Sáng 23/5, Quốc hội thảo luận ở tổ về nhiều nội dung, trong đó có đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội, ngân sách nhà nước năm 2024; tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội những tháng đầu năm 2025; công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí…

Liên quan đến các giải pháp cho mục tiêu tăng trưởng, người đứng đầu Chính phủ cho biết, trong bối cảnh thế giới hiện nay rất khó khăn, các định chế tài chính dự báo tăng trưởng năm nay thấp hơn năm ngoái thấp hơn so với dự báo đầu năm. Nhưng Việt Nam đi ngược lại xu thế thế giới, khi nâng mục tiêu tăng trưởng 8% năm 2025 và tăng trưởng 2 con số trong các năm tiếp theo. Vậy Việt Nam làm gì để đạt mục tiêu này?

BỘ TỨ CHIẾN LƯỢC VÀ BA ĐỘT PHÁ THÚC ĐẨY PHÁT TRIỂN KINH TẾ NHANH, BỀN VỮNG

Đặt vấn đề, Thủ tướng chỉ ra 3 đột phá chiến lược Việt Nam đang tích cực triển khai đó là: tháo gỡ điểm nghẽn thể chế; đẩy mạnh đột phá chiến lược về hạ tầng và phát triển nguồn nhân lực.

Thứ nhất, thể chế  vừa là nguồn lực vừa là động lực phát triển, phải tháo gỡ các điểm nghẽn, từ đó biến thể chế thành lợi thế, tăng sức cạnh tranh. Đây là một giải pháp quan trọng để góp phần thúc đẩy, tháo gỡ, tạo động lực và nguồn lực cho phát triển.

Thứ hai, phải đẩy mạnh đột phá chiến lược về hạ tầng. Theo Thủ tướng, đây chính là điểm nghẽn vì thực tế chi phí logistics cao khoảng 17-18% so với trung bình thế giới 10-11%. Điều này làm giảm sức cạnh tranh của hàng hóa trên thị trường. Vì vậy cần phải tiếp tục thúc đẩy hạ tầng chiến lược về giao thông ở cả 5 phương thức.

Về hạ tầng đường bộ, Việt Nam đang thúc đẩy hoàn thành 3.000 km đường cao tốc trong năm 2025. Cùng với đó triển khai các hệ thống đường sắt. Đây là tuyến đường dung hoà hàng không và hàng hải bởi hàng không có giá đắt còn hàng hải thì mất thời gian. Trong khi đó, đường sắt khối lượng vận tải lớn, giá thành rẻ, có thể đi suốt ngày đêm.

Vì vậy, cần nâng cấp đường sắt, xây dựng tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc Nam, đường sắt tốc độ cao, đường sắt liên kết với Trung Quốc mà cụ thể là đường Lào Cai- Hà Nội- Hải Phòng, từ đó mở ra kết nối với Trung Quốc, kết nối sang Trung Á và Châu Âu…

Về giao thông thuỷ nội địa, Thủ tướng nhấn mạnh, đồng bằng sông Cửu Long có nhiều lợi thế. Do đó trong năm nay và năm tới sẽ tập trung vào loại hình vận tải này để giảm chi phí hàng hoá, tăng sức cạnh tranh.

Về hàng không, theo Thủ tướng đây là phương thức đang phổ biến. Để phát triển hàng không cần phải có sân bay tầm cỡ, chiến lược, phát triển đội bay, hệ thống máy bay…

Về hàng hải, Thủ tướng nhấn mạnh phải xây dựng các cảng lớn để các tàu lớn nhất có thể ra vào. Việt Nam có 3.000km bờ biển nên cần phải phát triển hệ thống cảng, vận tải hàng hải. Một số cảng đang được tập trung phát triển như cảng Lạch Huyện, cảng Cái Mép Thị Vải, cảng Cần Giờ, cảng Hòn Khoai… đẩy mạnh giao thông hàng hải.

