Sau lễ khai mạc và phiên toàn thể Hội nghị Cấp cao ASEAN 37, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã chủ trì Hội nghị Cấp cao ASEAN - Trung Quốc lần thứ 23, với sự tham dự của lãnh đạo cấp cao các nước ASEAN, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường và Tổng Thư ký ASEAN.

Phát biểu khai mạc hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định quan hệ Đối tác chiến lược và hợp tác toàn diện ASEAN - Trung Quốc là một trong những quan hệ đối tác năng động và thực chất nhất của ASEAN.

ĐỐI TÁC THƯƠNG MẠI HÀNG ĐẦU

Trung Quốc và ASEAN đều là đối tác thương mại hàng đầu của nhau. Trên nền tảng của 3 thập kỷ nỗ lực và đóng góp của cả hai bên, quan hệ đối thoại và hợp tác giữa ASEAN và Trung Quốc không ngừng được thúc đẩy và mở rộng trên nhiều lĩnh vực, đem lại những lợi ích thiết thực cho cả hai bên. 

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, Trung Quốc là đối tác đầu tiên trao đổi và phối hợp với ASEAN về hợp tác ứng phó Covid-19, cùng ASEAN triển khai nhiều hoạt động cụ thể, thiết thực về chia sẻ thông tin, kinh nghiệm, hỗ trợ nâng cao năng lực y tế dự phòng trong phòng chống Covid-19. 

Mặc dù bị thách thức bởi đại dịch, các hoạt động hợp tác ASEAN - Trung Quốc vẫn được tiến hành theo kế hoạch dưới hình thức linh hoạt; trao đổi thương mại giữa các nước ASEAN và Trung Quốc tiếp tục được duy trì ổn định.

Trong khi đó, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường khẳng định, ASEAN là ưu tiên cao trong chính sách láng giềng của Trung Quốc. Trung Quốc sẽ tiếp tục hỗ trợ ASEAN xây dựng Cộng đồng, ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN ở khu vực. Trung Quốc khẳng định phối hợp chặt chẽ với ASEAN trong nỗ lực nghiên cứu và sản xuất vắc-xin phòng ngừa Covid-19 và thuốc điều trị, sẽ xem xét tích cực hỗ trợ người dân các nước ASEAN được tiếp cận rộng rãi với vắc-xin.

Về định hướng hợp tác thời gian tới, hai bên nhấn mạnh cần tiếp tục hợp tác ứng phó hiệu quả dịch bệnh Covid-19 và triển khai các nỗ lực phục hồi kinh tế sau đại dịch. Hai bên nhất trí triển khai hiệu quả Kế hoạch hành động giai đoạn tiếp theo 2021 - 2025 vừa được thông qua. Hai bên cũng nhất trí năm 2021 là năm Phát triển bền vững ASEAN - Trung Quốc, đẩy mạnh liên kết thương mại, bảo đảm duy trì chuỗi cung ứng khu vực, triển khai hiệu quả Hiệp định Thương mại tự do ASEAN - Trung Quốc… 

Trung Quốc khẳng định sẽ khuyến khích nhập khẩu các mặt hàng nông sản từ ASEAN, tạo điều kiện cho các nhà đầu tư Trung Quốc tăng cường đầu tư vào ASEAN, cũng như các doanh nghiệp ASEAN sang đầu tư, kinh doanh tại Trung Quốc.

Các nước ASEAN hoan nghênh Trung Quốc cam kết hỗ trợ 1 triệu USD cho Quỹ ASEAN ứng phó COVID-19, cũng như hỗ trợ các quốc gia thành viên nâng cao năng lực dự phòng ứng phó dịch bệnh. 

ASEAN đề nghị Trung Quốc tiếp tục ủng hộ các sáng kiến phòng chống dịch bệnh của ASEAN, trong đó có Kho dự phòng vật tư y tế khẩn cấp của ASEAN, cùng với nỗ lực khắc phục hậu quả dịch bệnh và thúc đẩy phục hồi thông qua Khung phục hồi tổng thể ASEAN, vừa được công bố tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37.

TÁI KHẲNG ĐỊNH LẬP TRƯỜNG VỀ BIỂN ĐÔNG CỦA ASEAN

Trao đổi về tình hình quốc tế và khu vực, các lãnh đạo hai bên chia sẻ tầm quan trọng của xây dựng Biển Đông thành vùng biển hòa bình, an ninh, ổn định và hợp tác. Lập trường nguyên tắc của ASEAN về đề cao thượng tôn pháp luật, tăng cường đối thoại, xây dựng lòng tin, kiềm chế, không có hành động làm phức tạp tình hình, giải quyết hòa bình các tranh chấp, khác biệt trên cơ sở luật pháp quốc tế và Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982) được khẳng định nhất quán.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, là nước lớn và là nền kinh tế lớn thứ hai trên thế giới, vai trò và đóng góp tích cực, trách nhiệm của Trung Quốc đối với hòa bình, ổn định và phát triển của khu vực và toàn cầu luôn được đánh giá cao. 

Thủ tướng hoan nghênh Trung Quốc ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN và đóng góp tích cực cho các nỗ lực thúc đẩy đối thoại, hợp tác, xây dựng lòng tin thông qua các khuôn khổ do ASEAN chủ trì và dẫn dắt ở khu vực.

Về tình hình Biển Đông, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định lại lập trường nguyên tắc của ASEAN về Biển Đông như đã nêu rõ tại Hội nghị Cấp cao ASEAN 36 vào tháng 6/2020 và Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN 53 vào tháng 9/2020, cũng như tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37 này. 

Thủ tướng nhấn mạnh hai bên cần tiếp tục nỗ lực thực hiện đầy đủ, nghiêm túc Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và nỗ lực xây dựng Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế UNCLOS 1982.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc bày tỏ tin tưởng sự tin cậy và hiểu biết lẫn nhau, hữu nghị và hợp tác được tạo dựng trong 3 thập kỷ qua giữa ASEAN và Trung Quốc sẽ tiếp tục được thúc đẩy, đóng góp cho ổn định và phát triển của khu vực.