“Tiếng ồn trắng” là gì mà khiến Spotify thiệt hại hàng triệu USD mỗi năm?
Ngày nay, khi cần tập trung để làm việc, hay muốn nhanh chóng chìm vào giấc ngủ, rất nhiều người có thói quen bật những file âm thanh tiếng ồn trắng. Xã hội hiện đại khiến ngày càng nhiều người cảm thấy căng thẳng và khó đi vào giấc ngủ hơn…
Âm thanh nói chung được chia ra hai nhóm: có âm điệu, tiết tấu gọi là âm nhạc (music); hỗn hợp nhiều tạp âm gọi là tiếng ồn (noise). Theo tần số âm, các nhà khoa học chia tiếng ồn thành 5 màu: màu ấm nâu và hồng dành cho các tiếng ồn có tần số thấp và màu lạnh xanh dương, xanh da trời và tím dành cho tiếng ồn có tần số cao.
Từ mẫu định nghĩa “ánh sáng trắng” là tập hợp tất cả các màu của quang phổ, thuật ngữ “tiếng ồn trắng” (white noise) (hay “nhạc trắng”) dùng để chỉ tập hợp nhiều âm thanh với tần số khác biệt nhưng có cùng cường độ như nhau. Vì âm nền của tiếng ồn trắng gồm tất cả các tần số nên lúc nghe con người thường không nhận ra, hay ít lưu ý đến. Ví dụ, âm thanh rào rào của cơn mưa trên mái nhà, tiếng nước chảy róc rách, tiếng tủ lạnh hay điều hòa không khí hoạt động…
Tiếng ồn trắng từ lâu được khoa học chứng minh có thể giúp con người tập trung hơn, dễ ngủ hơn và là một trong những biện pháp giúp thư giãn hiệu quả. Tiếng ồn trắng còn được áp dụng để ru hoặc rèn ngủ đúng giờ cho trẻ sơ sinh. Một nghiên cứu được đăng trên trang Archives of Disease in Childhood chứng minh rằng tiếng ồn trắng thực sự có ích với giấc ngủ của trẻ.
40 bé tham gia nghiên cứu cho thấy bé có thể ngủ sau 5 phút khi nghe tiếng ồn trắng. Nếu gia đình bạn có nhiều trẻ nhỏ thì tiếng ồn trắng sẽ có ích với bé mới chào đời. Ví dụ, khi bé con muốn đi ngủ nhưng anh chị em bé lại đang nghịch ngợm, lúc này tiếng ồn trắng sẽ phát huy tác dụng giúp bé loại bỏ các tiếng ồn xung quanh và bé dễ ngủ hơn.
Với người trưởng thành, những âm thanh tạo cảm giác dễ chịu như tiếng mưa rơi, sóng vỗ, nước chảy… cũng giúp con người thư giãn và dễ đi vào giấc ngủ. Thống kê nội bộ của Spotify cho thấy tiếng ồn trắng và các podcast liên quan chiếm 3 triệu giờ tiêu thụ hàng ngày kể từ tháng 1 năm nay. Theo Heathline, các podcast tiếng ồn trắng thực sự có thể giúp người nghe cải thiện giấc ngủ và sự tập trung. "Đây không đơn thuần là bản ghi âm sóng biển hay tiếng mưa rơi. Chúng là âm thanh có cùng cường độ, tạo sự hòa âm hoàn hảo giúp che đi tiếng ồn lớn", Molly Szkotaz, quản lý cộng đồng tại Yogaslepp, cho biết.
Trên ứng dụng chia sẻ âm nhạc như Spotify hay SoundCloud, podcast tiếng ồn trắng thường được sắp xếp thành bản ghi kéo dài nhiều tiếng, phù hợp với người muốn nghe trước lúc ngủ hoặc khi đang học bài. Theo Bloomberg, nhiều người chuyên sáng tạo tiếng ồn trắng thu lời đến 18.000 USD mỗi tháng nhờ quảng cáo đính kèm trên Spotify, thậm chí có tài khoản vào top kênh podcast nhiều lượt nghe nhất thế giới. Loại podcast này được nền tảng xếp vào nội dung "trò chuyện" và được thuật toán ưu tiên, mang lại nguồn thu lớn cho người sáng tạo.
Tuy nhiên, tài liệu nội bộ chỉ ra Spotify đã tốn nhiều tiền thúc đẩy podcast tiếng ồn trắng, trong khi thực tế chúng không có cuộc trò chuyện nào. Nếu hướng người dùng khỏi nội dung này, công ty có thể tăng lợi nhuận gộp hàng năm thêm 38 triệu USD. Tờ New York Post cho biết lãnh đạo công ty đã cân nhắc loại bỏ hoàn toàn podcast tiếng ồn trắng khỏi nền tảng, hướng người dùng đến những file âm thanh khả thi về mặt kinh tế cho Spotify.
