Hồi tháng 10 năm nay, Mỹ đưa ra một loạt hạn chế đối với việc xuất khẩu sang Trung Quốc con chip được sản xuất bằng trang thiết bị máy móc của Mỹ, cũng như bất kỳ linh kiện bán dẫn nào được thiết kế dành cho các ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI). Động thái này của chính quyền Tổng thống Joe Biden về cơ bản “trói chân” ngành công nghiệp chip của Trung Quốc.

Bộ Thương mại Trung Quốc đã xác nhận về tranh chấp thương mại nói trên với Mỹ trong một tuyên bố đưa ra vào đầu tuần này, đồng thời cáo buộc Mỹ lạm dụng các biện pháp hạn chế xuất khẩu và cản trở thương mại quốc tế bình thường về con chip và các sản phẩm khác. Bộ Thương mại Trung Quốc nói vụ kiện tại WTO là một cách để giải quyết các mối quan ngại của Trung Quốc bằng con đường luật pháp.

Về phần mình, Mỹ vẫn nói rằng các biện pháp hạn chế xuất khẩu là để đảm bảo lợi ích an ninh quốc gia Mỹ.

Động thái khởi kiện Mỹ của Trung Quốc diễn ra chỉ vài ngày sau khi WTO ra phán quyết rằng thuế quan mà Washington áp đặt dưới thời cựu Tổng thống Donald Trump lên thép và nhôm nhập khẩu là vi phạm các nguyên tắc của thương mại toàn cầu. Trung Quốc là một trong số các quốc gia kiện Mỹ vì vấn đề này.

Các tranh chấp thương mại được đưa ra ở WTO có thể phải mất nhiều năm mới có thể được giải quyết. Trung Quốc đã có bước đi đầu tiên là đề nghị tham vấn. WTO cũng có các điều khoản trong quy tắc cho phép các quốc gia được áp đặt hạn chế vì lợi ích an ninh quốc gia. Điều đó khiến Trung Quốc gặp nhiều khó khăn nếu muốn thắng trong vụ kiện này.

“Nếu đây là sự đáp trả của Trung Quốc đối với các hạn chế xuất khẩu chip mà Trung Quốc đề ra, điều đó cho thấy Trung Quốc có những lựa chọn hạn chế”, Chủ tịch Pranay Kotasthane phụ trách chương trình địa chính trị công nghệ cao tại viện nghiên cứu Takshashila Institution nhận định.

“Xét tới việc WTI có những ngoại lệ dành có các mối lo an ninh quốc gia, vốn có thể được định nghĩa rất rộng, vụ kiện này khó có thể dẫn tới bất kỳ một thay đổi chính sách nào”, ông Kotasthane nói.

Hôm thứ Hai, hãng tin Reuters đưa tin người phát ngôn Adam Hodge của Văn phòng Đại diện thương mại Mỹ nói rằng Mỹ đã nhận được đề nghị tham vấn từ phía Trung Quốc về vấn đề hạn chế xuất khẩu con chip.

“Như chúng tôi đã trao đổi với Trung Quốc, những biện pháp này liên quan đến an ninh quốc gia, và WTO không phải là diễn đàn phù hợp để thảo luận những vấn đề liên quan đến an ninh quốc gia”, ông Hodge nói.