Tiêm chủng vaccine là biện pháp hữu hiệu để phòng bệnh sởi

Một trong những khuyến cáo được Bộ Y tế đưa ra trong bối cảnh tình hình dịch bệnh sởi diễn biến phức tạp và số ca mắc tăng nhanh trong thời gian gần đây.

Theo Bộ Y tế, bệnh sởi lây lan nhanh nhất trong số các bệnh truyền nhiễm, bệnh lây qua không khí khi người bị nhiễm bệnh ho hoặc hắt hơi và chỉ có thể cắt đứt sự lây truyền khi miễn dịch cộng đồng đạt ít nhất 95%. Bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm tai giữa, viêm phổi, tiêu chảy, khô loét giác mạc mắt, viêm não, có thể dễ dẫn đến tử vong.

CẦN TĂNG TỶ LỆ BAO PHỦ VACCINE

Để phòng chống bệnh sởi, Bộ Y tế khuyến cáo người dân chủ động đưa trẻ từ 9 tháng đến 2 tuổi chưa tiêm hoặc tiêm chưa đủ 2 mũi vaccine phòng bệnh sởi đi tiêm đầy đủ, đúng lịch và các nhóm tuổi khác (6-9 tháng, 1-10 tuổi) tham gia chiến dịch tiêm vaccine phòng, chống bệnh sởi theo hướng dẫn của Bộ Y tế.

Đặc biệt, không cho trẻ đến gần, tiếp xúc với các trẻ nghi mắc bệnh sởi; đeo khẩu trang nơi đông người, thường xuyên rửa tay bằng xà phòng khi chăm sóc trẻ. Cùng với đó, giữ vệ sinh thân thể, mũi, họng, mắt và răng miệng cho trẻ hàng ngày; đảm bảo dinh dưỡng, giữ ấm cơ thể cho trẻ.

Nhà trẻ, mẫu giáo, trường học nơi tập trung đông trẻ em cần giữ gìn vệ sinh sạch sẽ, thông thoáng và đủ ánh sáng; thường xuyên khử trùng đồ chơi, dụng cụ học tập và phòng học bằng các chất sát khuẩn thông thường.

Khi phát hiện có các dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh sởi (sốt, ho, chảy nước mũi, phát ban) cần sớm cách ly và đưa trẻ đến các cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám, tư vấn điều trị kịp thời.

Ông Hoàng Minh Đức, Cục trưởng Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế) cho biết bệnh sởi đã từng xảy ra những đợt dịch lớn theo chu kỳ khoảng 5 năm, do sự tích lũy các đối tượng chưa có miễn dịch đối với bệnh sởi trong cộng đồng. Bệnh sởi rất dễ lây lan và thường gây thành dịch. Trước đây hầu hết trẻ em đều mắc sởi.

Song nhờ việc triển khai rộng rãi tiêm vaccine sởi trong nhiều năm đã khống chế thành công bệnh sởi. Tuy nhiên, để ngăn ngừa dịch bệnh bùng phát, cần bao phủ vaccine trên 95%, với 2 liều vaccine phòng sởi trong cộng đồng, khi trẻ 9 tháng tuổi và 18 tháng tuổi.

TIÊM CHỦNG LÀ BIỆN PHÁP HIỆU QUẢ ĐỂ PHÒNG BỆNH

GS.TS Phan Trọng Lân, Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, cho rằng các địa phương cần quản lý 2 đối tượng, đó là đối tượng chưa tiêm và khó tiêm ở vùng sâu, vùng xa. Để bảo đảm tỷ lệ tiêm chủng đạt trên 95% cần phải rà soát tỷ lệ tiêm chủng đến từng xã, phường, tránh bỏ lọt đối tượng.

Cùng với đó, cần tăng miễn dịch cộng đồng bằng vaccine phòng bệnh sởi. Trong đó, vaccine sởi cho chiến dịch tiêm chủng cần khoảng 305.000 liều các tỉnh, thành phố phải tự mua. Vì vậy, các tỉnh, thành phố cần chủ động mua sắm vaccine để đảm bảo tiêm chủng.

