Năm 18 tuổi, Nick Mowbray bỏ đại học ở quê nhà New Zealand và chuyển tới Trung Quốc cùng người anh trai tên Mat. Anh em nhà Mowbray khi đó không biết nói tiếng Trung Quốc, hầu như không có mối quan hệ nào ở nước này và cũng chẳng có kinh nghiệm thương trường.

Tuy nhiên, theo hãng tin Bloomberg, họ mang tới một ý tưởng: mở một nhà máy gần Quảng Châu để sản xuất đồ chơi. Mang theo số vốn 20.000 đôla New Zealand (11.553 USD) vay từ cha mẹ, hai anh em mua máy móc và bắt tay vào sản xuất.

“Chúng tôi như kiểu sống bằng 1 USD mỗi ngày, chỉ ăn cơm với rau”, Nick - nhà đồng sáng lập công ty hiện có tên Zuru Group - kể lại trong một cuộc trả lời phỏng vấn.

CHIẾN LƯỢC KINH DOANH CỦA ZURU

Sau hơn hai thập kỷ phát triển, Zuru đã mở thêm được một số nhà máy và trở thành một “ông lớn” trong lĩnh vực đồ chơi giá rẻ. Một vài sản phẩm đồ chơi của Zuru - như máy bắn phi tiêu bằng nhựa - cạnh tranh mạnh mẽ với các sản phẩm của hãng đồ chơi nổi tiếng thế giới Hasbro trên kệ của các siêu thị như Walmart và Target. Một loạt các món đồ sưu tầm trong “hộp mù” - những món đồ chơi nhỏ có giá chỉ một vài USD với phần thưởng bất ngờ bên trong - thu hút khách hàng thường xuyên. Bộ dụng cụ bóng nước hứa hẹn mang lại niềm vui với mức giá phải chăng cho những ngày hè nóng bức.

Thành công của Zuru đã đưa Nick và Mat Mowbray thành tỷ phú - theo xếp hạng Bloomberg Billionaires Index. Tài sản của cặp anh em này cũng được dự báo sẽ tiếp tục tăng lên trong thời gian tới.

Doanh thu của Zuru được dự báo đạt 3 tỷ đôla New Zealand, tương đương 1,72 tỷ USD, trong năm nay, và công ty dự báo tốc độ tăng trưởng hàng năm lên tới 30%. Đồ chơi chiếm 2/3 doanh thu của hãng, và phần còn lại đến từ mảng kinh doanh hàng hóa tiêu dùng khác.

Chiến lược của Zuru dựa vào việc tìm kiếm cơ hội ở những sản phẩm hàng tiêu dùng cũ, đặc biệt là những lĩnh vực do một số ít doanh nghiệp thống trị, rồi tấn công vào đó. Trong lĩnh vực đồ chơi, chiến lược này đồng nghĩa phải cạnh tranh với những công ty lâu năm như Mattel Inc. và Hasbro. Sau đó, Zuru sử dụng chuỗi cung ứng chi phí thấp - sản xuất mọi thứ ở Trung Quốc và sở hữu tất cả các nhà máy của mình - để đưa ra mức giá cạnh tranh. Cách làm này đến nay đã chứng minh được hiệu quả.

“Phương pháp của họ là sản xuất loại đồ chơi có chất lượng thấp hơn ở mức giá rẻ hơn nhiều. Họ đã làm rất tốt, đạt được tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ”, nhà phân tích Arpine Kocharyan của ngân hàng UBS nhận định.

Tuy nhiên, cách làm của Zuru cũng vấp phải sự chỉ trích của các công ty đối thủ. Chẳng hạn, Lego đã kiện Zuru xâm phạm nhãn hiệu thương mại khi nói rằng đồ chơi xếp hình bằng nhựa của Zuru tương thích với các bộ xếp hình Lego. Hãng Lego đã thắng trong phiên xét xử sơ thẩm và Zuru đã kháng cáo tại tòa án New Zealand.

Đặt trụ sở ở Hồng Kông, Zuru hiện có hơn 5.000 nhân viên tại hơn 30 chi nhánh trên toàn cầu. Cách đây 6 năm, công ty bắt đầu mở rộng sang lĩnh vực kinh doanh mới ngoài đồ chơi, ban đầu là những sản phẩm như dầu gội và thức ăn cho thú cưng. Các thương hiệu bỉm tã của Zuru như Millie Moon và Rascals đang cạnh tranh với các sản phẩm lâu năm như Huggies của Kimberly-Clark hay Pampers của Procter & Gamble.

