Vành đai 4 TP.HCM hơn 120.400 tỷ đồng được thông qua với loạt cơ chế, chính sách đặc biệt

Ngày 27/6/2025, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng đường Vành đai 4 TP.HCM.

DỰ ÁN CÓ MỨC ĐẦU TƯ HƠN 120.400 TỶ ĐỒNG

Với 437/441 đại biểu tán thành, Quốc hội đã thông qua quyết định đầu tư xây dựng Vành đai 4 TP.HCM dài 159,31 km chia thành 10 dự án thành phần.

Theo đó, sơ bộ nhu cầu sử dụng đất của dự án khoảng 1.421 ha. Việc thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư một lần theo quy mô quy hoạch.

Sơ bộ tổng mức đầu tư của dự án khoảng 120.413 tỷ đồng. Trong đó, khoảng 29.688 tỷ đồng từ nguồn vốn ngân sách trung ương; khoảng 40.093 tỷ đồng từ nguồn vốn ngân sách địa phương; vốn do nhà đầu tư huy động khoảng 50.632 tỷ đồng. 

Dự án được chuẩn bị đầu tư, thực hiện từ năm 2025; hoàn thành công trình đưa vào vận hành, khai thác trong năm 2029.

Các dự án thành phần đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP); loại hợp đồng xây dựng - kinh doanh - chuyển giao (BOT) được áp dụng cơ chế bảo đảm đầu tư, cơ chế chia sẻ phần tăng, giảm doanh thu theo quy định của pháp luật về đầu tư theo phương thức PPP.

Dự án Vành đai 4 TP.HCM có tổng chiều dài 207,26 km, đi qua TP.HCM, Bà Rịa - Vũng Tàu, Đồng Nai, Bình Dương và Long An. Sau khi địa giới hành chính được sắp xếp lại, hai địa phương là Bà Rịa - Vũng Tàu và Bình Dương nhập vào TP.HCM mở rộng. Long An nay là tỉnh Tây Ninh mới. 

Trong đó, đoạn đi qua Bình Dương dài gần 48 km đã được tỉnh thông qua chủ trương đầu tư và đang triển khai riêng. Phần còn lại hơn 159 km sẽ tiếp tục được làm, gồm hơn 38 km qua TP.HCM, 46km qua Đồng Nai và gần 75 km đi qua Tây Ninh mới.

Dự án đường Vành đai 4 có tốc độ thiết kế 100 km/h, quy mô 8 làn xe cao tốc; tổng bề rộng nền đường (bao gồm đường cao tốc và đường song hành) 74,5m.

Giai đoạn 1, đầu tư phân kỳ với quy mô 4 làn xe, tốc độ thiết kế 100 km/h, bề rộng nền đường 25,5 m; đầu tư đường song hành, đường gom hai bên tuyến đường bộ cao tốc tại các vị trí qua khu dân cư, khu đô thị.

Giai đoạn hoàn chỉnh đầu tư với quy mô 8 làn xe cao tốc, tổng bề rộng nền đường 74,5m; đầu tư đồng bộ đường song hành quy mô tối thiểu 2 làn xe.

ÁP DỤNG CÁC CƠ CHẾ, CHÍNH SÁCH ĐẶC BIỆT

Đáng chú ý, để triển khai thực hiện, Quốc hội cho phép dự án được áp dụng cơ chế, chính sách đặc biệt.

Theo đó, đối với các mỏ khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường đã được cấp phép, đang hoạt động, còn thời hạn khai thác hoặc đã hết thời hạn khai thác, còn trữ lượng nhưng chưa thực hiện thủ tục đóng mỏ; Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh quyết định điều chỉnh trữ lượng khai thác, kéo dài thời hạn khai thác mỏ, nâng công suất theo nhu cầu của dự án mà không phải thực hiện thủ tục điều chỉnh quy hoạch tỉnh.

Cùng với đó, không phải lập dự án đầu tư khai thác khoáng sản điều chỉnh để thực hiện trình tự, thủ tục quyết định hoặc chấp thuận chủ trương đầu tư; không phải thực hiện thủ tục thẩm định, phê duyệt kết quả thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường, cấp giấy phép môi trường và đăng ký môi trường nhưng phải bảo đảm yêu cầu về an toàn lao động, bảo vệ môi trường trong khai thác.

Mặt khác, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định điều chỉnh, bổ sung các mỏ khoáng sản này vào phương án quản lý về địa chất, khoáng sản trong quy hoạch tỉnh mà không phải thực hiện thủ tục điều chỉnh quy hoạch tỉnh.

Sử dụng nguồn dự phòng của dự án để tổ chức thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khu vực mỏ sau khi đã được khảo sát, đánh giá về trữ lượng, chất lượng theo yêu cầu của dự án và các nội dung khác để cấp mỏ cho tổ chức, cá nhân khai thác khoáng sản phục vụ dự án; quản lý, giám sát quá trình thực hiện và quản lý sau khi hoàn thành dự án.

Đối với các dự án thành phần đầu tư theo hình thức đầu tư công gồm trình tự, thủ tục, thẩm quyền thẩm định và quyết định đầu tư được thực hiện tương tự như dự án nhóm A. 

Đối với các dự án thành phần đầu tư theo phương thức đối tác công tư, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh được giao làm cơ quan có thẩm quyền tổ chức thẩm định và quyết định đầu tư.

Trong thời gian Quốc hội không họp, Quốc hội giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án.

Đồng thời, cho phép áp dụng hình thức chỉ định thầu đối với các gói thầu tư vấn, phi tư vấn, tư vấn lập điều chỉnh quy hoạch, thi công xây dựng hạ tầng khu tái định cư để phục vụ dự án. Trình tự, thủ tục chỉ định thầu thực hiện theo quy định của pháp luật về đấu thầu.

Trong báo cáo tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết trước khi thông qua, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi đã làm rõ các ý kiến đề nghị cần có phương án thi tuyển hoặc lựa chọn mẫu thiết kế cầu, nút giao thông phù hợp, tránh tình trạng chỉ định thiếu cạnh tranh, thiếu hiệu quả.

Ông Phan Văn Mãi cho biết việc tổ chức thi tuyển kiến trúc theo quy định hiện hành mất khoảng 6 - 12 tháng, nên không bảo đảm tiến độ, mục tiêu cấp bách của dự án. 

Bên cạnh đó, cơ chế, chính sách về việc không phải thi tuyển phương án kiến trúc đã được Quốc hội cho phép áp dụng đối với một số dự án quan trọng quốc gia thời gian qua.