Kế hoạch được công bố vào ngày 7/3 tại kỳ họp Quốc hội đang diễn ra của Trung Quốc.

Theo kế hoạch, Bắc Kinh sẽ tăng cường giám sát hệ thống tài chính trị trị giá 60 nghìn tỷ USD của nước này, đồng thời thành lập một cơ quan mới để quản lý dữ liệu và tái cấu trúc Bộ Khoa học và Công nghệ.

Một trong những mục tiêu của kế hoạch là “phân bổ nguồn lực tốt hơn để vượt qua thách thức trong các công nghệ then chốt và cốt lõi, đồng thời tiến nhanh hơn tới trạng thái tự lực về khoa học và công nghệ” - hãng thông tấn Tân Hoa Xã dẫn nguồn từ tài liệu được công bố tại kỳ họp.

Chính phủ cũng sẽ cắt giảm 5% vị trí trong các cơ quan trung ương và phân bổ lại các vị trí trong những lĩnh vực có tầm quan trọng chiến lược. Tài liệu không công bố số lượng nhân sự bị cắt giảm bởi đây là một chủ đề nhạy cảm tại Trung Quốc, nhưng tỷ lệ cắt giảm trên là mức lớn nhất kể từ năm 1998 - khi chính quyền trung ương nước này và các doanh nghiệp nhà nước được sắp xếp lại.

Kế hoạch của Bắc Kinh được đưa ra trong bối cảnh Mỹ đang tăng cường sử dụng các biện pháp hạn chế xuất khẩu, cấm vận và biện pháp trừng phạt khác nhằm ngăn Trung Quốc tiếp cận những công nghệ tiên tiến mà có thể mang lại cho nước này lợi ích về kinh tế cũng như quân sự - đặc biệt là con chip và trí tuệ nhân tạo.

Ở trong nước, Trung Quốc cũng đang đối mặt hàng loạt thách thức. Trong báo cáo tại phiên khai mạc kỳ họp Quốc hội, Thủ tướng Lý Khắc Cường nhấn mạnh tình trạng nợ của các chính quyền địa phương và cuộc khủng hoảng trên thị trường bất động sản là những mối đe dọa lớn nhất tới sự ổn định của nền tài chính đất nước.

Một trong những điểm đáng chú ý của kế hoạch cải tổ trên là một cơ quan quản lý tài chính quốc gia mới sẽ được thành lập và đảm nhiệm một số nhiệm vụ của ngân hàng trung ương. Động thái này đánh dấu bước tiến mới nhất trong nỗ lực kéo dài suốt một thập kỷ qua nhằm thúc đẩy sự hợp nhất hoặc ít nhất là sự hợp tác sâu rộng hơn giữa các cơ quan quản lý tài chính của Trung Quốc.

Bên cạnh đó, các cơ quan giám sát ngân hàng và bảo hiểm của nước này sẽ được hợp nhất. Theo kế hoạch, Ủy ban Điều tiết Ngân hàng và Bảo hiểm Trung Quốc sẽ không còn tồn tại sau cuộc cải tổ, còn Ủy ban Điều tiết Chứng khoán Trung Quốc sẽ được nâng cấp trở thành thành cơ quan chính phủ trực thuộc Quốc vụ viện. Các động thái này nhằm “giải quyết các xung đột và vấn đề tồn tại lâu năm trong lĩnh vực tài chính”.

Trung Quốc cũng sẽ thành lập một cơ quan quốc gia để giám sát và bảo vệ các nguồn tài nguyên dữ liệu. Cơ quan mới này sẽ giúp Bắc Kinh thắt chặt kiểm soát những thông tin giá trị được thu thập bởi các bộ phận của nền kinh tế, bao gồm các doanh nghiệp internet.

“Mối lo ngại về an ninh quốc gia đã dặt việc bảo vệ dữ liệu lên hàng đầu”, hai nhà phân tích Tiffany Tam và Robert Lea của Bloomberg Intelligence, nhận xét. “Dù thực tế có mối lo ngại thực sự, nhưng vấn đề này đang ngày càng bị chính trị hóa”.

Mỹ đã liệt vào "danh sách đen" gần như tất cả các công ty công nghệ và viện nghiên cứu tiên tiến nhất của Trung Quốc trong nhiều lĩnh vực, từ chip, siêu máy tính cho tới điện toán đám mây, khai thác dữ liệu. Những tập đoàn hàng đầu của nước này như Huawei Technologies Co., Semiconductor Manufacturing International Corp. và gần đây nhất là Inspur đều nằm trong diện bị cấm tiếp cận các công nghệ của Mỹ.

“Trước những cạnh tranh về công nghệ trên toàn cầu và tình hình nghiêm trọng do áp lực từ bên ngoài, chúng ta phải tổ chức tốt hơn nữa bộ máy lãnh đạo và hệ thống quản lý công nghệ nhằm phối hợp các nguồn lực để vượt qua thách thức trong các công nghệ cốt lõi chiến lược”, tài liệu về kế hoạch cải tổ của Chính phủ Trung Quốc nêu rõ. “Điều này giúp Trung Quốc tiến nhanh tới trạng thái tự chủ về công nghệ ở cấp độ cao”.

Ngoài những thay đổi trên, theo kế hoạch, Ủy ban Y tế Quốc gia - cơ quan quản lý y tế hàng đầu của Trung Quốc, sẽ chuyển các nhiệm vụ liên quan đến soạn thảo chính sách ứng phó với dân số già cho Bộ Nội vụ. Đây là động thái nằm trong nỗ lực phát triển ngành công nghiệp chăm sóc người cao tuổi trong bối cảnh dân số Trung Quốc ngày càng già đi.