Bên cạnh đó, hạ tầng về giáo dục, y tế, văn hoá xã hội, thể thao đều phải phát triển bao trùm đồng bộ.

Thứ ba, người đứng đầu Chính phủ cũng nhấn mạnh đột phá trong đào tạo nguồn nhân lực. Để tăng năng suất lao động phụ thuộc vào nhiều yếu tố nhưng con người, nguồn nhân lực là quan trọng.

Cùng 3 đột phá chiến lược nêu trên, Người đứng đầu Chính phủ cũng nhấn mạnh đến bộ tứ chiến lược  vừa được Bộ Chính trị ban hành gồm: Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết 59-NQ/TW về hội nhập quốc tế trong tình hình mới; Nghị quyết 66-NQ/TW về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới; Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân. Thực hiện bộ tứ chiến lược này sẽ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững.

LÀM MỚI CÁC ĐỘNG LỰC TĂNG TRƯỞNG TRUYỀN THỐNG

Thủ tướng cũng nhấn mạnh đến việc Việt Nam phải tích cực, chủ động hội nhập sâu rộng và hiệu quả, không thể đi ngược với xu thế của thời đại, phải “tiến cùng, bắt kịp và vượt lên”, phải chủ động nâng cấp thương hiệu của nước ta.

Để thực hiện thành công các mục tiêu tăng trưởng phát trển, người đứng đầu Chính phủ nêu rõ phải làm mới các động lực tăng trưởng cũ như về đầu tư, xuất khẩu, tiêu dùng… Về đầu tư, lấy đầu tư nhà nước dẫn dắt mọi đầu tư của xã hội, kích hoạt mọi nguồn lực của xã hội để phát triển. Đây là động lực truyền thống và cần làm mới và thúc đẩy đầu tư trong nước, đầu tư trực tiếp, đầu tư gián tiếp, đầu tư FDI, đầu tư tư nhân.

Với động lực xuất khẩu đang bị chững lại bởi vấn đề chính sách thuế quan của Hoa Kỳ. Thủ tướng nêu rõ tinh thần bình tĩnh, mở rộng đa dạng hóa thị trường, sản phẩm, chuỗi cung ứng, thoái ra khỏi bối cảnh hiện nay.

Cùng với đó phải tích cực đàm phán với Hoa Kỳ trên tinh thần đảm bảo lợi ích quốc gia, đối thoại, lắng nghe và kiên trì thuyết phục, không lo sợ hoảng hốt cũng không lơ là chủ quan, sẵn sàng giải quyết các vấn đề mà đối tác quan tâm, bảo vệ lợi ích cốt lõi trên tinh thần các bên cùng có lợi.

Về tiêu dùng, với chính sách tài khoá phải giảm các thuế, phí, để giảm chi phí của doanh nghiệp, cắt giảm tối đa về thủ tục hành chính. Với chính sách tiền tệ phải hoãn, giãn nợ, khoanh nợ, đáo nợ, giảm lãi suất….tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp, để mở rộng sản xuất, kinh doanh và thúc đẩy tiêu dùng.

Cùng với các động lực truyền thống, cần triển khai, thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới như chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn.

Trong điều kiện khó khăn, các nước phát triển đều hạ tăng trưởng, để đi ngược xu hướng thế giới và đạt mục tiêu tăng trưởng cao, chúng ta cần các giải pháp. “Trong điều kiện đặc biệt, chúng ta phải có giải pháp đặc biệt, phải thích ứng linh hoạt và hiệu quả với tình hình thì mới có thể đi ngược lại và phải làm như thế mới có thể đạt được mục tiêu”.

“Chúng ta phải đoàn kết, quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt với phương châm nghĩ sâu, làm lớn, nhìn xa trông rộng, phân công rõ người, rõ việc, rõ thẩm quyền trách nhiệm, rõ sản phẩm và rõ thời gian thực hiện”, Thủ tướng nêu rõ.

