TẠP CHÍ ĐIỆN TỬ
Triều Tiên đã “kiếm” hàng tỷ USD viện trợ như thế nào?
“Xuất khẩu sự bất an là một phương tiện để Bình Nhưỡng gặt hái được sự nhượng bộ”
Những cuộc gây hấn bằng vũ khí hạt nhân của Triều Tiên thường được thế giới xem là phô trương lực lượng, nhưng đây có thể chính là cách mà Triều Tiên “kiếm” viện trợ cho nền kinh tế khan hiếm tiền mặt của nước này.
“Đối với Bình Nhưỡng, việc gây hấn mang lại lợi ích kinh tế”, giáo sư Sung Yoon Lee thuộc Đại học Tufts nói trong một cuộc trao đổi với hãng tin CNBC ngày 14/8. “Hành động tốt của Triều Tiên chỉ mang lại sự thờ ơ của những láng giềng giàu có, nhưng hành động xấu lại mang đến cho họ đòn bẩy và hàng tỷ USD viện trợ”.
Theo giáo sư Lee, chính những quốc gia chỉ trích nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un về hành vi gây hấn hạt nhân vẫn sẵn sàng chi những khoản viện trợ ngoại giao lớn được xem là “ngoại giao kiểm soát thiệt hại” nhằm khiến Triều Tiên lùi bước trong chốc lát. “Xuất khẩu sự bất an là một phương tiện để Bình Nhưỡng gặt hái được sự nhượng bộ”, ông Lee nhận định.
Trong 1/4 thế kỷ qua, Triều Tiên đã nhận được khoảng 20 tỷ USD viện trợ tiền mặt, thực phẩm, xăng dầu và thuốc men từ Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc và Hàn Quốc. Theo ông Lee, những khoản viện trợ này đến từ “những lời nói dối được lặp đi lặp lại về giải trừ vĩ khí hạt nhân”.
Trước đây, Bình Nhưỡng thường hứa sẽ từ bỏ vũ khí hạt nhân. Chẳng hạn, vào năm 2007, Triều Tiên nhất trí vô hiệu hóa tất cả các cơ sở hạt nhân của mình để đổi lấy xăng dầu hoặc viện trợ kinh tế. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, lời hứa này đã không bao giờ được thực thi.
Gần đây hơn, Triều Tiên tuyên bố sẵn sàng đóng băng chương trình phát triển hạt nhân và tên lửa nếu Mỹ dừng các cuộc tập trận quân sự chung với Hàn Quốc.
Ông Lee giải thích rằng Triều Tiên đi theo một chu kỳ mà trong đó nước này thường có những hành động gây hấn được tiếp nối bởi các cuộc đàm phán và sự nhượng bộ từ cộng đồng quốc tế. Vị giáo sư dự báo “câu chuyện xưa cũ này sẽ còn tiếp tục trong tương lai gần”.
Thời gian tới, Triều Tiên rất có thể sẽ duy trì chiến thuật này dưới thời chính quyền Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in, người ủng hộ xích lại gần Bình Nhưỡng và viện trợ nhân đạo cho Triều Tiên.
“Triều Tiên muốn dùng vũ khí hạt nhân của họ để có một vị thế tốt hơn cho việc giành viện trợ và ‘dọa’ Hàn Quốc. Bình Nhưỡng sẽ gây sức ép đối với Chính phủ của Tổng thống Moon. Chu kỳ gây hấn-đàm phán-nhượng bộ sẽ tiếp tục”, ông Lee dự báo.
Dữ liệu của Chính phủ Mỹ cho thấy, từ năm 1995-2008, nước này đã gửi 1,3 tỷ viện trợ không điều kiện cho Triều Tiên. Khoảng 60% số viện trợ này là lương thực-thực phầm, phần còn lại là viện trợ nhiên liệu.
Gần đây hơn, chính quyền Tổng thống Barack Obama đã gửi cho Triều Tiên 1 triệu USD viện trợ lương thực thông qua Liên hiệp quốc. Diễn ra vào tháng 1 năm nay ngay trước khi Tổng thống Donald Trump lên cầm quyền, đây là đợt viện trợ nhân đạo đầu tiên của Mỹ cho Triều Tiên kể từ năm 2011, khi Washington viện trợ cho Triều Tiên 900.000 USD thông qua các tổ chức nhân đạo độc lập.
Các khoản viện trợ nhân đạo không phải là đối tượng của lệnh trừng phạt ngoại giao.
Về phần mình, Hàn Quốc đã chính thức viện trợ cho Triều Tiên 7 tỷ USD trong thời gian từ 1998-2007, dưới dạng tiền mặt, thực phẩm, phân bón, thuốc men…
“Giảm căng thẳng và khiến Bình Nhưỡng lui lại đã trở thành tiêu chuẩn mà Seoul coi là thành công trong quan hệ liên Triều”, ông Lee nói thêm.
Vào năm 2013, Seoul thông qua khoản 6 triệu USD viện trợ cho trẻ em Triều Tiên. Tháng trước, chính quyền Tổng thống Moon tuyên bố sẵn sàng trả 6 triệu USD để giúp Triều Tiên thực hiện một cuộc điều tra dân số, theo báo chí Hàn Quốc.
Giáo sư Lee ước tính, từ năm 2003 đến nay, Trung Quốc đã cung cấp cho Triều Tiên số viện trợ trị giá từ 1-1,5 tỷ USD.
Ông Lee cho rằng, ngay cả khi quan hệ Trung-Triều tỏ ra căng thẳng, thì Bắc Kinh vẫn cung cấp viện trợ cho Triều Tiên nhằm bảo vệ các lợi ích chiến lược của mình trong khu vực. Một cuộc khủng hoảng ở Triều Tiên sẽ không mang lại điều gì tốt đẹp cho Trung Quốc, bởi có thể dẫn tới sự hiện diện gia tăng của quân đội Mỹ trong khu vực và hàng triệu người tị nạn vượt biên giới Triều Tiên sang Trung Quốc.
