Cơ quan điều tra Bộ Công an đã có kết luận điều tra vụ kit test Việt Á, đề nghị truy tố nhiều cựu quan chức, cán bộ và cá nhân liên quan ở nhiều bộ ngành như Bộ Y tế, Bộ Khoa học và Công nghệ...

CÓ SỰ BUÔNG LỎNG QUẢN LÝ

Theo cơ quan điều tra, tại Bộ Khoa học và công nghệ, có sự buông lỏng, thiếu kiểm tra giám sát trong việc thực hiện Đề tài nghiên cứu khoa học. Việc này xảy ra trong nhiều khâu như phê duyệt nhiệm vụ, phê duyệt tổ chức chủ trì, cá nhân chủ nhiệm, đơn vị phối hợp; kinh phí, theo dõi sử dụng và thanh toán kinh phí; quản lý thực hiện Đề tài, xử lý kết quả thực hiện Đề tài...

Nội dung thuyết minh Đề tài nghiên cứu khoa học có nội dung không đầy đủ, không có thông tin về quyền, nghĩa vụ của Bộ Khoa học và Công nghệ, Học viện Quân y, Công ty Việt Á; phương pháp phối hợp; phương pháp chuyển giao kết quả nghiên cứu, quyền sở hữu trí tuệ.

Bộ Y tế thiếu kiểm tra, giám sát đối với công tác quản lý Nhà nước về sinh phẩm y tế, hiệp thương giá, kiểm tra giá hiệp thương; không quy định rõ nhiệm vụ, trách nhiệm của các cá nhân trong hiệp thương giá, thời hạn ban hành kết luận kiểm tra giá.

Do việc buông lỏng, thiếu kiểm tra giám sát tại Bộ Khoa học và công nghệ, Bộ Y tế nêu trên dẫn đến Phan Quốc Việt, Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc Công ty Việt Á lợi dụng, thông đồng móc ngoặc với lãnh đạo, cán bộ để Công ty này được tham gia nghiên cứu Đề tài, sử dụng kết quả nghiên cứu lập hồ sơ đăng ký, được Bộ Y tế cấp số đăng ký lưu hành tạm thời, chính thức test xét nghiệm.

Từ đó, biến test xét nghiệm từ sản phẩm nghiên cứu thuộc sở hữu Nhà nước do Bộ Khoa học và Công nghệ quản lý thành tài sản thuộc sở hữu của Công ty Việt Á, trái quy định pháp luật.

Khi Công ty Việt Á sản xuất thương mại, bản test xét nghiệm cho Bộ Y tế, Phan Quốc Việt đã nâng khống cơ cấu đơn giá nhưng vẫn được Bộ Y tế hiệp thương, xác định giá 470.000 đồng/Test không có căn cứ.

Bộ Y tế kiểm tra giá hiệp thương, xác định Công ty Việt Á thay đổi nguyên vật liệu sản xuất so với hồ sơ đăng ký lưu hành nhưng lại không ra kết luận kiểm tra, không kiến nghị biện pháp xử lý.

Do đó, Công ty Việt Á tiếp tục sử dụng giá hiệp thương vốn được nâng khống, tạo mặt bằng giá để bán cho các đơn vị, địa phương, thu lời bất chính, gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng tài sản Nhà nước, tổ chức, cá nhân.

Tại các đơn vị, địa phương để xảy ra sai phạm trong quá trình Công ty Việt Á tiêu thụ Test xét nghiệm, vật tư, sinh phẩm y tế, cơ quan điều tr nhận thấy các đơn vị chưa kịp thời phân bố dự toán thiết bị, vật tư, sinh phẩm y tế còn hạn chế, nhất là trong các trường hợp thiên tai, ngân sách thực hiện; trình độ chuyên môn của đội ngũ cán bộ về đấu thầu, mua sắm thiết bị vật tư sinh phẩm y tế còn hạn chế, nhất là trong các trường hợp thiên tai, dịch bệnh, địch họa.

KIẾN NGHỊ XỬ LÝ CÁC DOANH NGHIỆP SAI PHẠM

Từ những nguyên nhân trên, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an kiến nghị Bộ Khoa học và công nghệ, Bộ Y tế cần nâng cao năng lực kiểm soát quyền lực của người đứng đầu, kiểm soát hoạt động của các cơ quan chuyên môn về quản lý nhiệm vụ khoa học công nghệ, quản lý sinh phẩm y tế, đảm bảo khách quan, minh bạch và đúng pháp luật.

Bộ Khoa học và Công nghệ cần rà soát cơ cấu tổ chức và các văn bản pháp luật liên quan, chủ động hoặc báo cáo cấp có thẩm quyền điều chỉnh, sửa đổi theo hướng có cơ quan chuyên trách quản lý nhiệm vụ khoa học và công nghệ; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, kịp thời phát hiện, xử lý các hành vi sai phạm.

Cơ quan điều tra kiến nghị Bộ Y tế tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, kịp thời phát hiện, xử lý các hành vi sai phạm trong công tác cấp số đăng ký lưu hành sinh phẩm y tế; phối hợp với Bộ Tài chính và các cơ quan, đơn vị liên quan có biện pháp quản lý giá đối với các vật tư y tế, sinh phẩm xét nghiệm.

Bộ Kế hoạch & Đầu tư và các Bộ, ngành có liên quan chủ động hoặc báo cáo cấp có thẩm quyền hướng dẫn việc thực hiện chỉ định thầu rút gọn trong các trường hợp thiên tai, dịch bệnh, địch họa... đặc biệt là đối với các gói thầu có giá trị lớn, chưa được phân bổ dự toán ngân sách thực hiện; hướng dẫn việc xác định giá trị hợp đồng, thương thảo hợp đồng.

Cơ quan điều tra kiến nghị Bộ Tài chính xem xét xử lý hành chính đối với Công ty Thẩm định giá có sai phạm, đã kết luận trong vụ án.

Ngoài các bị can đã bị khởi tố và đề nghị truy tố, còn một số cá nhân có hành vi, vi phạm liên quan ở mức độ khác nhau; có cá nhân hoặc hành vi không cấu thành tội phạm hoặc chưa đủ căn cứ xem xét trách nhiệm hình sự, hoặc chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự.

Căn cứ tính chất, mức độ hành vi sai phạm, đường lối chính sách pháp luật của Đảng, Nhà nước, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an kết luận và có văn bản kiến nghị các cơ quan chủ quản xử lý nghiêm theo quy định của Đảng và chính quyền.

Theo kết luận, Công ty Việt Á sản xuất hơn 8,7 triệu test xét nghiệm, tiêu thụ (bán, cho/tặng, ứng trước) cho các đơn vị, cơ sở y tế là hơn 8,3 triệu test và được thanh toán hơn 5,9 triệu test xét nghiệm với giá trị hơn 2.257 tỷ đồng.

Cơ quan điều tra xác định, Phan Quốc Việt và đồng phạm vi phạm quy định về đấu thầu trong việc tiêu thụ hơn 1,2 triệu test xét nghiệm tại các đơn vị, cơ sở y tế công lập trên cả nước, gây thiệt hại cho nhà nước hơn 400 tỷ đồng.

Căn cứ vào giá thành sản xuất và giá bán thì số tiền mà Việt Á hưởng lợi bất chính được xác định là hơn 1.235 tỷ đồng.