Theo báo cáo Nghiên cứu Triển vọng Doanh nghiệp năm 2025 của Ngân hàng UOB, sau khi Hoa Kỳ công bố mức thuế đối ứng 46% với Việt Nam vào ngày 2/4/2025, khoảng 80% các doanh nghiệp Việt Nam đã chủ động triển khai các biện pháp nhằm ứng phó với những tác động có thể xảy ra.

CHỦ ĐỘNG ĐA DẠNG HÓA, SỐ HÓA CHUỖI CUNG ỨNG ĐỂ ỨNG PHÓ RỦI RO

Kết quả khảo sát của UOB cho thấy dù môi trường kinh doanh còn nhiều biến động, 60% doanh nghiệp Việt Nam vẫn lạc quan về triển vọng trong năm tới, trong đó 46% cho biết sẽ đẩy nhanh kế hoạch mở rộng ra thị trường nước ngoài.

Việc Chính phủ Hoa Kỳ tạm hoãn áp thuế trong vòng 90 ngày đã tạo điều kiện để các cuộc đàm phán thương mại được tiến hành. Đồng thời, giúp doanh nghiệp có thêm thời gian chủ động ứng phó từ việc ổn định chuỗi cung ứng đến kiểm soát chi phí đầu vào gia tăng. Khoảng 52% doanh nghiệp dự báo chi phí nguyên vật liệu và sản xuất sẽ tăng đáng kể, trong khi 30% lo ngại lạm phát sẽ tăng cao.

Để ứng phó, các doanh nghiệp đang thực hiện nhiều biện pháp như đa dạng hóa nhà cung cấp, tăng cường nội địa hóa và giảm phụ thuộc vào thị trường Hoa Kỳ. Gần 70% doanh nghiệp kỳ vọng thương mại nội khối ASEAN sẽ tăng tốc, cho thấy vai trò ngày càng quan trọng của khu vực này trong bối cảnh biến động toàn cầu.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cũng đang tập trung đầu tư vào hai trụ cột chiến lược là số hóa và phát triển bền vững với lần lượt 61% và 56% doanh nghiệp Việt Nam cho biết sẽ đẩy mạnh các nỗ lực trong hai lĩnh vực này.

Các chuyên gia tại UOB cho rằng nếu như số hóa được kỳ vọng sẽ nâng cao hiệu quả vận hành và cải thiện trải nghiệm khách hàng thì việc thực hành phát triển bền vững sẽ giúp doanh nghiệp thu hút nhà đầu tư và củng cố uy tín thương hiệu - những yếu tố ngày càng quan trọng trong bối cảnh bất định do tác động của thuế quan.

Cũng theo UOB, bên cạnh các sáng kiến nội tại, các doanh nghiệp tại Việt Nam cũng đang tìm kiếm sự hỗ trợ từ Chính phủ và các tổ chức tài chính để vượt qua giai đoạn thách thức hiện tại.

Trong ngắn hạn, hỗ trợ tài chính vẫn là nhu cầu cấp thiết với 73% doanh nghiệp kỳ vọng được hỗ trợ tài chính để giảm thiểu tác động từ thuế quan và 65% mong muốn có các chính sách trợ cấp hoặc miễn giảm thuế dành riêng cho những ngành chịu ảnh hưởng nặng nề nhất.

Về dài hạn, các doanh nghiệp kêu gọi sự hỗ trợ chiến lược như ký kết các hiệp định thương mại song phương với các thị trường trọng điểm, cũng như hỗ trợ trong việc tái cấu trúc và dịch chuyển chuỗi cung ứng, với 62% doanh nghiệp tham gia khảo sát nêu rõ nhu cầu này.

Ông Lim Dyi Chang, Giám đốc Khối Khách hàng Doanh nghiệp, Ngân hàng UOB Việt Nam, cho biết: "UOB vẫn lạc quan về triển vọng kinh tế của Việt Nam, bất chấp những bất ổn gần đây liên quan đến thuế quan. Với các yếu tố nền tảng vững chắc, những cải cách chính sách tích cực gần đây cùng sự chủ động của cộng đồng doanh nghiệp là những tín hiệu rất đáng khích lệ".