“Đối với Bình Nhưỡng, việc gây hấn mang lại lợi ích kinh tế”, giáo sư Sung Yoon Lee thuộc Đại học Tufts nói trong một cuộc trao đổi với hãng tin CNBC ngày 14/8. “Hành động tốt của Triều Tiên chỉ mang lại sự thờ ơ của những láng giềng giàu có, nhưng hành động xấu lại mang đến cho họ đòn bẩy và hàng tỷ USD viện trợ”.
Theo giáo sư Lee, chính những quốc gia chỉ trích nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un về hành vi gây hấn hạt nhân vẫn sẵn sàng chi những khoản viện trợ ngoại giao lớn được xem là “ngoại giao kiểm soát thiệt hại” nhằm khiến Triều Tiên lùi bước trong chốc lát. “Xuất khẩu sự bất an là một phương tiện để Bình Nhưỡng gặt hái được sự nhượng bộ”, ông Lee nhận định.
Trong 1/4 thế kỷ qua, Triều Tiên đã nhận được khoảng 20 tỷ USD viện trợ tiền mặt, thực phẩm, xăng dầu và thuốc men từ Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc và Hàn Quốc. Theo ông Lee, những khoản viện trợ này đến từ “những lời nói dối được lặp đi lặp lại về giải trừ vĩ khí hạt nhân”.
Trước đây, Bình Nhưỡng thường hứa sẽ từ bỏ vũ khí hạt nhân. Chẳng hạn, vào năm 2007, Triều Tiên nhất trí vô hiệu hóa tất cả các cơ sở hạt nhân của mình để đổi lấy xăng dầu hoặc viện trợ kinh tế. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, lời hứa này đã không bao giờ được thực thi.
Gần đây hơn, Triều Tiên tuyên bố sẵn sàng đóng băng chương trình phát triển hạt nhân và tên lửa nếu Mỹ dừng các cuộc tập trận quân sự chung với Hàn Quốc.
Ông Lee giải thích rằng Triều Tiên đi theo một chu kỳ mà trong đó nước này thường có những hành động gây hấn được tiếp nối bởi các cuộc đàm phán và sự nhượng bộ từ cộng đồng quốc tế. Vị giáo sư dự báo “câu chuyện xưa cũ này sẽ còn tiếp tục trong tương lai gần”.
Thời gian tới, Triều Tiên rất có thể sẽ duy trì chiến thuật này dưới thời chính quyền Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in, người ủng hộ xích lại gần Bình Nhưỡng và viện trợ nhân đạo cho Triều Tiên.
“Triều Tiên muốn dùng vũ khí hạt nhân của họ để có một vị thế tốt hơn cho việc giành viện trợ và ‘dọa’ Hàn Quốc. Bình Nhưỡng sẽ gây sức ép đối với Chính phủ của Tổng thống Moon. Chu kỳ gây hấn-đàm phán-nhượng bộ sẽ tiếp tục”, ông Lee dự báo.
Dữ liệu của Chính phủ Mỹ cho thấy, từ năm 1995-2008, nước này đã gửi 1,3 tỷ viện trợ không điều kiện cho Triều Tiên. Khoảng 60% số viện trợ này là lương thực-thực phầm, phần còn lại là viện trợ nhiên liệu.
Gần đây hơn, chính quyền Tổng thống Barack Obama đã gửi cho Triều Tiên 1 triệu USD viện trợ lương thực thông qua Liên hiệp quốc. Diễn ra vào tháng 1 năm nay ngay trước khi Tổng thống Donald Trump lên cầm quyền, đây là đợt viện trợ nhân đạo đầu tiên của Mỹ cho Triều Tiên kể từ năm 2011, khi Washington viện trợ cho Triều Tiên 900.000 USD thông qua các tổ chức nhân đạo độc lập.
Các khoản viện trợ nhân đạo không phải là đối tượng của lệnh trừng phạt ngoại giao.
Về phần mình, Hàn Quốc đã chính thức viện trợ cho Triều Tiên 7 tỷ USD trong thời gian từ 1998-2007, dưới dạng tiền mặt, thực phẩm, phân bón, thuốc men…
“Giảm căng thẳng và khiến Bình Nhưỡng lui lại đã trở thành tiêu chuẩn mà Seoul coi là thành công trong quan hệ liên Triều”, ông Lee nói thêm.
Vào năm 2013, Seoul thông qua khoản 6 triệu USD viện trợ cho trẻ em Triều Tiên. Tháng trước, chính quyền Tổng thống Moon tuyên bố sẵn sàng trả 6 triệu USD để giúp Triều Tiên thực hiện một cuộc điều tra dân số, theo báo chí Hàn Quốc.
Giáo sư Lee ước tính, từ năm 2003 đến nay, Trung Quốc đã cung cấp cho Triều Tiên số viện trợ trị giá từ 1-1,5 tỷ USD.
Ông Lee cho rằng, ngay cả khi quan hệ Trung-Triều tỏ ra căng thẳng, thì Bắc Kinh vẫn cung cấp viện trợ cho Triều Tiên nhằm bảo vệ các lợi ích chiến lược của mình trong khu vực. Một cuộc khủng hoảng ở Triều Tiên sẽ không mang lại điều gì tốt đẹp cho Trung Quốc, bởi có thể dẫn tới sự hiện diện gia tăng của quân đội Mỹ trong khu vực và hàng triệu người tị nạn vượt biên giới Triều Tiên sang Trung Quốc.