Năm 2025, Bộ Y tế tiếp tục đề xuất Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) hỗ trợ vaccine và ban hành kế hoạch triển khai chiến dịch tiêm chủng, trong đó bổ sung thêm nhóm đối tượng từ 6 - 9 tháng tuổi tại 24 tỉnh, thành phố, và tiếp tục bổ sung thêm 17 tỉnh, thành phố để tiêm chiến dịch cho nhóm từ 1-10 tuổi và nhóm nguy cơ cao.

Đến nay, 24 địa phương tiêm chủng chiến dịch năm 2025 đã ban hành kế hoạch và bắt đầu triển khai từ tháng 2/2025. TP. Hà Nội và TP. HCM đã triển khai xong, còn nhiều địa phương bắt đầu triển khai.

Liên quan đến dịch bệnh sởi, hôm qua (18/3) Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF) và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam cũng đã ra Tuyên bố chung về các nỗ lực phòng chống bệnh sởi ở Việt Nam.

Dữ liệu gần đây cho thấy đợt bùng phát bệnh sởi vẫn đang tiếp diễn tại Việt Nam, với sự gia tăng số ca bệnh ở các khu vực miền Trung và miền Bắc, bao gồm cả những đợt bùng phát mới tại các vùng trước đây chưa từng ghi nhận ca bệnh hoặc ổ dịch.

Do tính lây nhiễm mạnh mẽ của bệnh sởi cùng với sự thiếu hụt miễn dịch ở nhiều khu vực, nhiều trẻ em chưa được tiêm chủng hoặc tiêm chủng chưa đầy đủ đang đối mặt với nguy cơ mắc bệnh sởi.

Với việc đã ghi nhận các ca tử vong và dự báo sự gia tăng tiếp tục của các ca bệnh sởi tại các khu vực vùng sâu, vùng xa, UNICEF và WHO nhấn mạnh điều quan trọng là phải triển khai một chiến dịch tiêm chủng toàn quốc, để đảm bảo tiếp cận tất cả trẻ em có nguy cơ càng sớm càng tốt.

Đồng thời, cần bảo đảm các bệnh viện và cơ sở y tế được cung cấp đầy đủ các sản phẩm điều trị (bao gồm Vitamin A) để hỗ trợ quá trình hồi phục của trẻ em bị bệnh, đặc biệt là ở các khu vực khó khăn và xa xôi.

“Chúng tôi khuyến khích các cơ sở y tế thực hiện các biện pháp quản lý lâm sàng thích hợp và các phương pháp phòng ngừa, kiểm soát nhiễm trùng để giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh đối với trẻ em bị nhiễm bệnh và bảo vệ những trẻ em dễ bị tổn thương”, Tuyên bố của chung của UNICEF và WHO nhấn mạnh.

Tiêm chủng là phương pháp hiệu quả nhất để phòng ngừa bệnh sởi, và với quy mô của đợt bùng phát hiện nay, việc đẩy mạnh và mở rộng độ tuổi cũng như các địa điểm tiêm chủng là điều hết sức cần thiết.

Sự tham gia của các ngành ngoài y tế cũng đóng vai trò quan trọng, trong việc xác định những trẻ em chưa được tiêm chủng hoặc tiêm chủng không đầy đủ, đồng thời vận động phụ huynh đưa trẻ đến các cơ sở y tế để tiêm chủng.

WHO và UNICEF cam kết tiếp tục hỗ trợ Việt Nam trong công tác kiểm soát đợt bùng phát bệnh sởi hiện tại và ngăn chặn sự lây lan của bệnh. Điều này bao gồm việc xây dựng chiến lược loại trừ bệnh sởi, kế hoạch cụ thể để tiếp cận những người chưa được tiêm chủng, triển khai các hoạt động truyền thông cho chiến dịch tiêm chủng sởi, và củng cố các hệ thống cung cấp, mua sắm và phân phối vaccine, bao gồm cả hệ thống dây chuyền lạnh.