Ngày 14/8/2024 vừa qua, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã tuyên bố bệnh Mpox (trước đây gọi là bệnh đậu mùa khỉ) là tình trạng y tế công cộng khẩn cấp toàn cầu do sự gia tăng nhanh chóng của bệnh này tại nhiều quốc gia châu Phi bởi một biến chủng mới là clade Ib.

Theo WHO, Mpox hiện đang bùng phát dữ dội tại nước Cộng hòa Dân chủ Congo, đồng thời bệnh đã lan rộng qua nhiều quốc gia châu Phi lân cận. Hơn 15.600 ca mắc bệnh Mpox và 537 ca tử vong đã được phát hiện tại nước này trong năm nay. Người đứng đầu WHO, Tổng Giám đốc Tedros Adhanom Gebrselassie nhận định là "rất đáng lo ngại".

Mặc dù các đợt bùng phát bệnh Mpox không phải là hiếm ở nước Cộng hòa Dân chủ Congo, nhưng trong thời gian qua với sự xuất hiện của chủng vi rút mới (clade Ib) số ca mắc tăng rất nhanh, đường lây chủ yếu vẫn qua quan hệ tình dục.

Trong tháng qua, hơn 100 trường hợp nhiễm virus nhóm Ib đã được báo cáo lần đầu tiên ở 4 quốc gia lân cận Congo, gồm Burundi, Kenya, Rwanda và Uganda. Các chuyên gia nhận định, số lượng nhiễm bệnh thực tế còn cao hơn, vì còn tỷ lệ lớn các ca có triệu chứng lâm sàng nhưng chưa được xét nghiệm.

Trước đó, vào tháng 7/2022 đã xảy ra đợt bùng phát Mpox ở nhiều quốc gia, cũng được tuyên bố là tình trạng y tế công cộng khẩn cấp toàn cầu. Đến tháng 5/2023, tình trạng này được tuyên bố kết thúc, sau khi có sự suy giảm liên tục về số ca mắc bệnh.

Sau khi quyết định thông báo lần hai trong 2 năm về tình trạng y tế khẩn cấp liên quan đến Mpox, WHO đang làm việc với các quốc gia và nhà sản xuất vaccine về các nguồn tài trợ, để tạo điều kiện cho các quốc gia tiếp cận tiêm ngừa, liệu pháp điều trị, chẩn đoán bệnh và các công cụ khác.

Tại khu vực phía Nam, theo báo cáo của Viện Pasteur TP.HCM, trong 2 năm 2023-2024 ghi nhận 199 ca Mpox, trong đó có 8 ca tử vong. TP.HCM là tỉnh ghi nhận số ca mắc và tử vong cao nhất tại khu vực phía Nam trong thời gian này. Theo đó, tổng số ca Mpox phát hiện trong 2 năm 2023-2024 TP.HCM là 156 ca, trong đó có 6 ca tử vong. Riêng năm 2024, có 49 ca Mpox, không có ca tử vong.

Theo Sở Y tế TP.HCM, về đặc điểm dịch tễ của các ca bệnh tại Thành phố, 100% là nam giới, tuổi trung bình là 32 tuổi (nhỏ nhất là 18 tuổi và lớn nhất là 53 tuổi). Độ tuổi ghi nhận nhiều nhất là 30 – 39 tuổi (46%), 84% ca bệnh tự nhận bản thân thuộc nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM). Đáng lưu ý, có 55% là người sống chung với HIV và 7% đang điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV.

Hiện nay, Sở Y tế Thành phố cho  biết dịch bệnh Mpox trên địa bàn vẫn đang được kiểm soát thông qua các hoạt động giám sát chủ động tại cửa khẩu và cộng đồng. Thành phố chưa ghi nhận thay đổi về dịch tễ học của bệnh. Dòng vi rút gây bệnh hiện vẫn là clade IIb, là dòng gây dịch cho các nước trên thế giới, chưa phát hiện clade Ib. Dịch vẫn lây chủ yếu trong nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới hoặc lưỡng tính, qua hành vi quan hệ tình dục không an toàn. 

Dù vậy, ngành y tế Thành phố vẫn tiếp tục duy trì các hoạt động phòng chống dịch bệnh, thực hiện giải trình tự gen một số mẫu bệnh phẩm để giám sát sự biến đổi của vi rút gây bệnh.

Sở Y tế khuyến cáo người dân nếu phát hiện bản thân hoặc người xung quanh có triệu chứng nghi ngờ mắc bệnh Mpox cần đến ngay các cơ sở y tế để được tư vấn, chẩn đoán và điều trị đúng. Người bị bệnh cần tuân thủ nghiêm túc các hướng dẫn của nhân viên y tế trong chăm sóc điều trị cho bản thân, giảm thiểu các biến chứng cũng như thực hiện nghiêm túc các biện pháp phòng lây nhiễm. Biện pháp phòng bệnh tốt nhất là thực hành quan hệ tình dục an toàn.