Vấn đề cấm hay không cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng là nội dung đã nhận được tranh luận sôi nổi của các đại biểu trong phiên chất vấn lĩnh vực y tế chiều 4/11. Về phần mình, Bộ Y tế nhấn mạnh quan điểm cần cấm để bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Chấn vấn Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan, đại biểu Phạm Thị Kiều, Đoàn tỉnh Đắk Nông, nêu rõ thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đang là mối nguy hiểm cho sức khoẻ con người, nhất là đối với thanh thiếu niên. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết đánh giá về thực trạng này và giải pháp kiểm soát tình hình.

Trả lời, Bộ trưởng Đào Hồng Lan khẳng định thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng đang tăng nhanh và tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng của người dân, đặc biệt là đối với giới trẻ.

GIA TĂNG SỬ DỤNG THUỐC LÁ THẾ HỆ MỚI TRONG GIỚI TRẺ

Qua điều tra tại 34 tỉnh, thành phố vào năm 2020, cho thấy tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử ở người trưởng thành từ 15 tuổi trở lên tăng 18 lần, từ 0,2% năm 2015 lên 3,6% năm 2020, trong đó tập trung cao nhất ở nhóm tuổi từ 15 đến 24 tuổi. Kết quả điều tra liên quan đến sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng theo các nhóm tuổi cũng thấy rằng nhu cầu và việc sử dụng trong giới trẻ, đặc biệt là đối với phụ nữ trẻ em gái cũng tăng lên.

Để giải quyết vấn đề này, Bộ trưởng đề xuất sửa đổi Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá trình Quốc hội xem xét, trong đó có các quy định cấm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng.

Quan tâm đến nội dung trên, đại biểu Lê Thị Song An, đoàn tỉnh Long An, cho biết tại Báo cáo số 520 của Bộ Y tế có nội dung "Bộ Y tế đang nghiên cứu đề xuất Chính phủ trình Quốc hội ban hành Nghị quyết cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, quảng cáo thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và các sản phẩm thuốc mới khác có thể xuất hiện trong tương lai". Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết đến nay, Bộ đã triển khai được những nội dung như nào trong đề xuất trên.

Trong khi đó, đại biểu Đỗ Thị Lan, đoàn tỉnh Quảng Ninh, đề cập trong dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) trình Quốc hội, có quy định trường hợp thuốc lá mới được phép nhập khẩu, sản xuất kinh doanh tại Việt Nam theo quy định của Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá, hoặc văn bản quy phạm pháp luật quy định thì các sản phẩm thuốc lá mới sẽ là đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết quan điểm về quy định này?

Phản hồi ý kiến của các đại biểu, Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết Việt Nam đã tham gia vào công ước khung phòng, chống tác hại của thuốc lá. Bên cạnh giảm thiểu tác hại của thuốc lá thông thường, với những hình thức xuất hiện mới của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, ngành Y tế cũng đã có nhiều giải pháp tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Trong đó, có tăng cường tuyên truyền về tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng trên các phương tiện thông tin đại chúng. Ngoài ra, Bộ Y tế cũng phối hợp với ngành giáo dục, các cơ quan liên quan trong vấn đề này.

Bộ trưởng thông tin, qua lấy ý kiến của các Bộ, ngành, đa phần rất ủng hộ đề nghị Chính phủ báo cáo Quốc hội có những giải pháp cấm sử dụng thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng. Bộ Y tế đã tổ chức đánh giá tác động làm căn cứ khoa học; đã tổ chức công bố tác hại của thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử ra công chúng.

“Các giải pháp này mang tính chất căn cơ, cung cấp bằng chứng, căn cứ pháp lý để Chính phủ quyết định các giải pháp phòng chống tác hại của thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử”, Bộ trưởng Đào Hồng Lan nói.

Về nội dung tính thuế đối với thuốc lá mới trong dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt trình Quốc hội tại kỳ họp này, Bộ trưởng cho biết Bộ Y tế đã có 3 văn bản gửi Bộ Tài chính và Văn phòng Chính phủ đề xuất cấm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng.

Bởi trên cơ sở đánh giá của Hiệp hội kinh tế y tế, nếu thu được một đồng thuế liên quan tới các loại thuế này, chúng ta phải mất 5 đồng để giải quyết các vấn đề liên quan tới sức khỏe của người dân, chưa kể các hệ lụy gây ra đối với sức khỏe tinh thần, thể chất của người dân.

TÌNH TRẠNG TRỘN MA TÚY VÀO THUỐC LÁ ĐIỆN TỬ NGÀY CÀNG PHỨC TẠP

Tiếp tục chất vấn về vấn đề thuốc lá thế hệ mới, đại biểu Lê Hoàng Anh, đoàn tỉnh Gia Lai, dẫn thông tin từ Cục Cảnh sát điều tra tội phạm phòng, chống ma túy (Bộ Công an), cho thấy tình trạng tẩm ướp ma túy trong thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, thuốc lá thế hệ mới tăng rất mạnh và khó phát hiện.

Theo đại biểu, không ít cử tri phản ánh nhiều nhóm lợi ích của ngành công nghiệp thuốc lá đang tích cực vận động để duy trì thử nghiệm quản lý các sản phẩm thuốc lá này. “Trách nhiệm của Bộ Y tế trong việc tham mưu như thế nào”, đại biểu Lê Hoàng Anh chất vấn.

Tranh luận thêm, đại biểu Tạ Văn Hạ, đoàn tỉnh Quảng Nam, cũng cho biết hiện nay, dù đã lưu hành trên thị trường song thuốc lá thế hệ mới là thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng thực tế chưa được nhận diện trong Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá.

Theo đại biểu, thuốc lá điện tử là dung dịch dễ được pha chế các chất gây nghiện vào trong đó. Do đó, cần phòng chống để không ảnh hưởng tới sức khỏe của người dân.

“Việc nghiên cứu cấm hay không cấm thuốc lá thế hệ mới phải có cơ sở. Nếu cấm thì cấm sản xuất, nhập khẩu hay cấm người hút lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Nếu có phát hiện người hút các loại thuốc lá trên thì xử phạt hình sự hay hành chính”, đại biểu đoàn Quảng Nam đặt vấn đề và đề xuất thêm rằng những nội dung này cần được nghiên cứu kỹ lưỡng và có đủ luận chứng khoa học và pháp lý để cấm.

Trong khi đó, đại biểu Trần Khánh Thu, đoàn tỉnh Thái Bình, cho rằng do thuốc lá điện tử có thể trộn thêm các chất khác nhau như ma túy, gây hoang tưởng, ảo giác nên không chỉ ảnh hưởng lớn đến sức khỏe, tinh thần của thanh thiếu niên, mà còn gây nên những lệch chuẩn về lối sống, thậm chí tác động tiêu cực đến sức khỏe sinh sản và chất lượng sống của nòi giống.

Tại kỳ họp này, Quốc hội sẽ thông qua một số luật sửa đổi và Nghị quyết chương trình mục tiêu phòng, chống ma túy. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết có tham mưu Chính phủ trình Quốc hội đề xuất cấm lưu hành thuốc lá điện tử tại thị trường Việt Nam ngay trong nghị quyết Kỳ họp này không.

Trả lời đại biểu tỉnh Thái Bình, Bộ trưởng Đào Hồng Lan nói mong muốn sớm có giải pháp mạnh về vấn đề này, vì tác hại của thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử thời gian qua đã thấy rõ.