Tỷ suất sinh của Trung Quốc - chỉ số ước tính số con trung bình mà một phụ nữ sinh trong suốt cuộc đời - đã giảm xuống nhóm thấp nhất thế giới, chỉ còn 1,01 con/phụ nữ vào năm 2024.

Mức này thấp hơn đáng kể so với ngưỡng sinh thay thế 2,1, vốn được xem là cần thiết để duy trì quy mô dân số ổn định. Dù đã qua gần một thập kỷ kể từ khi Trung Quốc điều chỉnh chính sách dân số - từ việc chấm dứt chính sách một con năm 2016 cho đến triển khai chính sách 3 con năm 2021 - đà giảm vẫn chưa dừng lại.

Tỷ suất sinh có xu hướng tăng nhẹ trong các năm Thìn - năm được xem là may mắn trong văn hóa Trung Quốc và là năm đẹp để con - nhưng hiệu ứng này ngày càng suy yếu khi năm Thìn 2024 chỉ nâng tỷ suất sinh thêm 0,1.

Suy giảm nhân khẩu của Trung Quốc phản ánh xu hướng chung ở nhiều nền kinh tế phát triển và nền kinh tế có quy mô lớn, nhưng tốc độ đi xuống của nước này mạnh hơn hầu hết quốc gia khác.

Hàn Quốc hiện là nước có tỷ suất sinh thấp nhất thế giới với 0,73. Nhật Bản, châu Âu và Mỹ cũng đều duy trì mức sinh thấp hơn đáng kể so với ngưỡng sinh thay thế. Ấn Độ dù cao hơn, ở mức 1,96, cũng đang bước vào xu thế giảm.

Suy giảm nhân khẩu tác động sâu rộng tới kinh tế xã hội Trung Quốc. Lực lượng lao động bị thu hẹp, gánh nặng lương hưu tăng lên và động lực tăng trưởng suy yếu có thể định hình lại triển vọng dài hạn của nền kinh tế này.

Dù chính quyền có nhiều biện pháp hỗ trợ, ưu đãi thuế và liên tục kêu gọi các cặp vợ chồng “sinh thêm con”, nhiều gia đình vẫn e ngại do chi phí sinh hoạt cao, áp lực học hành lớn và bối cảnh kinh tế thiếu chắc chắn.