gồm Thái Lan và Việt Nam.

Tình trạng đầu cơ tích trữ gạo được cho là sẽ đẩy giá gạo Thái Lan lên tới mức không thể cạnh tranh và khiến các nhà xuất khẩu gạo nước này mất đi cơ hội bán được thêm gạo, xét tới sự vắng mặt của các nhà xuất khẩu gạo Ấn Độ trên thị trường quốc tế trong thời gian của lệnh cấm.

Các công ty xuất khẩu gạo của Thái Lan ngần ngại với việc ký thoả thuận vì không thể đảm bảo có thể giao gạo ở mức giá mà họ cam kết. Việc ký hợp đồng trong bối cảnh bấp bênh như thế này sẽ gây ra thua lỗ ngay tức thì - một nhà giao dịch ở Bangkok cho biết.

Ngoài hoạt động đầu cơ tích trữ, giá gạo còn tăng do thời tiết El Nino khô nóng có khả năng gây sản lượng gạo, khiến Thái Lan không thể xuất gạo nhiều như trước trong năm nay và năm tới.

Nhờ vị trí địa lý thuận tiện, Thái Lan có mùa mưa hàng năm. Ngoài ra, nước này còn có hệ thống tưới tiêu phát triển, cho phép việc trồng lúa gạo quanh năm. Tuy nhiên, hiện tượng El Nino được dự báo sẽ dẫn tới lượng mưa ở Thái Lan giảm trong tháng 9 và tháng 10, đúng thời điểm cây lúa cần nhiều nước. Tình trạng này có thể làm giảm sản lượng trong vụ thu hoạch lúa vào tháng 11. Ngoài ra, lượng mưa giảm cũng có thể gây tụt mức nước ở các hồ chứa là nguồn cung cấp nước quan trọng cho vụ gieo trồng tiếp theo.

Hiện Bộ Nông nghiệp Thái Lan chưa đưa ra một con số dự báo chính xác về sản lượng gạo của nước này trong niên vụ 2023/2024 (kéo dài từ tháng 11 năm trước đến tháng 10 năm sau), thay vào đó chỉ nói rằng sản lượng sẽ thấp hơn so với dự kiến.

Với nguồn cung thắt chặt và hoạt động đầu cơ, Hiệp hội Các nhà xuất khẩu gạo Thái Lan giữ nguyên mục tiêu xuất khẩu 8,5 triệu tấn gạo trong năm 2023, cho rằng nước này không thể tranh thủ cơ hội từ việc Ấn Độ hạn chế xuất khẩu gạo.