Ngày 05/01/2023, Lãnh đạo UBND TP.HCM đã có ý kiến chỉ đạo về tăng cường kiểm soát công tác cấp phép xây dựng đối với loại hình nhà ở nhiều căn hộ của hộ gia đình, cá nhân; cơ sở dịch vụ cho thuê trọ có mật độ người ở cao (chung cư mini).

Theo đó, UBND TP.HCM giao các cơ quan liên quan nghiên cứu nội dung Công văn 5400 của Bộ Xây dựng (ngày 27/11/2023) về tăng cường kiểm soát công tác cấp phép xây dựng đối với loại hình chung cư mini để triển khai thực hiện theo thẩm quyền.

UBND TP.HCM giao Sở Xây dựng đối chiếu các văn bản chỉ đạo của Thủ tướng và UBND thành phố liên quan công tác quản lý nhà nước đối với loại hình nhà ở này.

Sở Xây dựng chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan để nghiên cứu đề xuất, trình chủ tịch UBND TP.HCM ban hành giải pháp tăng cường kiểm soát công tác thẩm định, cấp phép xây dựng và quản lý sau cấp phép đối với các loại hình công trình nêu trên.

Theo Văn bản 5400, Bộ Xây dựng cho biết khi xem xét cấp phép xây dựng, cơ quan có thẩm quyền cấp giấy phép xây dựng cần kiểm soát chặt chẽ về các điều kiện cấp giấy phép xây dựng theo quy định tại Điều 41 Nghị định 15/2021 được sửa đổi, bổ sung tại khoản 12 Điều 12 Nghị định 35/2023 về sửa đổi, bổ sung một số điều của các nghị định thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Xây dựng.

Khoản 12 Điều 12 Nghị định 35/2023 xác định điều kiện phù hợp với quy hoạch trong một số trường hợp. Thứ nhất, đối với khu vực đã có quy hoạch xây dựng, dự án đầu tư xây dựng phải phù hợp với quy hoạch có tính chất kỹ thuật, chuyên ngành. Thứ hai, đối với khu vực chưa có quy hoạch xây dựng thì quy hoạch có tính chất kỹ thuật, chuyên ngành khác có liên quan hoặc thiết kế đô thị hoặc quy chế quản lý kiến trúc, hoặc văn bản của cơ quan nhà nước có thẩm quyền chấp nhận về vị trí và tổng mặt bằng là cơ sở để xem xét cấp phép xây dựng.

Đồng thời, bộ cũng yêu cầu tuân thủ trình tự, nội dung xem xét cấp giấy phép xây dựng theo quy định tại Điều 54 Nghị định 15/2021, trong đó cần tập trung rà soát, xem xét các yêu cầu về phòng cháy chữa cháy (PCCC) theo quy định.

Về quản lý trật tự xây dựng, các địa phương cần tăng cường kiểm tra, giám sát đảm bảo quản lý trật tự xây dựng, tuân thủ theo giấy phép xây dựng được cấp. Phát hiện và ngăn chặn kịp thời tình trạng xin phép xây dựng nhà ở riêng lẻ đơn thuần nhưng sau khi xây dựng hoàn thành thực hiện bán hoặc cho thuê theo hình thức nhà nhiều tầng, nhiều căn hộ.

Việc quản lý các công trình nhà ở riêng lẻ chuyển đổi công năng cần thực hiện theo quy định, chỉ cấp phép kinh doanh hoạt động khi công trình đảm bảo tuân thủ nghiêm các quy định của pháp luật về phòng cháy chữa cháy và pháp luật có liên quan.

Trước đó, Sở Xây dựng TP.HCM cũng đã kiến nghị UBND TP.HCM giao Sở Xây dựng chỉ trì, phối hợp với Sở Tư pháp nghiên cứu các quy định pháp luật hiện hành có liên quan, nghị quyết 98, kết luận số 14 của Bộ Chính trị về chủ trương, khuyến khích và bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo vì lợi ích chung. Việc này nhằm giúp Sở Xây dựng tham mưu UBND TP.HCM ban hành quy định pháp luật "Quy định về việc đầu tư xây dựng cơ sở kinh doanh dịch vụ cho thuê, trọ có mật độ có người ở cao trên địa bàn thành phố" phù hợp với thực tiễn đô thị thành phố.

Theo Sở Xây dựng TP.HCM, thời gian qua, các cá nhân, hộ gia đình thường lập hồ sơ đề nghị UBND quận, huyện và TP. Thủ Đức cấp phép xây dựng nhà ở riêng lẻ. Sau đó, họ tự ngăn chia thành nhiều căn phòng nhỏ và chuyển công năng sử dụng từ nhà ở riêng lẻ thành phòng cho thuê, trọ và thường được gọi là "chung cư mini"… Việc này tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn công trình xây dựng, không đảm bảo yêu cầu về phòng cháy chữa cháy, cứu hộ cứu nạn.

Theo báo cáo của Sở Xây dựng TP.HCM về công tác quản lý đối với nhà trọ xây dựng cho công nhân, người lao động thuê trên địa bàn (vào tháng 11/2023), đối với loại hình cơ sở kinh doanh dịch vụ cho thuê trọ có mật độ người ở cao, giai đoạn 2021 – 2022, Sở đã kiểm tra khoảng 60.470 nhà trọ do người dân xây dựng cho thuê, chia làm 02 nhóm. 

Nhóm 01, gồm 34.800 dãy phòng cho thuê độc lập (tập trung chủ yếu tại các quận: 7, 12, Gò Vấp, Bình Tân, TP. Thủ Đức và các huyện: Củ Chi, Hóc Môn, Bình Chánh). Trong đó, có tổng số 357.246 phòng cho thuê với 943.341 người thuê.

Nhóm 02, gồm 25.670 nhà ở riêng lẻ ngăn chia từng phòng cho thuê (tập trung chủ yếu tại các quận: 7, 10, Gò Vấp, Bình Tân, Tân Bình, Bình Thạnh, TP. Thủ Đức, các huyện: Củ Chi, Hóc Môn và Bình Chánh). Trong đó, có tổng số 202.973 phòng cho thuê với 486.727 người thuê. 

Ngoài tăng cường kiểm tra việc chấp hành quy định pháp luật về xây dựng với các loại hình nhà ở nói trên, Sở Xây dựng đang tổ chức giám sát các công trình chuyển đổi công năng có nguy cơ cháy, nổ cao, cơ sở tập trung đông người như cơ sở kinh doanh dịch vụ karaoke, trung tâm thương mại, chợ, chung cư. Kiên quyết xử lý các công trình sai phạm.