Nghiên cứu do Công ty Innova Market Insights công bố tại hội chợ Thaifex - Anuga Asia 2025 vừa diễn ra ở Thái Lan, cho thấy sự thích nghi với biến đổi khí hậu sẽ là một trong 10 xu hướng chủ đạo định hình hành vi tiêu dùng toàn cầu trong năm tới.

Cụ thể, theo bà Vũ Kim Hạnh, Chủ tịch Hội Doanh nghiệp hàng Việt Nam chất lượng cao, không chỉ quan tâm đến giá cả hay khẩu vị, người tiêu dùng hiện đại tìm đến các sản phẩm bản địa, ít phát thải, thân thiện với hệ sinh thái.

Tại Việt Nam, xu hướng này càng trở nên đáng chú ý khi ngành thực phẩm và đồ uống được xếp vào nhóm thị trường hấp dẫn nhất toàn cầu, đứng thứ 10 tại châu Á, theo nghiên cứu của Euromonitor International. Chi tiêu cho thực phẩm, đồ uống của người Việt chiếm tới 35% thu nhập và ngày càng gia tăng khi tầng lớp trung lưu mở rộng; dự báo ngành này sẽ đạt mức tăng trưởng kép hàng năm 8,65% trong giai đoạn 2021 - 2026.

Thực tế cho thấy tốc độ tiêu thụ thủy, hải sản nội địa nửa đầu năm tăng mạnh tại các chuỗi siêu thị lớn. Giám đốc kinh doanh Võ Trần Ngọc cho biết tại hội nghị "Thúc đẩy tiêu thụ thủy sản phục vụ nhu cầu trong nước" mới đây, 90% nguồn cung là hàng nội địa, với cá da trơn, tôm và sản phẩm chế biến sẵn là lựa chọn phổ biến.

Cùng giai đoạn, hệ thống Lotte Mart Việt Nam cũng ghi nhận sức mua tăng 20%. Bà Nguyễn Thị Tuyết Anh, Trưởng phòng thủy hải sản, cho biết ngành hàng này tăng trưởng ổn định về doanh thu lẫn lợi nhuận, với hơn một nửa sản lượng thu mua trong nước. MM Mega Market cho biết tỷ trọng thủy hải sản nội địa trong hệ thống đến 90%. Còn Aeon Việt Nam đang kinh doanh hơn 1.300 sản phẩm thủy hải sản.

Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương) cho biết thủy sản nội địa đang chiếm tỷ trọng 60 - 70% trong kênh phân phối hiện đại, với các mặt hàng chủ lực như tôm, cá basa, mực, cá biển. Theo cơ quan này, tăng trưởng thời gian qua nhờ thu nhập người tiêu dùng cải thiện, yêu cầu dinh dưỡng và bảo vệ sức khỏe dẫn đến xu hướng chuyển dịch từ thịt gia súc, gia cầm sang thủy sản.

Ông Nguyễn Anh Đức, Chủ tịch Hiệp hội Các nhà bán lẻ Việt Nam, cho rằng triển vọng tiêu thụ nội địa còn rất lớn, khi tỷ trọng tiêu dùng thủy, hải sản trong khẩu phần ăn hàng ngày của người Việt hiện chỉ ở mức 20 - 21%, so với 50% của người Nhật. Ngoài ra, chỉ mới 30% tổng sản lượng thủy, hải sản được tiêu thụ trong nước, cho thấy tiềm năng lớn để tăng tỷ lệ này, thông qua khuyến khích người dân tăng sử dụng thủy, hải sản trong bữa ăn.

Không chỉ thủy, hải sản, ghé qua khu vực trưng bày trái cây của một siêu thị trên đường An Phú (TP. Thủ Đức), rất nhiều người dân đang chọn mua bơ 034 có xuất xứ từ Lâm Đồng hay xoài cát Hòa Lộc, sầu riêng Đắk Nông. “Tôi thường mua trái cây, nông sản Việt Nam vì chất lượng ngon, hợp khẩu vị gia đình. Các siêu thị cũng thường xuyên có chương trình khuyến mãi cho các mặt hàng này,” một người tiêu dùng chia sẻ.