Cũng theo ông Lim Dyi Chang, kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng khả năng thích ứng chiến lược sẽ là yếu tố tạo nên sự khác biệt trong bối cảnh đầy biến động này. Với mạng lưới khu vực sâu rộng và am hiểu chuyên sâu theo từng ngành, UOB sẵn sàng đồng hành cùng doanh nghiệp trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động, quản lý áp lực chi phí và đạt được sự tăng trưởng bền vững trong dài hạn.

KHAI THÁC TIỀM NĂNG TỪ NỘI KHỐI ASEAN

Báo cáo Triển vọng Doanh nghiệp năm 2025 của UOB bước sang năm thứ sáu, tiếp tục theo dõi xu hướng phát triển doanh nghiệp tại các thị trường trọng điểm như Singapore, Indonesia, Malaysia, Thái Lan, Việt Nam,… phản ánh những ưu tiên, kỳ vọng và chiến lược ứng phó trong bối cảnh kinh tế toàn cầu nhiều biến động.

Tại Việt Nam, kết quả khảo sát năm nay cho thấy ASEAN tiếp tục giữ vai trò là thị trường trọng điểm. Trong đó Thái Lan và Singapore là hai điểm đến được doanh nghiệp Việt ưu tiên hàng đầu. Ngoài ra, châu Âu đang nổi lên là khu vực chiến lược, với 1/4 doanh nghiệp Việt xác định đây là mục tiêu mở rộng trong tương lai gần.

Kết quả khảo sát của UOB cho thấy quản lý chuỗi cung ứng vẫn là ưu tiên hàng đầu đối với 9 trong số 10 doanh nghiệp tại Việt Nam, trong bối cảnh bất ổn địa chính trị tiếp tục tạo ra nhiều rủi ro.

Tuy nhiên, doanh nghiệp Việt vẫn đang đối mặt với ba thách thức chính được xác định bao gồm: chi phí cung ứng tăng cao, gián đoạn các tuyến cung ứng hiện có và các vấn đề quản lý hàng tồn kho.

Bên cạnh đó, các chuyên gia tại UOB cho rằng các doanh nghiệp được khảo sát cho biết rào cản trong quá trình quốc tế hóa vẫn còn hiện hữu, bao gồm khó khăn trong tìm kiếm đối tác, thiếu hụt tài chính, pháp lý và thiếu thông tin thị trường.

Để giải quyết những lo ngại này, các chuyên gia tại UOB khuyến nghị các doanh nghiệp Việt Nam đang tích cực đa dạng hóa nguồn cung, số hóa các quy trình chuỗi cung ứng và tăng cường quan hệ hợp tác với nhà cung cấp.

Ngoài ra, xu hướng nội địa hóa cũng ngày càng được chú trọng, với việc các doanh nghiệp ưu tiên tìm nguồn cung và vận hành gần hơn để nâng cao độ ổn định của chuỗi cung ứng. Trong năm 2024, 72% doanh nghiệp lựa chọn nhà cung cấp nội địa, 67% tìm nguồn cung trong khu vực ASEAN và 43% từ Trung Quốc.

Một điểm nổi bật trong bản khảo sát là Việt Nam dẫn đầu khu vực về tỷ lệ lãnh đạo kế nghiệp, với gần 75% doanh nghiệp do thế hệ này điều hành, cao hơn nhiều so với mức trung bình ASEAN là 60%.

Theo đó, nhóm lãnh đạo này tập trung vào các ngành then chốt như công nghiệp chế biến, năng lượng và dầu khí, với định hướng đổi mới thông qua số hóa, như trí tuệ nhân tạo, điện toán đám mây và chuỗi khối (blockchain).

Đồng thời, được đào tạo bài bản tại môi trường quốc tế và có tư duy đổi mới, các lãnh đạo thế hệ kế nghiệp tập trung vào chiến lược chuyển đổi dài hạn thông qua số hóa, phát triển bền vững và đổi mới sáng tạo. So với thế hệ lãnh đạo truyền thống, họ thể hiện sự dẫn đầu trong việc ứng dụng các công nghệ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo sinh (generative AI), điện toán đám mây, thực tế tăng cường (AR) và blockchain.

Đặc biệt, hơn 95% lãnh đạo kế nghiệp đặt phát triển bền vững là ưu tiên hàng đầu, trong đó nhiều doanh nghiệp đã tận dụng các khoản vay xanh, tài trợ bền vững để thu hút đầu tư và tăng khả năng thích nghi với các biến động trong tương lai.