Tình trạng bị ẩn khỏi Spotify được nhiều người xác nhận. Một podcaster giấu tên cho biết trên Bloomberg rằng file tiếng ồn trắng của anh bất ngờ "mất tích" hai lần trong năm nay. Các sự cố diễn ra từ 10 đến 20 ngày và khiến kênh tổn thất trung bình 20.000 - 50.000 lượt tải xuống mỗi ngày. "Hiện tôi chưa thể phục hồi lượng khán giả đã mất dù các podcast đang được phát trở lại", người này nói. Đại diện Spotify giải thích phương án xóa podcast tiếng ồn trắng mới chỉ là đề xuất, nền tảng đang thử nghiệm các cập nhật mới, sau đó sẽ liên hệ với từng người sáng tạo nội dung để giải quyết các khiếu nại cụ thể.
Nền tảng nghe nhạc này cũng viện dẫn một nghiên cứu đánh giá tổng hợp gần đây cảnh báo tiếng ồn trắng ẩn chứa một mối nguy hiểm. Cụ thể, một nghiên cứu vừa công bố từ các nhà khoa học của Đại học Y khoa Pennsylvania (tiểu bang Pennsylvania, Mỹ) cho hay có những tác hại tiềm ẩn từ việc người nghe mở tiếng ồn trắng xuyên đêm. Điều này có thể cưỡng ép hệ thống thính giác làm việc cả đêm.
“Bất cứ khi nào chúng ta tiếp xúc với âm thanh và tiếng ồn, tai trong sẽ mã hóa chúng thành các tín hiệu thần kinh và truyền về để bộ não xử lý. Đó là một quá trình. Tuy nhiên, hệ thống thính giác cũng cần có thời gian nghỉ ngơi để tái tạo và chuẩn bị cho một ngày hoạt động tiếp theo", giáo sư Basner giải thích.
Giáo sư Colin Espie, chuyên gia nghiên cứu về giấc ngủ tại Đại học Oxford (Anh), cũng đồng ý với kết quả của nhóm nhà khoa học của Đại học Y khoa Pennsylvania. Ông Colin Espie cho biết: “Tiếng ồn trắng cũng như nhiều biện pháp kích thích giấc ngủ khác, đã được thử nghiệm nhiều lần theo nhiều cách trong nhiều thập niên, và bằng chứng chứng minh cho sự hiệu quả của chúng rất nghèo nàn. Vấn đề chính mà những người thường mất ngủ nên khắc phục là cần kiểm soát sự căng thẳng và thói quen hay lo lắng”, giáo sư Espie nói với The Guardian.
Theo Reuters, báo cáo kết quả quý 2/2023 của dịch vụ stream nhạc trực tuyến lớn nhất thế giới cho thấy số người dùng và đăng ký Spotify hàng tháng vượt qua mong đợi, đồng thời dự báo số lượng người nghe mỗi tháng sẽ đạt 572 triệu trong quý 3. Theo dữ liệu của IBES từ Refinitiv, những thuê bao đăng ký trả phí, chiếm phần lớn doanh thu của công ty, đã tăng 17% lên 220 triệu, cao hơn ước tính trước đó là 216,6 triệu. Giám đốc điều hành Spotify Daniel Ek cho biết đây là quý thứ 6 liên tiếp nền tảng này có sự tăng trưởng về số lượng người dùng.
Tuy nhiên, "gã khổng lồ" phát trực tuyến vẫn ghi nhận khoản lỗ ngày càng lớn do số tiền đầu tư vào mảng podcast và chi phí bản quyền âm nhạc ảnh hưởng đến lợi nhuận. Doanh thu quý 2 của Spotify chỉ đạt 3,51 tỉ USD, thấp hơn ước tính của các nhà phân tích là 3,54 tỉ USD. Để gia tăng lợi nhuận gộp hàng năm, Spotify có thể sớm cho phép người dùng xem chứ không chỉ nghe nhạc.
Các nguồn tin của Bloomberg khẳng định dịch vụ phát trực tuyến đang cân nhắc việc bổ sung các video âm nhạc có thời lượng đầy đủ vào ứng dụng của mình. Khái niệm này không phải là mới đối với các dịch vụ phát nhạc trực tuyến. Apple Music đã có video âm nhạc trong nhiều năm. Tuy nhiên, sự bổ sung của Spotify sẽ giúp nó cạnh tranh với Apple và có thể thu hút khán giả, những người sẽ xem video trên YouTube.
Spotify dự kiến số lượng thuê bao trả phí sẽ đạt 224 triệu trong quý 4/2023 và doanh thu là 3,64 tỉ USD, trong khi đó, các nhà phân tích kỳ vọng số lượng người đăng ký là 222,4 triệu và doanh thu là 3,75 tỉ USD.