Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã ký ban hành Nghị định 130/2024/NĐ-CP, quy định về việc thu phí sử dụng đường bộ cao tốc đối với các phương tiện lưu thông trên các tuyến đường cao tốc thuộc sở hữu toàn dân, do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và trực tiếp quản lý, khai thác.

Theo quy định, đường bộ cao tốc thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và trực tiếp quản lý, khai thác được triển khai thu phí khi đáp ứng các điều kiện: được thiết kế, đầu tư xây dựng theo quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật về đường cao tốc và các quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật khác có liên quan; hoàn thành bàn giao, đưa vào khai thác theo quy định của Luật Đường bộ, quy định của pháp luật về xây dựng và quy định khác của pháp luật có liên quan; có đề án khai thác tài sản được người có thẩm quyền phê duyệt theo quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công.

Đối với các tuyến cao tốc đã có quyết định chủ trương đầu tư trước khi Luật Đường bộ có hiệu lực nhưng chưa đáp ứng đầy đủ quy định tại khoản 1 Điều 45 và khoản 2 Điều 47 của Luật Đường bộ, việc thu phí chỉ được triển khai sau khi hoàn thành xây dựng, lắp đặt hạ tầng trạm thu phí và các thiết bị phục vụ việc thu phí.

Hiện tại, các dự án cao tốc do Nhà nước đầu tư được chia thành hai nhóm: nhóm đáp ứng quy chuẩn hiện hành (có tối thiểu 4 làn xe, làn dừng khẩn cấp liền mạch) và nhóm chưa đạt chuẩn, trong đó hầu hết là các tuyến cao tốc trên trục Bắc-Nam. Mức phí áp dụng cho từng tuyến cao tốc cụ thể sẽ được xác định trong đề án khai thác tài sản do cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.

Do đó, mức phí sử dụng đường cao tốc cũng sẽ được chia thành 2 mức. Người sử dụng đường cao tốc đạt chuẩn sẽ nộp theo mức 1 và sử dụng cao tốc chưa đạt chuẩn nộp theo mức 2.

Nghị định này cũng chia các phương tiện phải chịu phí thành 5 nhóm. Nhóm 1 gồm: xe dưới 12 chỗ, xe tải dưới 2 tấn, và xe buýt vận tải khách công cộng. Nhóm 2: xe từ 12 đến 30 chỗ, xe tải từ 2 tấn đến dưới 4 tấn. Nhóm 3: xe từ 31 chỗ trở lên, xe tải từ 4 tấn đến dưới 10 tấn. Nhóm 4: xe tải từ 10 tấn đến dưới 18 tấn, xe container dưới 40 feet. Nhóm 5: xe tải từ 18 tấn trở lên và xe container từ 40 feet trở lên.

Ngoài ra, Nghị định cũng quy định 10 nhóm đối tượng được miễn phí sử dụng đường cao tốc, bao gồm: xe cứu thương, xe chữa cháy, xe phục vụ quốc phòng, xe của lực lượng công an, xe phục vụ tang lễ, đoàn xe có cảnh sát giao thông dẫn đường, xe quốc phòng tham gia diễn tập, xe làm nhiệm vụ bảo vệ đê điều, xe vận chuyển thuốc men, thiết bị đến vùng bị thảm họa hoặc dịch bệnh.