Thời gian qua, các nội dung thảo luận liên quan đến việc áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu đã trở thành chủ đề nóng đối với các chuyên gia, nhà nghiên cứu, đại diện doanh nghiệp tại Việt Nam.

ƯU ĐÃI THUẾ KHÔNG CÒN LÀ LỢI THẾ CẠNH TRANH

Xu hướng toàn cầu này không chỉ đặt ra những yêu cầu mới đối với cộng đồng doanh nghiệp, mà còn đòi hỏi phải có những thích ứng nhanh chóng, kịp thời từ phía các cơ quan chức năng.

Quy tắc thuế tối thiểu toàn cầu là một nội dung chính trong Chương trình chống xói mòn cơ sở thuế và chuyển dịch lợi nhuận (BEPS) do OECD khởi xướng và đã được hơn 140 quốc gia đồng thuận.

Theo quy tắc này, các công ty lớn có doanh thu hợp nhất toàn cầu hàng năm từ 750 triệu Euro trở lên (tương đương 870 triệu USD) sẽ bị áp dụng mức thuế bổ sung với công ty mẹ nếu thuế suất áp dụng trên lợi nhuận của các công ty con ở nước ngoài thấp hơn 15%.

Điều này có nghĩa, khi các công ty này đi đầu tư ở nước ngoài mà nộp thuế thu nhập tại nước đầu tư dưới mức 15% thì sẽ phải nộp phần chênh lệch tại nước nơi họ có trụ sở chính.

Vì thế, theo ông Đỗ Văn Sử, Cục phó Cục Đầu tư nước ngoài, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, các ưu đãi về thuế tại nước nhận đầu tư có thể bị vô hiệu hóa và không còn đem lại lợi thế cạnh tranh trong thu hút đầu tư.

Hiện Việt Nam đang sử dụng ưu đãi thuế như một công cụ đòn bẩy tài chính để tác động đến xu hướng đầu tư. Các chính sách ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp của Việt Nam được đánh giá là hấp dẫn so với các nước trong khu vực với các mức 10%, 15% và 17% tùy theo lĩnh vực, ngành nghề, quy mô và địa bàn đầu tư; trường hợp đặc biệt có mức thuế 5%, 7% và 9%.

LÀM GÌ ĐỂ TIẾP TỤC THU HÚT VỐN ĐẦU TƯ

Chia sẻ tại cuộc họp, ông Nakajima Takeo, Trưởng đại diện JETRO Hà Nội cho biết khi nhà đầu tư nước ngoài đầu tư vào Việt Nam, họ thường cân nhắc tới những ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp. Vì thế, việc áp dụng thuế suất tối thiểu toàn cầu ít nhiều sẽ tác động trực tiếp tới hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp tại Việt Nam.

“Do vậy, nhà đầu tư Nhật Bản hiện đang rất quan tâm tới những cân nhắc của Việt Nam trong áp dụng thuế suất tối thiểu toàn cầu”, ông Nakajima Takeo nói.

Ông Nguyễn Hải Minh, Phó Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (Eurocham) cũng cho rằng việc áp dụng thuế suất thuế tối thiểu toàn cầu sẽ ảnh hưởng tới hoạt động của nhiều tập đoàn châu Âu.

“Song vấn đề mà các tập đoàn châu Âu quan tâm hiện nay là phản ứng chính sách của Việt Nam sẽ như thế nào?”, ông Minh nói và cho rằng Việt Nam không thể chậm trễ trong việc xây dựng chính sách để thu hút đầu tư nước ngoài.

Tuy nhiên, theo bà Đào Thị Thu Huyền, Phó Giám đốc Canon Việt Nam, thuế suất thuế tối thiểu toàn cầu không chỉ ảnh hưởng tới bản thân Canon mà ở chừng mực nào đó, rất có thể có những nhà đầu tư nhỏ nhưng họ nằm trong chuỗi sản xuất kinh doanh, là một phần trong hoạt động kinh doanh của một tập đoàn đa quốc gia phải chịu thuế suất thuế tối thiểu cũng sẽ bị liên đới.

“Vì vậy, cần nhanh chóng rà soát toàn bộ quy định hiện hành về chính sách ưu đãi và từ đó cần xác định chính xác phạm vi và mức độ bị tác động theo ngành, lĩnh vực, đối tượng, tác động tích cực - tiêu cực, cơ hội, thách thức”, bà Huyền kiến nghị.

Cụ thể hơn, theo đại diện Eurocham, để hạn chế những tác động từ thuế suất thuế tối thiểu toàn cầu, Việt Nam phải nhanh chóng có các chính sách bổ sung khác nhằm hỗ trợ doanh nghiệp nước ngoài khi đầu tư vào Việt Nam như hỗ trợ cơ sở hạ tầng, lĩnh vực ưu tiên…

Còn theo ông Kim Jin Seong, Phó Tổng giám đốc phụ trách tài chính Tập đoàn Samsung tại Việt Nam, Việt Nam có thể cân nhắc áp dụng thuế tối thiểu nội địa bổ sung để giữ quyền đánh thuế với các tập đoàn đa quốc gia tại Việt Nam. Dựa trên thuế này, Việt Nam có thể xây dựng cơ chế thu hút đầu tư mới để hỗ trợ các doanh nghiệp đầu tư vào Việt Nam.

Ông Yasuhisa Taninaka, Trưởng ban Thuế, Hiệp hội Doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam (JCCI), lại đề xuất nới lỏng các quy định về thuế suất lũy tiến thuế nhập cá nhân.

“Thuế thu nhập cá nhân tại Việt Nam đang khá cao so với các quốc gia khác. Nếu giảm thuế thu nhập cá nhân sẽ bù trừ cho phần doanh nghiệp phải nộp”, ông Taninaka nêu quan điểm.

Dẫn câu chuyện doanh nghiệp nước ngoài đặt nhà máy tại Hà Nam, Hưng Yên, sử dụng hạ tầng, nguồn lực… tại địa phương nhưng lại chuyển nộp thuế lên trụ sở chính tại Hà Nội, Thứ trưởng Nguyễn Thị Bích Ngọc cho rằng các quốc gia nhận đầu tư cần giữ quyền đánh thuế để có dư địa đầu tư ngược trở lại cho hạ tầng, hỗ trợ nhà đầu tư nước ngoài nâng cao năng lực cạnh tranh và thực hiện trách nhiệm xã hội dựa trên trách nhiệm xã hội mà doanh nghiệp đóng góp.

“Luật Đầu tư qua các thời kỳ của Việt Nam đều quy định nguyên tắc ổn định các ưu đãi cho nhà đầu, trong đó có ưu đãi về thuế. Tuy nhiên, khi tham gia Quy tắc thuế tối thiểu toàn cầu, Việt Nam sẽ phải thực hiện theo các cam kết quốc tế. Vì vậy, cùng với việc Việt Nam hỗ trợ nhà đầu tư, nhà đầu tư cũng cần phải thể hiện trách nhiệm đối với quốc gia nhận đầu tư”, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư nêu quan điểm.