Theo số liệu từ Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), quý 1/2025, sản lượng thép thô sản xuất đạt 5,81 triệu tấn, tăng 9,1%; thép thành phẩm đạt 7,464 triệu tấn, tăng 5,7% so với cùng kỳ năm trước. Tổng lượng thép bán ra thị trường quý 1/2025 đạt 7,501 triệu tấn, tăng mạnh 12,2% so với quý I/2024.

SẢN XUẤT THÉP TĂNG MẠNH, TIÊU THỤ NỘI ĐỊA KHỞI SẮC

Nhận định về kết quả trên, VSA cho rằng động lực chính thúc đẩy tiêu thụ nội địa đến từ giải ngân đầu tư công. Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công quý 1/2025 ước đạt 17,6%, cao hơn cùng kỳ năm trước 2,8 điểm phần trăm. Các dự án hạ tầng lớn như cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2, sân bay Long Thành, và các tuyến vành đai Hà Nội, TP.HCM tạo lực cầu thép xây dựng mạnh mẽ.

Trong đó, phân khúc thép xây dựng ghi nhận tăng trưởng vượt trội: Sản xuất đạt 3,003 triệu tấn tăng 10,6%, bán hàng đạt 3,075 triệu tấn tăng 19,9%.

Đứng đầu thị phần thép xây dựng quý 1/2025 vẫn là Hòa Phát với  1,191.729 tấn, chiếm 38,76% thị phần, Tổng công ty Thép Việt Nam – CTCP (VNSteel) đứng thứ 2 với 355.660 tấn, chiếm 11,57% thị phần, theo sau là Việt Đức, Vinakyoei và POSCO Yamato Vina.

Ở các phân khúc khác, sản lượng ống thép sản xuất đạt 579 ngàn tấn, tăng 6,9%; bán hàng đạt 626 ngàn tấn, tăng 18,1%. Hòa Phát tiếp tục là nhà sản xuất dẫn đầu về sản lượng với 29,65% thị phần ống thép.

Những sản phẩm còn lại, lượng bán hàng đều tăng như thép cuộn cán nóng HRC bán hàng đạt 1,909 triệu tấn, tăng 9,2% (dù sản xuất giảm nhẹ 1,3%) và thép cán nguội (CRC) bán hàng đạt 694 ngàn tấn, tăng 21%.

Tuy nhiên, lượng bán hàng của sản phẩm tôn mạ trong quý 1/2025 chỉ đạt 1,196 triệu tấn, giảm 5,6% so với cùng kỳ năm trước.

Về giá thép xây dựng nội địa, trong quý 1/2025 dao động quanh mức 13,6–14 triệu đồng/tấn, tăng nhẹ 50–100 đồng/kg trong tháng 3.

XUẤT KHẨU SỤT GIẢM DO ÁP LỰC PHÒNG VỆ THƯƠNG MẠI

Trái ngược với thị trường nội địa khởi sắc, hoạt động xuất khẩu thép quý 1/2025 của Việt Nam đang đối mặt với nhiều khó khăn. Cụ thể, lượng thép xuất khẩu đạt 1,745 triệu tấn, giảm 18,83% so với cùng kỳ năm trước. Đặc biệt, xuất khẩu thép thành phẩm chỉ đạt 1,414 triệu tấn, giảm sâu tới 37,2% so với cùng kỳ.

Theo phân tích của VSA, nguyên nhân chủ yếu là do: Hoa Kỳ mở rộng phạm vi áp thuế theo Đạo luật 232, EU áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại nghiêm ngặt hơn, Ấn Độ ban hành các biện pháp tự vệ đối với thép cuộn mạ và thép cán nguội.

Trong đó, nhóm sản phẩm thép chịu ảnh hưởng nặng nhất là tôn mạ với lượng xuất khẩu giảm tới 41,5%; tiếp đó là HRC, xuất khẩu chỉ đạt 198 ngàn tấn, bằng 26,5% cùng kỳ năm trước.

Ngoài ra, mặt bằng giá nguyên liệu quốc tế cũng có biến động nhẹ trong quý 1/2025. Theo đó, giá quặng sắt 62% Fe trung bình tháng 3/2025 đạt 102,4 USD/tấn, giảm 6,5% so với tháng 3/2024. Giá than luyện coke FOB Australia trung bình tháng 3/2025 đạt 223,9 USD/tấn, giảm 36,5% cùng kỳ năm trước.

VSA cho rằng chi phí nguyên liệu giảm đã giúp doanh nghiệp trong nước tiết giảm chi phí sản xuất. Tuy nhiên, giá bán thép thành phẩm quốc tế vẫn ở mức thấp: giá HRC CFR Việt Nam ngày 8/4/2025 ghi nhận 510 USD/tấn, thấp hơn đáng kể so với kỳ vọng đầu năm.

"Áp lực cạnh tranh quốc tế gia tăng trong bối cảnh thị trường tiêu thụ toàn cầu có dấu hiệu chững lại, khiến nhiều doanh nghiệp thép Việt Nam phải điều chỉnh chiến lược xuất khẩu, tập trung hơn vào thị trường nội địa hoặc tìm kiếm các thị trường ngách", VSA đánh giá.