Về chính quyền 2 cấp, Thủ tướng cho rằng quan trọng nhất là chuyển đổi trạng thái, từ trạng thái thụ động tiếp nhận sang chủ động tích cực phục vụ người dân và doanh nghiệp, cương quyết cắt giảm thủ tục hành chính, cắt bỏ thủ tục “xin- cho”, phân cấp phân quyền rõ ràng.

Thủ tướng cho biết Chính phủ rất quyết liệt việc cắt giảm thủ tục hành chính, cắt giảm chi phí tuân thủ cho người dân và doanh nghiệp. Để thực hiện được, cần đẩy mạnh công tác quy hoạch, xây dựng các tiêu chuẩn quy chuẩn, và các điều kiện cần thiết khác, công khai các điều kiện và quy chuẩn để người dân thực hiện.

Cùng với đó, thay vì tiền kiểm thì chính quyền thực hiện hậu kiểm với công tác kiểm tra, giám sát và quản lý rủi ro. Quản lý nhà nước sẽ xây dựng chiến lược, quy hoạch, xây dựng văn bản pháp luật, cơ chế chính sách phát triển, công cụ giám sát kiểm tra, giám sát kiểm tra và tổng kết thi hành.

Về phân cấp phân quyền, Thủ tướng cho biết chúng ta đang thực hiện phân cấp phân quyền gắn với phân bổ nguồn lực cùng công cụ kiểm tra, giám sát với các tiêu chí và quy định cụ thể.

XỬ LÝ DỨT ĐIỂM, GIẢI PHÓNG NGUỒN LỰC Ở CÁC DỰ ÁN TỒN ĐỌNG

Về vấn đề tiết kiệm, chống lãng phí, Người đứng đầu Chính phủ cho biết, vừa qua Chính phủ đã báo cáo trước Quốc hội về các dự án tồn đọng kéo dài nhiều năm, thậm chí nhiều nhiệm kỳ; lãng phí liên quan các chính sách không phù hợp.

Thủ tướng dẫn chứng, vừa qua phải giải quyết một loạt các dự án điện gió, điện mặt trời, thông qua Nghị quyết 133 để xử lý các vướng mắc. Nguyên nhân xuất phát từ chính sách chưa tốt, dẫn đến tiêu cực, ồ ạt xây dựng các dự án điện gió, điện mặt trời không đúng quy hoạch, thủ tục…

Thống kê từ các địa phương, cả nước có khoảng 2.200 dự án đang tồn đọng. Do đó, nếu tháo gỡ được số dự án này có thể giải phóng khoảng hơn 230 tỷ USD, tương đương 50% GDP.

Theo Thủ tướng, để có thể giải phóng nguồn lực ở các dự án tồn đọng, Chính phủ đang xây dựng các cơ chế, chính sách trình các cấp có thẩm quyền để xử lý.

Người đứng đầu Chính phủ khẳng định quan điểm không hợp thức hóa cái sai, nhưng cần tìm giải pháp để xử lý, như xử lý về mặt thể chế, tổ chức, tháo gỡ pháp lý, tháo gỡ cách thức thực hiện. Việc xử lý các dự án tồn đọng kéo dài là yêu cầu bắt buộc, không thể né tránh. Đây là những “căn bệnh” của nền kinh tế, và muốn điều trị, giải quyết dứt điểm thì phải chấp nhận những mất mát nhất định.

Trong quá trình xử lý những tồn đọng này sẽ đúc rút được bài học kinh nghiệm, hoàn thiện cơ chế chính sách để không lặp lại sai lầm trong tương lai. Thủ tướng nêu rõ “giải quyết dứt điểm các dự án tồn đọng là việc không thể không làm. Phải chấp nhận sự mất mát nào đó, coi đó là ‘học phí’, từ đó đưa ra cơ chế chính sách và giải quyết dứt điểm”.