Nick Mowbray cho biết việc mở rộng nằm trong khả năng của công ty, nhờ Zuru có sự kiểm soát chặt chẽ đối với chuỗi cung ứng và mức độ tự động hóa cao. Tuy nhiên, lợi thế này có thể nhanh chóng trở thành một điểm yếu.

Hầu hết doanh thu bán hàng của Zuru hiện đến từ Mỹ, trong khi Tổng thống đắc cử Donald Trump đã đe dọa áp thuế quan hàng hóa Trung Quốc. “Rõ ràng, thuế quan không mang lại lợi ích cho chúng tôi. Tuy nhiên, chuỗi cung ứng của Trung Quốc vẫn không thể bị đánh bại, ngay cả khi bị áp thuế. Không ai ó thể đánh bại chuỗi cung ứng của Trung Quốc về mặt hiệu quả”,  Nick - 39 tuổi, sống cùng vợ trong một biệt thự ở ngoại ô Auckland - phát biểu.

KẾ HOẠCH IPO VÀ Ý TƯỞNG NHÀ GIÁ RẺ

Nick đã gắn bó với Trung Quốc qua cơn khủng hoảng trước đây. Khi Covid-19 tấn công và các doanh nghiệp ở Trung Quốc đổ xô tìm lối thoát, Zuru đã tận dụng đồng nhân dân tệ yếu để mua lại các nhà máy với mức giá rẻ. Nguồn lao động và nhân tài trở nên dồi dào. Nick nói đó là “điều tuyệt vời nhất đối với chúng tôi” và “chúng tôi quyết định tăng gấp đôi, gấp ba đầu tư vào Trung Quốc”.

Trở lại cuối những năm 1990, Mat Mowbray chế tạo một quả khinh khí cầu khí nóng kích thước nhỏ từ lon soda và túi nhựa, và sản phẩm này đã giành được giải nhất tại hội chợ khoa học quốc gia New Zealand. Với sự giúp đỡ của cha, Mat và Nick đã biến món đồ chơi thô sơ này thành một công việc kinh doanh nhỏ. Anh em họ này đã làm những bản sao của quả khinh khí cầu này ở nhà để bán.

“Chúng tôi sản xuất chúng trong gara ở nhà và sau đó bán tới từng nhà”, Nick kể lại

Cha mẹ Nick và Mat sau đó đã cho phép hai anh em mở một xưởng nhỏ đơn sơ trong nhà kho ở trang trại bò sữa của họ ở Tokoroa, một thị trấn nông thôn gần trung tâm Đảo Bắc của New Zealand. Đổi lại, hai anh em phải gieo hạt và vắt sữa bò mỗi tuần một lần.

Mat là người đầu tiên bỏ học đại học để tập trung vào kinh doanh. Nick nhanh chóng làm theo. Họ ngủ đêm ngay tại nơi làm việc - Mat ở nhà máy, và Nick ở phòng trưng bày ở Hồng Kông - và dần dần giành được hợp đồng. Em gái của họ, Anna, cuối cùng đã tham gia kinh doanh cùng hai anh trai, nhưng gần đây đã bán lại cổ phần trong công ty với mức giá không được tiết lộ.

Zuru đã tăng trưởng hữu cơ kể từ khi ra đời, với hai nhà sáng lập không vay mượn thêm bất cứ thứ gì sau khoản vay khởi nghiệp từ cha mẹ. Nhưng gần đây, họ đã bàn về việc chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO). Lý do là công ty đang có một sự đặt cược quá lớn - Nick tiết lộ.

Zuru đang cố gắng tự động hóa hoàn toàn việc sản xuất nhà ở nhằm cung cấp nhà ở giá rẻ trên toàn thế giới. Họ đã mua một nhà máy rộng 25 mẫu Anh (10 ha) ở Trung Quốc, đang sản xuất những ngôi nhà thử nghiệm và có kế hoạch vận chuyển nhà mẫu đến Los Angeles vào năm tới. Một khi chứng minh được ý tưởng này, Zuru sẽ muốn mở rộng quy mô dự án nhanh đến mức cần có vốn bên ngoài.

Cốt lõi của sự đặt cược là một phần mềm có tên DreamCatcher, cho phép khách hàng thiết kế ngôi nhà theo ý muốn của mình, sau đó biến thành hướng dẫn chính xác cho một nhà máy tự động để sản xuất ra ngôi nhà đó. Phần mềm này đơn giản đến mức “ngay cả một đứa trẻ 10 tuổi” cũng có thể sử dụng được, Nick nói. “Cuối cùng, tôi nghĩ những gì chúng tôi đang làm với dự án nhà ở này sẽ làm lu mờ mọi thứ chúng tôi từng làm” - vị doanh nhân trẻ phát biểu.