DOANH NGHIỆP THÉP LỚN: TÁI CƠ CẤU VÀ THÍCH ỨNG LINH HOẠT

Trong bối cảnh thị trường xuất khẩu giảm tốc, thu hẹp, các doanh nghiệp lớn trong ngành thép Việt Nam đang chủ động tái cơ cấu sản phẩm và thị trường tiêu thụ.

Hòa Phát vẫn tiếp tục duy trì vị thế dẫn đầu với tổng sản lượng bán hàng các sản phẩm thép (thép xây dựng, HRC, ống thép) đạt trên 1,9 triệu tấn trong quý 1/2025. Vài năm gần đây, Hòa Phát đã chuyển hướng trọng tâm thị trường, giảm bớt xuất khẩu, đẩy mạnh tiêu thụ nội địa, đặc biệt là vào các dự án đầu tư công trọng điểm.

Trong khi đó, Hoa Sen Group (HSG) chủ động chuyển hướng thị trường xuất khẩu từ Mỹ và châu Âu sang Đông Nam Á và Nam Á nhằm giảm thiểu tác động của rào cản thương mại. Tỷ trọng xuất khẩu tôn mạ của Hoa Sen sang Đông Nam Á tăng từ 30% lên 45% trong quý 1/2025.

Một doanh nghiệp thép lớn khác là Nam Kim (NKG), tập trung sản phẩm giá trị gia tăng như thép cán nguội phủ màu (PPGI) để nâng cao biên lợi nhuận trong bối cảnh giá HRC biến động.

Theo đánh giá của giới chuyên môn, các doanh nghiệp có tiềm lực tài chính mạnh, sản phẩm đa dạng và linh hoạt thị trường sẽ có khả năng duy trì tăng trưởng tốt hơn trong bối cảnh mới.

THỊ TRƯỜNG THÉP QUÝ 2/2025: TIẾP TỤC LÀ CUỘC ĐUA BỀN BỈ

Theo VSA, bức tranh thị trường thép Việt Nam quý 1/2025 cho thấy sự phân hóa rõ rệt: tiêu thụ nội địa khả quan nhờ động lực đầu tư công và nhu cầu phục hồi, trong khi xuất khẩu chịu áp lực nặng nề từ bảo hộ thương mại toàn cầu.

Có thể nói, quý 1/2025 là một giai đoạn đầy thách thức đối với ngành thép Việt Nam, với sự đối lập giữa tăng trưởng nội địa cộng với những khó khăn từ thị trường xuất khẩu do các chính sách thương mại bảo hộ như: Tuyên bố mở rộng Đạo luật 232 và thuế đối ứng của Hoa Kỳ; EU cũng sẽ cập nhật thay đổi chính sách phòng vệ thương mại trong tháng 3, áp dụng từ 1/4.

Cũng trong tháng 3, Ấn Độ dự kiến cũng công bố chính sách mới với thép nhập khẩu... Đây đều là các thị trường xuất khẩu thép hàng đầu của Việt Nam những năm qua (tùy thuộc vào từng mặt hàng). Vì thế, lượng và giá trị xuất khẩu của các mặt hàng thép (HRC, tôn mạ, ống thép,..) đã và sẽ tiếp tục có nhiều biến động trái chiều.

Dự báo về triển vọng tăng trưởng thép Việt Nam quý 2 và nửa cuối năm 2025, VSA cho rằng ngành Thép sẽ phụ thuộc nhiều vào tốc độ giải ngân đầu tư công, dự án xây dựng công trình hạ tầng giao thông công cộng – được kỳ vọng sẽ tạo ra nhu cầu lớn về thép xây dựng và các sản phẩm thép khác. Bởi, với việc đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế 8% trong năm 2025, tăng trưởng 2 con số giai đoạn 2026-2030, nhu cầu thép từ các ngành xây dựng dân dụng và sản xuất dự kiến sẽ tiếp tục tăng trưởng ổn định.

Tuy nhiên, thị trường thép của Việt Nam cũng phụ thuộc nhiều vào diễn biến thị trường nguyên liệu, và chính sách thương mại quốc tế khi thuế nhập khẩu của Mỹ theo chính sách mới sẽ có hiệu lực sau 90 ngày tạm hoãn áp mức thuế đối ứng cao nhất.

Do đó, diễn biến thị trường thép Việt Nam quý 2/2025 sẽ tiếp tục là một cuộc đua bền bỉ, đòi hỏi bản lĩnh và sự thích ứng linh hoạt từ phía các doanh nghiệp.

VSA khuyến nghị, để duy trì đà tăng trưởng, các doanh nghiệp thép Việt Nam cần chủ động tìm kiếm và phát triển các thị trường xuất khẩu mới để giảm sự phụ thuộc vào các thị trường truyền thống đang chịu ảnh hưởng bởi các biện pháp bảo hộ; tập trung vào nâng cao chất lượng sản phẩm, giảm chi phí sản xuất và tăng cường các hoạt động xúc tiến thương mại; nắm bắt và khai thác tối đa nhu cầu thép từ các dự án đầu tư công và thị trường xây dựng trong nước.

Đồng thời, các doanh nghiệp trong ngành cần tăng cường hợp tác cùng VSA để có tiếng nói chung mạnh mẽ hơn trong các vấn đề thương mại quốc tế; theo dõi sát sao tình hình để có những điều chỉnh kịp thời trong chiến lược sản xuất và xuất khẩu.