Viêm gan bí ẩn ở trẻ em: Loại trừ nguyên nhân liên quan tới Covid-19 và vaccine
Bộ Y tế Indonesia ngày 2/5 thông báo về 3 bệnh nhi qua đời vì viêm gan cấp tính trong tháng 4, nâng tổng số ca tử vong vì bệnh này trên toàn cầu lên ít nhất 4 trường hợp…
Theo Bloomberg, các bệnh nhi ở Indonesia được phát hiện khi nhập viện tại thủ đô Jakarta, với các triệu chứng buồn nôn, tiêu chảy nặng, sốt, vàng da, co giật, mất ý thức. Quan chức y tế nước này khuyến cáo phụ huynh nên đưa ngay trẻ có những biểu hiện trên đến bệnh viện. Bộ Y tế Indonesia đang điều tra, làm các xét nghiệm nhằm xác định nguyên nhân gây bệnh. Họ cũng ban hành thông tư yêu cầu tích cực giám sát bệnh trên toàn quốc.
Cuối tháng 4, giới chức Singapore cũng xác nhận một trường hợp viêm gan cấp tính là em bé 10 tháng tuổi. Quan chức y tế thành phố đang điều tra trường hợp này có biểu hiện giống với các ca viêm gan bí ẩn khác được báo cáo trên toàn thế giới hay không. Nơi đầu tiên tại châu Á ghi nhận có trẻ mắc bệnh này là tại Nhật Bản.
Vương Quốc Anh là quốc gia đầu tiên cảnh báo về tình trạng trẻ mắc viêm gan bí ẩn vào đầu tháng 4, song, những ca bệnh sớm nhất đã xuất hiện ở một bệnh viện của bang Alabama, Mỹ, vào tháng 10/2021. Như vậy, đến nay, ít nhất 16 quốc gia, vùng lãnh thổ phát hiện ca mắc bệnh viêm gan bí ẩn. Trong đó, các ca bệnh tập trung chủ yếu ở Vương quốc Anh (gần 120 ca), số còn lại được phát hiện tại Mỹ, Canada, Tây Ban Nha, Israel, Đan Mạch, Ireland, Hà Lan, Italy, Na Uy, Pháp, Romania và Bỉ.
WHO hiện cảnh báo rằng có thể nhiều trường hợp mới sẽ được phát hiện trước khi họ có câu trả lời rõ ràng về nguyên nhân. Trong tình huống hiện tại, biện pháp kiểm soát, phòng ngừa cũng chưa thể đưa ra chính xác. Độ tuổi bị ảnh hưởng là trẻ từ một tháng tuổi đến 16 tuổi. Trong đó, đa số bệnh nhi là trẻ từ 10 tuổi trở xuống. Khoảng 10% (tương đương 17 em) cần phải ghép gan.
Theo tài liệu y tế của các quốc gia, đau bụng, tiêu chảy và nôn mửa kèm theo vàng da, lòng trắng mắt chuyển vàng là một trong những triệu chứng điển hình ở trẻ mắc bệnh viêm gan bí ẩn này. Các xét nghiệm cận lâm sàng cho thấy bệnh nhi còn có dấu hiệu gan bị viêm nặng, chỉ số men gan cao rõ rệt. Hầu hết trẻ không bị sốt. Ngoài ra, các triệu chứng khác của bệnh viêm gan gồm mệt mỏi, chán ăn, nước tiểu sẫm màu, phân màu nhạt và đau khớp.
Theo WHO, các mầm bệnh phổ biến gây viêm gan virus cấp tính như viêm gan A, B, C, D và E không được tìm thấy trong tất cả trường hợp. Điều này khiến giới chuyên gia càng khó khăn hơn khi xác định nguyên nhân gây bệnh. Những trẻ mắc bệnh cũng không đi du lịch quốc tế. Giám đốc Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh châu Âu (ECDC) Andrea Ammon đưa giả thuyết tình trạng phong tỏa vì Covid-19 có thể làm suy yếu khả năng miễn dịch ở trẻ. Bởi chúng ít được tiếp xúc với những mầm bệnh thông thường khi bị cách ly.
Ngày 29/4, Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) Mỹ dẫn một nghiên cứu tại bang Alabama (Mỹ) cho biết virus adeno 41 có thể là nguyên nhân gây ra bệnh viêm gan bí ẩn ở trẻ em. "Tại thời điểm này, chúng tôi tin virus adeno có thể là nguyên nhân của các trường hợp đã được báo cáo này, song các yếu tố môi trường và tình huống tiềm ẩn khác vẫn đang được điều tra", CDC Mỹ thông báo.
Tính từ tháng 10/2021 đến tháng 2/2022, xuất hiện 9 trường hợp trẻ em tại bang Alabama bị viêm gan nặng, trong đó 3 trẻ bị suy gan. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa bệnh tật Mỹ (CDC) thông báo toàn bộ 9 trẻ đều dương tính với virus adeno và không em nào từng bị nhiễm Covid-19. Cơ quan y tế Mỹ cho biết virus adeno 41 được biết là nguyên nhân gây viêm dạ dày ruột - một bệnh viêm ruột gây tiêu chảy, đôi khi nôn mửa. CDC Mỹ nói thêm rằng virus này "không thường được coi là nguyên nhân gây viêm gan ở trẻ khỏe mạnh".
Bên cạnh đó, giới chức Mỹ đã loại trừ việc những trẻ em này mắc các căn bệnh khác, trong đó có Covid-19, viêm gan A, B và C, bệnh viêm gan tự miễn và bệnh Wilson. Các chuyên gia cũng cho hay, không có mối liên hệ nào với paracetamol - thành phần dùng quá liều có thể gây suy gan.
Trong một diễn biến liên quan, một nhóm chuyên gia về virus học tại Đại học Imperial College London nói với báo The Telegraph rằng việc trẻ em phát triển bệnh viêm gan nặng là điều "rất bất thường và hiếm gặp", đặc biệt ở mức độ cần phải ghép gan. "Sự việc này khiến mọi người nghĩ rằng có điều bất thường đang xảy ra - chẳng hạn như virus bị đột biến hoặc một số nguyên nhân khác. Căn bệnh này ở trẻ em đã gióng lên hồi chuông báo động," một chuyên gia nói.
Cơ quan An ninh y tế Anh (UKHSA) cho biết họ đã ghi nhận 34 ca viêm gan ở trẻ kể từ đầu tuần này, nâng tổng số lên 145 trẻ mắc bệnh tại nước này. "Không xác định được mối liên hệ giữa bệnh viêm gan này với vaccine ngừa Covid-19," đại diện UKHSA nói. “Bất kỳ mối liên hệ nào với vaccine Covid-19 cũng đã bị loại trừ, vì hầu hết trẻ em trong các ca viêm gan bí ẩn được phát hiện cho đến nay chưa đủ điều kiện để tiêm vaccine”.
Cơ quan này cho biết thêm họ cũng không thể xác định được mối liên quan giữa thực phẩm, nước uống và thói quen cá nhân của các bệnh nhi với căn bệnh viêm gan này. Tiến sĩ Meera Chand, giám đốc lâm sàng và các bệnh nhiễm trùng mới nổi tại UKHSA, kêu gọi các bậc cha mẹ cảnh giác với các dấu hiệu của bệnh viêm gan, bao gồm cả vàng da. "Các biện pháp vệ sinh thông thường như rửa tay kỹ và vệ sinh đường hô hấp giúp giảm thiểu sự lây lan của nhiều bệnh nhiễm trùng mà chúng tôi đang điều tra," bà Meera nói.