Ngày 24/6/2024, tại Hà Nội, Bộ Tài chính và Ngân hàng Thế giới (WB) tổ chức Hội nghị công bố Báo cáo đánh giá chi tiêu công và trách nhiệm giải trình tài chính (PEFA) của Việt Nam. Báo cáo PEFA là khung đo lường hiệu quả hoạt động quản lý tài chính công, hỗ trợ quốc gia phát triển bền vững.

Đây là lần thứ 2 Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan trung ương và một số địa phương thực hiện báo cáo này, với sự giúp đỡ, đồng hành về kỹ thuật và tài chính của Ban Thư ký PEFA, Chính phủ Thụy Sỹ, Chính phủ Canada và WB, trong khuôn khổ chương trình Hỗ trợ tư vấn và phân tích quản lý tài chính công tại Việt Nam.

Báo cáo PEFA lần đầu được Việt Nam thực hiện vào năm 2011 và công bố vào tháng 7/2013. 

Từ những vấn đề phát hiện và khuyến nghị cải cách nêu tại báo cáo PEFA 2011, hoạt động cải cách quản lý tài chính công của Việt Nam trong hơn 10 năm qua đạt được nhiều kết quả quan trọng, đặc biệt là về cải cách thể chế, với việc ban hành đồng bộ hệ thống các văn bản quản lý tài chính công; quy trình quản lý tài chính công ngày càng công khai, minh bạch; cơ sở dữ liệu, thông tin về tài chính - ngân sách nhà nước cũng kịp thời và đầy đủ hơn.

Báo cáo PEFA lần này bắt đầu được triển khai từ tháng 2/2021 và hoàn thành, báo cáo Thủ tướng Chính phủ vào tháng 1/2024, dựa theo tiêu chuẩn đánh giá PEFA 2016 trên 7 trụ cột về: độ tin cậy của ngân sách; minh bạch về tài chính công; quản lý tài sản có và tài sản nợ; lập ngân sách và chiến lược tài khóa dựa trên chính sách; khả năng tiên liệu và kiểm soát tình hình thực hiện ngân sách; kế toán và báo cáo; kiểm toán và giám sát, dựa trên 31 chỉ số với 94 nội dung giá; thực hiện đối chiếu với khung đánh giá PEFA.

Kết quả đánh giá đã được các chuyên gia quốc tế từ Phái đoàn Liên minh Châu Âu – EU, Tổng cục kinh tế nhà nước Thụy Sĩ – SECO và Ngân hàng Thế giới thẩm định và được Ban Thư ký PEFA cấp chứng nhận “PEFA CHECK” (đáp ứng các yêu cầu chất lượng của PEFA). 

Trên cơ sở đó, Bộ Tài chính đã báo cáo và được Thủ tướng Chính phủ cho phép công bố báo cáo này.

Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Tài chính Bùi Văn Khắng cho rằng kết quả trên cho thấy, Việt Nam có nhiều nỗ lực trong cải cách quản lý tài chính công trong 10 năm qua và có bước tiến tốt, khá toàn diện.

Đó là, Việt Nam tăng cường kỷ cương tài khóa dẫn đến giảm nợ đọng, cải thiện về quản lý ngân quỹ nhờ có thông tin tốt hơn về cam kết chi, minh bạch ngân sách được tăng cường thông qua cải thiện về khả năng tiếp cận thông tin tài khóa.

Phạm vi ngân sách được xác định một cách toàn diện, đầy đủ theo thông lệ quốc tế. Cùng với đó, tăng cường quản lý ngân sách nhà nước, nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách theo các công cụ quản lý tài chính công hiện đại.

Bà Alma Kanani, Giám đốc Ban quản trị khu vực châu Á - Thái Bình Dương, Ngân hàng Thế giới, đánh giá báo cáo đã cho thấy những tiến độ đáng kể đạt được về thể chế quản lý tài chính công và các hệ thống quản lý tài chính công.

Từ đó, giúp cho Chính phủ Việt Nam đạt được kỷ luật tài chính lành mạnh và việc thực hiện ngân sách đã được kiểm soát chặt chẽ với phần lớn các khoản chi được cam kết và thẩm tra trước khi thanh toán.

Hệ thống kiểm soát nội bộ về tiền lương và chi ngoài lương cũng rất mạnh mẽ, giúp giảm được nợ đọng chi tiêu, nợ công được quản lý thận trọng với tỉ lệ nợ trên GDP rất thấp.

"Con đường dẫn tới hệ thống quản lý tài chính công vững mạnh sẽ được mở ra với những cơ cơ hội và cả thách thức. Bằng cách thực hiện cải cách, tận dụng công nghệ và tăng cường tính minh bạch thì Việt Nam có thể xây dựng hệ thống quản lý tài chính công hỗ trợ tăng trưởng kinh tế và nâng cao phúc lợi cho người dân", bà Alma Kanani nhấn mạnh. 

Mặc dù vậy, bên cạnh những kết quả đạt được, theo báo cáo, công tác quản lý tài chính công hiện nay cũng còn một số điểm yếu, cần có giải pháp xử lý phù hợp.

Một là, phải chú trọng cải thiện công tác xây dựng kế hoạch tài chính - ngân sách nhà nước 03 năm để đảm bảo tính tin cậy và khả năng tiên liệu của dự toán ngân sách.

Hai là, tăng cường minh bạch về tài chính công theo hướng cung cấp các thông tin tài khóa theo chuẩn mực Thống kê tài chính Chính phủ (GFS).

Ba là, báo cáo quản lý rủi ro tài khóa cần được cập nhật hằng năm và sử dụng để làm căn cứ lập kế hoạch tài chính - ngân sách nhà nước trung hạn cũng như dự toán ngân sách nhà nước năm…