Vụ rơi máy bay ở Ấn Độ "phủ bóng đen" lên kế hoạch hồi sinh của Boeing

Ngày 12/6, ngành hàng không thế giới chứng kiến thảm họa tồi tệ nhất trong hơn 1 thập kỷ khi máy bay Boeing 787-8 Dreamliner mang ký hiệu 171 của hãng hàng không Air India bất ngờ rơi và phát nổ sau khi cất cánh, khiến 241 người trên máy bay và ít nhất 20 người dưới mặt đất thiệt mạng.

Chiếc máy bay đang trên hành trình từ thành phố Ahmedabad, bang Gujarat, Ấn Độ đi London, Anh, với 242 hành khách và phi hành đoàn. 1 người được tìm thấy sống sót.

Vụ tai nạn xảy ra vào thời điểm quan trọng với Boeing khi nhà sản xuất máy bay Mỹ đang chật vật với hậu quả của một loạt cuộc khủng hoảng về an toàn và sản xuất.

Hiện chưa rõ nguyên nhân vụ tai nạn của máy bay Boeing 787-8 Dreamliner trên nhưng vụ việc có thể giáng một đòn mạnh vào kế hoạch phục hồi đang được công ty thực hiện dưới sự điều hành của tân CEO Kelly Ortberg. Giá cổ phiếu Boeing - sau khi tăng hơn 20% từ đầu năm - sụt 5% chỉ trong phiên giao dịch ngày 12/6.

Trong một phát biểu sau vụ tai nạn, ông Ortberg cho biết một nhóm chuyên gia của Boeing sẵn sàng hỗ trợ cuộc điều tra của Cơ quan Điều tra Tai nạn Máy bay của Ấn Độ. Ông cho biết toàn thể công ty hướng về  “hành khách, phi hành đoàn, những người ứng cứu đầu tiên và tất cả những người bị ảnh hưởng” bởi vụ tai nạn của hãng hàng không Air India.

Là một nhân vật kỳ cựu trong ngành, ông lên nắm quyền điều hành Boeing vào tháng 8 năm ngoái với kế hoạch khôi phục hoạt động sản xuất ổn định của công ty và cải thiện quy trình kiểm soát chất lượng sau sự cố máy bay 737 Max-9 bung cửa khi đang bay vào tháng 1/2024. Trước đó, hai vụ tai nạn của máy bay 737 Max-8 vào năm 2018 và 2019 khiến tổng cộng 346 người thiệt mạng đã đẩy Boeing rơi vào khủng hoảng.

Trong nỗ lực vực dậy nhà sản xuất máy bay hàng đầu của Mỹ, ông Ortberg tuyên bố sẽ thay đổi văn hóa công ty. Dù không gây chết người nhưng sự cố bung cửa đầu năm ngoái làm dấy lên những hoài nghi mới về các vấn đề sản xuất và kiểm soát chất lượng của Boeing. Sự cố là nguyên nhân khiến Boeing sa thải một loạt lãnh đạo cấp cao và bổ nhiệm ông Ortberg, cựu CEO của nhà cung cấp thiết bị điện tử hàng không Rockwell Collins.

Trong một cuộc phỏng vấn với tờ báo Financial Times vào đầu tháng này, ông Ortberg cho biết kế hoạch phục hồi của Boeing đang tiến triển tốt dù chưa dám khẳng định giai đoạn khó khăn đã qua.

Vụ tai nạn ngày 12/6 của Air India khiến mọi sự chú ý đổ dồn vào dòng máy bay tiên tiến nhất của Boeing: Máy bay thân rộng 787 Dreamliner, chuyên sử dụng cho các chặng bay dài. Đây là mẫu máy bay bán chạy nhất của Boeing và đến nay đã giao hơn 1.100 chiếc cho các hãng hàng không.

Máy bay này được làm bằng vật liệu composite nhẹ giúp tiết kiệm nhiên liệu. Đây là vụ tai nạn đầu tiên của Boeing 787 kể từ khi được đưa vào hoạt động cuối năm 2011. Theo cơ sở dữ liệu của Aviation Safety Network, trước vụ tai nạn ngày 12/6, mẫu máy bay chưa ghi nhận sự cố nào có người thiệt mạng.

Dù có lịch sử an toàn tốt, máy bay 787 gặp phải nhiều vấn đề trong khâu sản xuất. Các sự cố cháy pin đã khiến các cơ quan quản lý hàng không phải yêu cầu dừng hoạt động hoàn toàn mẫu máy bay này trong 4 tháng vào năm 2013. Gần đây nhất, Boeing phải tạm dừng giao 787 trong gần hai năm do các vấn đề về kiểm soát chát lượng.

Một số nguồn tin tố giác cũng bày tỏ sự quan ngại về quy trình sản xuất mẫu máy bay này. Năm ngoái, Boeing đã bác bỏ các cáo buộc của một kỹ sư lâu năm trong công ty về tính toàn vẹn của cấu trúc máy bay 787. Hãng này cho biết các vấn đề mà vị kỹ sư nêu ra đã được kiểm tra nghiêm ngặt và khẳng định đây là dòng máy bay an toàn trong nhiều thập kỷ.

Một số người khác chỉ ra các vấn đề ở nhà máy của Boeing ở bang South Carolina, nơi máy bay 787 được lắp ráp. Trong số này có ông John Barnett, cựu giám đốc chất lượng của Boeing, người đã công khai bày tỏ quan ngại về quy trình sản xuất có vấn đề của công ty vào năm 2019.

Các chuyên gia hàng không cho rằng vẫn còn quá sớm để xác định nguyên nhân vụ tai nạn, nhưng cũng chỉ ra một số điểm bất thường khi xem video về vụ tai nạn.

“Mũi của máy bay hướng lên trên nhưng thân máy bay lại hạ xuống", chuyên gia tư vấn hàng không John Cox, CEO công ty Safety Operating Systems, nhận xét. “Vị trí của các cánh tà phía sau cánh, vốn phải được mở rộng, cũng đặt ra câu hỏi lớn. Rất khó để xác định khi đó chúng có mở rộng hay không”.

Theo Trung tá John R Davidson, một cựu phi công Không quân Mỹ và là hiện là cố vấn an toàn hàng không thương mại, chiếc máy bay của Air India dường như đã đạt được tốc độ cần thiết khi cất cánh nhưng sau đó không thể tăng độ cao.

“Điều này cho thấy có khả năng vòng quay động cơ bị trễ hoặc máy bay chết máy ngay sau khi cất cánh”, vị chuyên gia dự đoán.

Ông Davidson chỉ ra một số khả năng bao gồm vấn đề về lực đẩy hoặc hiệu suất động cơ, trọng lượng máy bay quá lớn, cấu hình không tốt của các bề mặt hoặc một lỗi nghiêm trọng nào đó ảnh hưởng tới khả năng tăng độ cao của máy bay.

“Lúc này, chưa thể loại trừ các nguyên nhân về thời tiết, nhiễu động do gió hoặc thậm chí va chạm với chim”, ông chỉ ra.