Theo Nikkei Asia, trong năm 2022, giá cả nhiều mặt hàng tăng lên mức kỷ lục do chiến tranh ở Ukraine và lạm phát cao.

YẾU TỐ TRUNG QUỐC

Dù còn những trái chiều trong dự báo của các nhà phân tích, một điều giới phân tích đều đồng tình là hầu hết các loại hàng hóa năm nay có thể sẽ không tăng giá vượt mức đỉnh đã thiết lập năm ngoái.

Dầu thô là một ví dụ điển hình. Giá dầu WTI đã tăng lên 122 USD/thùng vào tháng 6 năm ngoái khi Nga - nhà sản xuất dầu lớn thứ ba thế giới - bị các nước phương Tây đồng loạt cấm vận sau khi nước này phát động chiến tranh ở Ukraine. Đây là mức giá cao nhất kể từ năm 2008, thời điểm giá dầu WTI chạm ngưỡng cao nhất mọi thời đại 145 USD/thùng. Tuy nhiên, vào đầu tháng 1/2023, giá dầu WTI giao dịch quanh mức 76 USD/thùng.

Ông Tatsufumi Okoshi, nhà kinh tế cấp cao tại Nomura Securities, dự báo giá dầu WTI sẽ tăng lên mức 90 USD/thùng bởi nhu cầu dầu toàn cầu được dự báo sẽ tăng lên khi Trung Quốc chấm dứt chính sách chống dịch Zero Covid hà khắc và hoạt động đi lại quốc tế phục hồi. Trung Quốc đã gỡ bỏ yêu cầu các ly bắt buộc với người nhập cảnh vào nước này từ ngày 8/1.

Trong năm 2022, giá khí đốt trên thế giới cũng tăng vọt. Giá JKM (Japan Korea Marker) của S&P Global Platts - giá tiêu chuẩn của thị trường LNG giao ngay tại khu vực Bắc Á - vào tháng 8 đạt mức kỷ lục lục 69 USD/triệu BTU. Tuy nhiên, vào đầu tháng 1/2023, mức giá này giao động quanh 29 USD do lượng khí đốt tồn kho ở châu Âu và Nhật Bản tương đối lớn. Ông Okoshi dự báo giá JKM có thể tăng lên 40 USD hoặc cao hơn khi kinh tế Trung Quốc phục hồi.

Theo công ty phân tích y tế Airfinity của Anh, dù số lượng ca nhiễm Covid-19 mới tăng mạnh, các đợt bùng phát dịch tại Trung Quốc được dự báo sẽ đạt đỉnh vào ngày 13/1 với 3,7 triệu ca một ngày.

"Sau khi số ca nhiễm mới đạt đỉnh, Trung Quốc có thể sẽ bắt đầu thực hiện các biện pháp kích thích để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong quý 2”, ông Okoshi nhận định và cho rằng một động thái như vậy sẽ tác động tới nhu cầu tiêu dùng hàng hóa cũng như dòng chảy hàng hóa trên toàn cầu.

Một mặt hàng khác cũng đặc biệt nhạy cảm với nhu cầu ở Trung Quốc là kim loại đồng. Trung Quốc hiện chiếm khoảng 50% nhu cầu đồng toàn cầu. Hợp đồng tương lai kim loại đồng trên sàn giao dịch kim loại London đã tăng lên 10.375 USD/tấn hồi tháng 3/2022 do bất ổn địa chính trị và sự thúc đẩy quá trình khử carbon của các quốc gia trên toàn thế giới. Mức giá này hiện ở quanh mức 8.300 USD.

Ông Takayuki Honma, nhà kinh tế trưởng tại Sumitomo Corporation Global Research, dự báo giá đồng sẽ dao động từ 7.000-9.000 USD trong năm nay và ít có khả năng vượt 10.000 USD như năm ngoái.

LÃI SUẤT Ở MỸ VÀ LOẠT MỐI LO CỦA THỊ TRƯỜNG HÀNG HÓA

Bên cạnh yếu tố Trung Quốc, chính sách tiền tệ của Mỹ là một nhân tố quan trọng để dự báo giá đồng cũng như giá cả các loại hàng hóa trong năm nay. Để kiềm chế lạm phát ở mức kỷ lục nhiều thập kỷ, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã liên tục tăng lãi suất trong năm 2022. Việc này khiến đồng USD mạnh lên trong khi đây là tiền tệ giao dịch chính trên thị trường hàng hóa.

"Chúng tôi dự báo sự phục hồi nhờ các biện pháp kích thích sau khi chấm dứt Zero Covid ở Trung Quốc và sự xoay trục chính sách của Fed sẽ tạo điều kiện để giá kim loại đồng tăng lên 8.500 USD/tấn vào cuối năm 2023”, các nhà kinh tế của Citi Research viết trong báo cáo công bố tháng 12.

Một kim loại phản ứng đặc biệt nhanh với thay đổi lãi suất là vàng. Lãi suất tăng thường thúc đẩy các nhà đầu tư bán vàng. Hợp đồng tương lai vàng tại New York hiện giao dịch quanh mức 1.860 USD/ounce, giảm từ mức 2.058 USD hồi tháng 3/2022.

Hiện vẫn chưa có gì chắc chắn về việc Fed sẽ hạ lãi suất trong năm nay, vì nhiều nhà phân tích cho rằng nếu lạm phát vẫn ở mức cao thì một động thái như vậy khó xảy ra, kể cả khi tăng trưởng kinh tế chậm lại.

“Tại cuộc họp của Ủy ban Thị trường mở liên bang (FOMC) vào tháng 3 tới, chúng ta có thể sẽ biết về thời điểm Fed ngừng tăng lãi suất”, nhà phân tích thị trường vàng Koichiro Kamei tại Viện Chiến lược thị trường Tokyo nói. Ông dự báo giá vàng sẽ dao động từ 1.770-2.100 USD trong năm nay khi đồng USD suy yếu.

Ngoài ra, vẫn còn nhiều yếu tố khác có thể ảnh hưởng tới thị trường hàng hóa. Ông Honma của Sumitomo Corporation Global Research cảnh báo rằng "chủ nghĩa dân tộc đối với tài nguyên" có thể sẽ gia tăng tại một số quốc gia trong năm nay. Điều này có thể gây gián đoạn nguồn cung của một số khoáng sản quan trọng. Đơn cử, tháng 12 năm ngoái, Indonesia thông báo sẽ cấm xuất khẩu bauxite từ tháng 6/2023, một động thái nhằm thúc đẩy ngành khoáng sản trong nước.

Bên cạnh đó, một mối lo nữa là sự thiếu đầu tư trong lĩnh vực hàng hóa.

“Chúng tôi dự báo các thị trường hàng hóa sẽ được định hình bởi tình trạng thiếu đầu tư trong năm 2023”, các nhà kinh tế tại Goldman Sachs cho biết. "Nếu không có đủ vốn đầu tư để tạo ra năng lực cung ứng dự phòng, hàng hóa sẽ tiếp tục mắc kẹt trong tình trạng thiếu hụt trong dài hạn, với giá cả tăng lên và biến động hơn”, các nhà kinh tế của Goldman Sachs cảnh báo.