"Nếu không tái cơ cấu thì sẽ tiếp tục tụt hậu. Do đó, tôi yêu cầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư trình Chính phủ khung chỉ tiêu giám sát, đánh giá quá trình tái cơ cấu nền kinh tế, đổi mới mô hình; hướng dẫn, đôn đốc các bộ, ngành xây dựng bộ chỉ tiêu chi tiết giám sát, đánh giá cho từng đề án chứ không nói chung chung".

Chỉ đạo trên được Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đưa ra khi ông chủ trì phiên họp của Ban Chỉ đạo quốc gia về cơ cấu lại nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng ngày 2/8, trong đó Thủ tướng là Trưởng ban chỉ đạo trực tiếp.

"Có thể tìm động lực mới ngay nội tại nền kinh tế"

Tại phiên họp, TS.Nguyễn Đình Cung, Tổ trưởng Tổ thư ký Ban Chỉ đạo, cho rằng việc tái cơ cấu đạt được mục tiêu đặt ra thì có thể giúp tăng trưởng đến 7,5%/năm hoặc cao hơn và duy trì tốc độ này đến năm 2025.

Do đó, ông Cung khuyến nghị, có thể tìm thêm động lực tăng trưởng mới ngay trong nội tại nền kinh tế như thúc đẩy 3 đầu tàu kinh tế là Tp.HCM, Hà Nội, Đà Nẵng khi mà 3 đầu tàu này tăng trưởng thêm 1% thì nền kinh tế tăng trưởng thêm 0,5%.

Phát biểu tại cuộc họp, ý kiến của các thành viên Ban chỉ đạo cũng cho rằng, phát triển theo kiểu cũ thì sẽ không tạo bước đột phá.

Trên góc độ vĩ mô, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Lê Minh Hưng nhìn nhận, ổn định kinh tế vĩ mô là quan trọng nhất khi tái cơ cấu kinh tế. Bên cạnh đó, cần thu hút vốn đầu tư xã hội, phát triển thị trường vốn.

Phát biểu tại phiên họp, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhìn nhận, trong bối cảnh chúng ta vừa giải quyết các bất cập, tồn tại cố hữu của nền kinh tế, vừa phải lo phát triển, với sự nỗ lực, cố gắng của các bộ, ngành, địa phương trong thời gian qua, tái cơ cấu kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng đã đạt nhiều kết quả. Thể hiện rõ nhất là chất lượng tăng trưởng dần đi vào chiều sâu và tăng lên, năng suất lao động tăng, bội chi ngân sách giảm dần, nợ công trong giới hạn cho phép.

Tuy nhiên, theo Thủ tướng, hiện vẫn còn tồn tại các bất cập, khó khăn, thách thức. Mô hình tăng trưởng chưa thực sự đổi mới. Giải ngân vốn đầu tư công còn nhiều vướng mắc. Bên cạnh một số mô hình tốt của ngành nông nghiệp thì cơ cấu nội bộ ngành chưa rõ nét, bền vững.

"Tái cơ cấu nền kinh tế phải phát huy vai trò của nhà nước và cả thị trường. Thị trường phải có sức mạnh tự thân, có thể thúc đẩy tái cơ cấu nền kinh tế một cách tự nhiên hơn. Nhiệm vụ của chúng ta là phải hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Lành mạnh hóa và đồng bộ, liên thông giữa các loại thị trường, doanh nghiệp phải thuận lợi trong gia nhập và rút khỏi thị trường", Thủ tướng nói.

Thủ tướng cũng nhấn mạnh phải thuận lợi hơn trong mua bán, sáp nhập, giải thể, phá sản. Vai trò của pháp luật, thủ tục hành chính, môi trường kinh doanh có ý nghĩa quyết định. Phải làm rõ hơn vai trò định hướng, điều tiết, can thiệp của Nhà nước khi cần thiết; làm rõ hỗ trợ đầu tư chứ không chỉ hỗ trợ đầu vào trong tái cơ cấu và phát triển.

"Cần tăng trưởng liên tục cao trong thời gian tới"

Về động lực để thực hiện tái cơ cấu kinh tế, Thủ tướng tái khẳng định vai trò thể chế, chính sách, pháp luật, "không có đòn bẩy này thì khó thành công". Bên cạnh đó là vai trò động lực của kinh tế tư nhân, của hội nhập kinh tế quốc tế, vai trò động lực của khoa học, công nghệ, nền tảng là giáo dục, đào tạo.

Bên cạnh chỉ đạo đồng bộ hệ thống, không để "tỉnh nào, người nào bị bỏ lại phía sau", thì phải tập trung cho các cực tăng trưởng, các trung tâm phát triển. Chống tham nhũng, tiêu cực, lợi ích nhóm trong tái cơ cấu. Cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh.

Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương cần đổi mới cách nghĩ, cách làm, phải xác định công tác này là trọng tâm ưu tiên hàng đầu trong điều hành. Từ đó, cơ cấu lại nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng thực chất, hiệu quả hơn để tạo bước đột phá trong nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh.

Đây cũng là yếu tố quyết định đưa nền kinh tế nước ta bước vào quỹ đạo phát triển bền vững, tránh tụt hậu, nếu không tái cơ cấu thì sẽ tiếp tục tụt hậu. Phải tuyệt đối không chủ quan với kết quả đạt được, Thủ tướng cho rằng "cần tăng trưởng liên tục cao trong thời gian tới để tăng quy mô nền kinh tế, giải quyết việc làm, có tích lũy cần thiết để phát triển đất nước".

Thủ tướng đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư trình Chính phủ hoàn thiện khung chỉ tiêu giám sát, đánh giá quá trình tái cơ cấu nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng giai đoạn 2016 - 2020, hướng dẫn, đôn đốc các bộ, ngành xây dựng bộ chỉ tiêu chi tiết giám sát, đánh giá cho từng đề án do bộ, ngành được Chính phủ giao quản lý, tổ chức thực hiện, "chứ không phải nói chung chung".

Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương ban hành văn bản xử lý các vướng mắc liên quan trong quá trình xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng.

Bộ Công Thương có cơ chế chính sách khuyến khích doanh nghiệp tư nhân lớn, đầu tư dài hạn, tạo dựng sản phẩm, thương hiệu cạnh tranh trong nước và quốc tế. Xây dựng, phát triển hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về công nghiệp hỗ trợ trong năm 2019. Thí điểm hình thành một số cụm ngành công nghiệp.

Ngoài ra, Thủ tướng yêu cầu Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội tiếp tục nghiên cứu các giải pháp phát triển thị trường lao động, đánh giá tình trạng thất nghiệp, xử lý vấn đề lao động trên 35 tuổi, đặc biệt là lao động các khu công nghiệp, khu chế xuất… Thủ tướng cho rằng, vấn đề lao động sau tuổi 35 là vấn đề lớn, nếu không tái cơ cấu ngành nghề, cũng như đào tạo lao động thì sẽ thất bại trong việc thực hiện nhiệm vụ giảm tỷ lệ thất nghiệp.