Tỷ phú giàu nhất Trung Quốc Zhong Shanshan đang đứng trước khả năng để mất vị trí số 1 do khối tài sản ròng của ông sụt giảm mạnh nhất trong hàng ngũ các tỷ phú của thế giới. Cạnh tranh khốc liệt và những thách thức quan hệ công chúng mà “đế chế” nước uống đóng chai của ông Zhong đang phải đối mặt là nguyên nhân dẫn tới sự sụt giảm này.

Theo hãng tin Bloomberg, ông Zhong - Chủ tịch công ty Nongfu Spring Co. có trụ sở ở Hàng Châu - đã chứng kiến khối tài sản ròng cá nhân giảm 13 tỷ USD từ đầu năm đến nay, còn 54,8 tỷ USD vào thời điểm ngày thứ Hai tuần này. Với mức tài sản này, ông không còn giữ được khoảng cách lớn với ông Colin Huang, nhà sáng lập nền tảng mua sắm trực tuyến PDD Holdings Inc. Ông Huang hiện là người giàu thứ hai ở Trung Quốc, với 47,3 tỷ USD tài sản ròng.

Khả năng ông Zhong mất ngôi giàu nhất Trung Quốc phản ánh một thực tế rằng doanh nghiệp trong lĩnh vực tiêu dùng ở Trung Quốc đang đối mặt nhiều khó khăn, trong bối cảnh nền kinh tế giảm tốc và cạnh tranh ngày càng gay gắt giữa các công ty lâu năm với các thương hiệu mới.

Ngoài cuộc chiến tranh về giá trên thị trường nước uống đóng chai - mảng kinh doanh chủ đạo của Nongfu - công ty này còn gặp trở ngại trong những tháng gần đây do người tiêu dùng Trung Quốc ngày càng có tâm lý chủ nghĩa dân tộc và có ý thức hơn về sức khỏe.

Đây là lý do khiến giá cổ phiếu Nongfu - công ty có cổ phiếu niêm yết ở Hồng Kông - giảm 20% từ đầu tháng 2 tới nay. Trong khi đó, cổ phiếu PDD tăng 6% trong cùng khoảng thời gian nhờ sức hút của các mặt hàng siêu rẻ và các chương trình khuyến mãi khủng trên nền tảng bán lẻ này.

“Những vấn đề gần đây của Nongfu với cơ quan bảo vệ người tiêu dùng Hồng Kông về chất lượng sản phẩm, cạnh tranh gia tăng trên thị trường nước uống đóng chai, tiêu dùng suy yếu, và đợt tẩy chay trong năm nay do người tiêu dùng lo ngại về những hành vi kinh doanh của Nongfu, tất cả đều dẫn tới sự sụt giảm của cổ phiếu Nongfu”, nhà phân tích Ada Li của Bloomberg Intelligence nhận định.

Phần lớn tài sản của ông Zhong nằm ở cổ phần của ông trong Nongfu và công ty dược phẩm Beijing Wantai Biological Pharmacy Enterprise Co.

Năm nay, Nongfu và ông Zhong trở thành đối tượng bị chỉ trích kịch liệt sau cái chết của ông Zong Qinghou hồi tháng 2. Ông Zong là nhà sáng lập của Hangzhou Wahaha Group Co., đối thủ cạnh tranh chính của Nongfu.

Từ chỗ thương tiếc ông Zong, cư dân mạng quay sang nhằm vào Nongfu. Một số bình luận cho rằng thiết kế chai nước Nongfu trông không khác gì hàng Nhật Bản. Một số khác đề cập tới những điều mà họ cho là “mánh khóe” của Nongfu để giành ưu thế cạnh tranh trước Wahaha.

Dân mạng cũng cho rằng con trai của ông Zhong có hộ chiếu Mỹ và nghi ngờ về sự gắn bó, trung thành của nhà họ Zhong với Trung Quốc. Chẳng mấy chốc, doanh số của Wahaha tăng mạnh, như một đòn giáng vào Nongfu. Công ty của tỷ phú Zhong tìm cách bác bỏ những cáo buộc trên và tuyên bố sẽ có hành động pháp lý đối với những người tung tin đồn vô căn cứ, nhưng nhiều cư dân mạng vẫn giữ quan điểm.

Tiếp đó vào tháng 4, công ty China Resources Beverage Holdings nộp hồ sơ niêm yết cổ phiếu ở Hồng Kông. Một vụ phát hành cổ phiếu ở Hồng Kông sẽ giúp công ty này có thêm nguồn lực để đầu tư cho thương hiệu nước uống đóng chai C’estbon, một trong những đối thủ cạnh tranh chính của Nongfu.

Không lâu sau, Nongfu trình làng một sản phẩm nước tinh khiết mới để cạnh tranh trực tiếp với C’estbon, đẩy giá xuống tận đáy. Sản phẩm mới này đang được bán với giá chưa đầy 1 nhân dân tệ mỗi chai 0,55 lít trên trang bán hàng trực tuyến Tmall, chỉ bằng chưa đầy một nửa so với giá bán lẻ chính thức của sản phẩm.

Nongfu báo cáo lợi nhuận năm 2023 tốt hơn dự báo nhờ doanh thu tăng mạnh của các sản phẩm trà uống liền. Tuy nhiên, tỷ trọng doanh thu của nước uống tinh khiết đóng chai trong tổng doanh thu của công ty đã giảm còn 47,5%, từ mức 54,9% vào năm 2022. Sự sụt giảm tỷ trọng này phản ánh cạnh trạnh ngày càng căng thẳng trên thị trường nước uống đóng chai.

Trong trở ngại mới nhất đối với Nongfu, Hội đồng Người tiêu dùng Hồng Kông vào tuần trước cho biết đã phát hiện nước uống đóng chai của Nongfu có chứa chất bromate ở giới hạn tối đa, có thể gây ra vấn đề về sức khỏe nếu được nạp quá nhiều vào cơ thể người.

Cổ phiếu Nongfu sụt giảm 7,3% trong hai phiên giao dịch trước khi nhà chức trách nói cho biết đã áp dụng nhầm tiêu chuẩn khi đánh giá sản phẩm nước uống của Nongfu. Cổ phiếu Nongfu bật tăng trở lại sau khi Hội đồng Người tiêu dùng Hồng Kông xin lỗi, nhưng sau đó lại sụt giảm mạnh trong phiên ngày thứ Sáu.

Để vực dậy niềm tin của nhà đầu tư, Nongfu cho biết ông Zhong có ý định mua lại 2 tỷ đôla Hồng Kông (256 triệu USD) cổ phiếu của công ty.