Báo cáo tại Hội nghị tổng kết ngành da giày túi xách năm 2018, bà Phan Thị Thanh Xuân, Tổng Thư ký Hiệp hội Da - Giày - Túi xách Việt Nam (Lefaso) cho biết, 11 tháng năm 2018, ngành da giày đã đạt 17,68 tỷ USD kim ngạch xuất khẩu, tăng 8,4% so với cùng kỳ năm 2017. Dự kiến cả năm 2018, xuất khẩu của ngành sẽ đạt mục tiêu đề ra là 19,5 tỷ USD.

Năm 2018, cơ cấu thị trường xuất khẩu của ngành có sự thay đổi rõ rệt. Hiện Việt Nam đã xuất khẩu sản phẩm giày dép tới trên 100 nước, trong đó có 72 nước có kim ngạch xuất khẩu trên 1 triệu USD. 5 thị trường có kim ngạch lớn nhất, chiếm trên 82,3% tổng kim ngạch xuất khẩu bao gồm: Mỹ, EU, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc.

Hiện nay, Việt Nam chỉ đứng sau Trung Quốc về sản lượng xuất khẩu giày dép ra thị trường thế giới với khoảng hơn 1 tỷ đôi các loại mỗi năm. Đáng lưu ý, giá xuất khẩu trung bình của thế giới là 9,81 USD/đôi, trong khi đó giá của Việt Nam là 15 USD/đôi, cao gấp 1,6 lần so với giá trung bình của thế giới. Như vậy, chất lượng sản phẩm giày dép của Việt Nam đã được cải thiện và ghi nhận.

Tuy nhiên, theo bà Xuân, mặc dù tổng kim ngạch xuất khẩu ước đạt 19,5 tỷ USD, song đóng góp chủ yếu cho kim ngạch xuất khẩu là khối doanh nghiệp FDI, với kim ngạch 13,97 tỷ USD, chiếm 78,8%. Tổng các doanh nghiệp hoạt động trong ngành là gần 3.000. Cơ cấu đầu tư nước ngoài thay đổi, trước đây chiếm 30% nhưng nay đã chiếm 40% số lượng doanh nghiệp... cho thấy mức độ đầu tư của FDI vào ngành da giày rất nhanh.

"Khoảng cách của doanh nghiệp FDI và trong nước đã thu hẹp, khi doanh nghiệp Việt Nam chiếm tỷ trọng 21,2% so với năm 2017 là 19,4%. Đây là dấu hiệu tốt, khẳng định sự phục hồi của các doanh nghiệp da giày trong nước", bà Xuân nhận định.

Từ những tín hiệu tích cực trên, Lefaso dự báo nhu cầu tiêu dùng tại các thị trường xuất khẩu chính của Việt Nam năm 2019 vẫn tốt. Trung Quốc tiếp tục chủ trương giảm ưu đãi đầu tư trong các lĩnh vực dệt may, da giày để tập trung sản xuất công nghệ cao.

Do đó, các đơn hàng gia công giầy dép, túi sách sẽ tiếp tục xu hướng chuyển dịch từ Trung Quốc sang Việt Nam, chờ cơ hội Hiệp định Đối tác toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) có hiệu lực từ ngày 31/12/2018 và Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) dự kiến ký kết và có hiệu lực trong năm 2019.

Chiến tranh thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc ngày càng gia tăng, bắt đầu tác động đến xuất, nhập khẩu của Việt Nam. Thúc đẩy đầu tư của doanh nghiệp FDI trong lĩnh vực da giày tăng lên trong năm 2018 - 2019, tránh tác động của chiến tranh thương mại Mỹ - Trung và đón đầu các FTA có hiệu lực trong năm 2019. Do đó, xuất khẩu da giày của năm 2019 tiếp tục tăng nhờ xuất khẩu của khối FDI tăng. 

Theo đó, Lefaso dự báo sản xuất ngành da giày năm 2019 sẽ tăng trên 10% so với năm 2018, với tổng kim ngạch đạt khoảng 21,5 tỷ USD. Xuất khẩu da giày chiếm khoảng 9% tổng kim ngạch cả nước, với tỷ lệ nội địa hóa đạt 60%. xuất khẩu giày dép đứng thứ 4 và túi - cặp đứng thứ 10 trong 10 Top 10 mặt hàng chủ lực của Việt Nam.

Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Công Thương Cao Quốc Hưng đánh giá, tốc độ tăng trưởng của ngành đã có sự bứt phá, duy trì ổn định, là ngành có quy mô xuất khẩu lớn thứ 4 cả nước, song tỷ trọng xuất khẩu của doanh nghiệp FDI vẫn cao hơn doanh nghiệp trong nước.

Để đạt được mục tiêu kế hoạch của năm 2019, theo ông Hưng, các doanh nghiệp da giày phải đáp ứng những tiêu chuẩn sản xuất, đáp ứng nhu cầu cho thị trường, cần phải có kết nối giữa các doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp trong nước nhằm đưa doanh nghiệp nội tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Để hỗ trợ doanh nghiệp, ông Hưng khẳng định, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục nỗ lực cải cách thủ tục hành chính, thực hiện hoạt động xúc tiến thương mại, phối kết hợp với các bộ ngành liên quan, tạo những điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp sản xuất da giày phát triển bền vững. Bên cạnh đó, Bộ Công Thương luôn đồng hành cùng doanh nghiệp, tháo gỡ khó khăn trong sản xuất, thúc đẩy công nghiệp hỗ trợ, xây dựng kế hoạch phát triển công nghiệp hỗ trợ cho ngành da giày, tập trung hỗ trợ cho ngành về chất liệu, nguyên liệu, mẫu mã, công nghệ mới để ngành phát triển ổn định.

Riêng với phát triển công nghiệp hỗ trợ cho da giày, ông Hưng cho rằng, da giày là ngành thời trang, thay đổi liên tục, do đó cần phát triển công nghiệp hỗ trợ sao cho hợp lý. Mặc dù quá trình thực hiện đòi hỏi nhiều thời gian và nguồn lực, tuy nhiên Lefaso cần có định hướng mới và cụ thể để các cơ quan chức năng của bộ nghiên cứu, triển khai theo hướng phù hợp.