Ghi nhận tại các hệ thống siêu thị trên địa bàn TP.HCM cho thấy, các sản phẩm có chỉ dẫn địa lý của Việt Nam thường xuyên được giảm giá từ 30 - 50%. Các loại trái cây đạt chứng nhận OCOP cũng có mức giá hấp dẫn nhằm kích thích sức mua. Đặc biệt, hiện ngày càng nhiều sản phẩm nông sản hữu cơ xuất xứ nội địa được bày bán ở các siêu thị lớn trên cả nước như: GO!, Co.opmart, Winmart, Lotte Mart hay MM Mega Market...

Chia sẻ của đại diện quản lý thương mại chuỗi giá trị mảng thực phẩm tươi sống tại Central Retail Việt Nam, dù đắt hơn rau củ quả thông thường từ 25 - 35%, nhưng rau củ hữu cơ Việt Nam lại đang là những sản phẩm được người tiêu dùng ưu tiên lựa chọn. Nhiều khách phải đặt trước vì sản phẩm thường xuyên “cháy hàng” trên kệ. Theo ông Paul Lê, Central Retail là siêu thị của Thái Lan, nhưng hơn 95% hàng trong siêu thị là hàng Việt Nam.

Tại hệ thống bán lẻ của SATRA, một trong những dấu ấn đậm nét nhất là việc quảng bá các sản phẩm OCOP. Từ vải thiều Lục Ngạn, con tôm Cà Mau đến chai nước mắm Phú Quốc..., người tiêu dùng thành phố không chỉ đang hào hứng tiếp cận những sản phẩm chất lượng cao, nguồn gốc rõ ràng mà còn đang gián tiếp ủng hộ cho sự phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương.

Tương tự, tại chuỗi siêu thị GO!/Big C, tỷ lệ hàng Việt Nam chiếm trên 90%, với khoảng 45.000 mã hàng hóa các loại. Tại chuỗi siêu thị WinMart, WinMart+, tỷ lệ hàng Việt Nam cũng luôn được duy trì đạt mức từ 80% đến 90% số lượng, chủng loại hàng hóa, trong đó, doanh thu từ các mặt hàng nông sản chiếm trên 30%...

Về phía doanh nghiệp sản xuất, ông Tạ Đình Vũ Đàm, Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Yến sào Nha Trang, cho rằng dù doanh nghiệp đã có đủ tiêu chuẩn quốc tế, nhưng khi chinh phục thị trường nội địa vẫn phải cho người tiêu dùng tai nghe, mắt thấy được giá trị thực trong mỗi sản phẩm, như vậy họ sẽ tin tưởng lựa chọn. “Bên cạnh đó, chúng tôi cũng tập trung đa dạng sản phẩm để phù hợp với nhiều phân khúc thị trường và tiện lợi hơn trong tiêu dùng hàng ngày," ông Đàm nhấn mạnh.

Nhìn lại hành trình 16 năm qua có thể khẳng định rằng cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” không chỉ là một phong trào mang tính vận động xã hội, mà đã trở thành một chiến lược dài hơi nhằm tăng cường nội lực cho nền kinh tế.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho hay cuộc vận động đã làm thay đổi mạnh mẽ nhận thức của người tiêu dùng trong và ngoài nước về năng lực sản xuất và chất lượng sản phẩm Việt, thúc đẩy doanh nghiệp tập trung nâng cao chất lượng, đổi mới công nghệ, xây dựng và bảo vệ thương hiệu Việt Nam.

Cũng theo Bộ trưởng Bộ Công Thương, cuộc vận động giúp người tiêu dùng hiểu đúng về khả năng sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp nội địa; đồng thời nâng cao ý thức của chính doanh nghiệp về tầm quan trọng của thị trường trong nước. Doanh nghiệp đã từng bước cải tiến công nghệ, đổi mới phương thức kinh doanh, xây dựng thương hiệu bài bản hơn. Nhờ vậy, uy tín hàng Việt Nam ngày càng được củng cố cả trong nước và quốc tế.