Hội đồng Nhân dân Tp.HCM đã ban hành Nghị quyết số 10/2020/NQ- HĐND ngày 09/12/2020 (Nghị quyết số 10), về mức thu phí sử dụng công trình kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ tiện ích công cộng trong khu vực cửa khẩu cảng biển trên địa bàn Tp.HCM.

Trước thông tin này, nhiều doanh nghiệp xuất nhập khẩu ngoài Tp.HCM đã bức xúc về mức thu phí sử dụng hạ tầng cảng biển gấp đôi so với doanh nghiệp xuất nhập khẩu tại Tp.HCM. Trong đó, Hội Xuất Nhập Khẩu tỉnh Bình Dương (ABEI) đã có kiến nghị gửi UBND Tp.HCM về vấn đề này.

Ông Phạm Văn Xô, Chủ tịch ABEI, cho biết việc thu phí sử dụng kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ tiện ích công cộng trong khu vực cảng biển là để tạo nguồn thu cho ngân sách, hỗ trợ đầu tư, nâng cấp hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông khu vực của khẩu cảng biển tại Tp.HCM. Tuy nhiên, Nghị quyết số 10 có những điểm chưa phù hợp, gây ra sự bất bình đẳng cho đối tượng nộp phí, khi có sự chênh lệch 100% về mức nộp phí giữa doanh nghiệp mở tờ khai hải quan tại Tp.HCM và doanh nghiệp mở tờ khai ngoài Tp.HCM. Điều này sẽ tạo ra sự bất bình đẳng về năng lực cạnh tranh, ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng giữa Tp.HCM và các tỉnh lân cận.

Cụ thể, hàng hoá nhập khẩu, hàng hoá xuất khẩu mở tờ khai ngoài Tp.HCM  sẽ áp dụng mức thu 500.000 đồng/cont đối với container 20ft; 1.000.000 đồng/cont đối với container 40ft; và 30.000 đồng/tấn đối với hàng lỏng, hàng rời không đóng container.

Hàng hoá nhập khẩu, hàng hoá xuất khẩu mở tờ khai tại Tp.HCM áp dụng mức thu 250.000 đồng/cont đối với container 20ft; 500.000 đồng/cont đối với container 40ft; và 15.000 đồng/tấn đối với hàng lỏng, hàng rời không đóng container.

“Hội Xuất Nhập Khẩu tỉnh Bình Dương kiến nghị, tất cả các doanh nghiệp dù là doanh nghiệp hoạt động tại Tp.HCM hay tại tỉnh Bình Dương đều là doanh nghiệp được thành lập theo pháp luật Việt Nam và được bảo đảm sự bình đẳng trước pháp luật. Tp.HCM nên áp dụng một mức phí đối với hàng hoá xuất nhập khẩu”, ông Xô nói.

Theo số liệu từ UBND Tp.HCM, thu ngân sách của thành phố luôn chiếm tỷ trọng lớn nhất cả nước, năm 2019 là 27%, năm 2020 là 25,48%, dự kiến năm 2021 là 24,79% trong tổng dự toán thu cả nước. Tốc độ tăng thu ngân sách từ khu vực kinh tế của thành phố giai đoạn 2016-2019 đạt 11,39%, cao hơn so với tốc độ tăng của cả nước là 9,29%.

Tuy nhiên, Tp.HCM đang gặp nhiều thách thức, đó là hạ tầng giao thông thiếu kết nối cả vùng Đông Nam Bộ, chưa đáp ứng đủ nhu cầu. Một trong những nguyên nhân khiến hạ tầng thành phố chưa đồng bộ là do thiếu nguồn vốn.

Theo Cục Hàng hải Việt Nam, cảng biển tại Tp.HCM chiếm khoảng ¼ tổng khối lượng hàng hóa của cả nước xuất qua cảng là 689 triệu tấn, năm 2020.

Với mức phí thấp nhất là 15.000 đồng mỗi tấn và cao nhất 4,4 triệu đồng với container 40 feet, dự kiến thành phố thu hơn 3.000 tỷ đồng mỗi năm. Toàn bộ số tiền thu được sẽ nộp vào ngân sách, số tiền trích lại cho đơn vị tổ chức thu phí tối đa không quá 1,5%. Việc thu phí nhằm tạo nguồn thu hoàn thiện đường xung quanh cảng, giảm ùn tắc, tai nạn giao thông, tăng năng lực vận chuyển hàng hoá góp phần phát triển kinh tế thành phố, theo ông Trần Quang Lâm, Giám đốc Sở GTVT Tp.HCM.

Còn theo PGS.TS Trần Hoàng Ngân, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển Tp.HCM, thành phố xây dựng Đề án “Tăng tỷ lệ điều tiết ngân sách cho Tp.HCM giai đoạn 2022-2025 và giai đoạn 2026-2030”, quan trọng làm sao Trung ương tăng tỉ lệ điều tiết ngân sách để lại cho Tp.HCM. Việc giải bài toán tăng tỉ lệ ngân sách để lại cho Tp.HCM sẽ giải được bài toán đầu tư kết cấu hạ tầng, từ đó góp phần tăng nguồn thu ngân sách trở lại.

Một chuyên gia về kinh tế cũng cho biết việc cần vốn đầu tư cho phát triển hạ tầng tại Tp.HCM cũng như kết nối vùng Đông Nam Bộ cần nguồn ngân sách lớn từ trung ương, việc tăng thu, trong đó có tăng thu phí sử dụng hạ tầng kết cấu, công trình dịch vụ tiện ích công cộng khu vực cảng biển đối với doanh nghiệp xuất nhập khẩu thì phải thu đồng bộ, không nên có sự phân biệt đối xử giữa doanh nghiệp xuất khẩu ngoại tỉnh và doanh nghiệp xuất nhập khẩu tại Tp.HCM.

Điều này dễ tạo tâm lý không tốt cho mục tiêu nâng cao chỉ số cạnh tranh cấp tỉnh của thành phố khi Tp.HCM đang thua Bình Dương, Quảng Ninh, Long An, Vĩnh Long, Bến Tre và nhiều tỉnh, thành khác.